Bütün sektörler gibi bilişim sektörünün de temelinde olan şey daima insandır. İnsanların çalışma şartları, sosyal ilişkileri, iş yerinde maruz kaldıkları sözler ve davranışlar da yaptıkları iş üzerinde en büyük etkiyi oluşturur. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı iş yerlerinde sistematik psikolojik taciz üzerine yaptığı toplantıların ardından yaygın adıyla Mobbing’i önlemek için usul ve esasları yayınladı. İşte yayınlanan belge…
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
MOBBINGIN – İŞ YERİNDE SİSTEMATİK PSİKOLOJİK TACİZ) ÖNLENMESİNE DAİR USUL ve ESASLAR
BİRİNCİ BÖLÜM: Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Usul ve Esasların amacı, çalışanların itibarını ve onurunu zedelemekte, verimliliğini azaltmakta ve sağlıklarını kaybetmelerine neden olarak çalışma
hayatını olumsuz etkilemekte olan iş yerinde sistematik psikolojik taciz vakalarının önlenmesine dair Kurumumuzda yürütülecek çalışmalara temel oluşturacak usul ve esasları
belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Sosyal Güvenlik Kurumu merkez ve taşra teşkilatlarında görev yapan tüm personeli kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Usul ve Esaslar, 19/03/2011 tarih ve 27879 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 2011/2 sayılı Başbakanlık Genelgesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Usul ve Esaslarda geçen;
a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
b) Çalışan: İş yerinde sistematik psikolojik tacize maruz kalan kişiyi,
c) Eşit Muamele Ombudu: Çalışana Kurum içerisinde danışmanlık hizmeti veren ve konunun taraflarından bilgi talep edebilen kişiyi,
d) İş Yerinde Psikolojik Taciz: Bir iş yerinde çalışanlar tarafından bir başka kişiye/kişilere yıldırıcı hareketlerle tekrarlanan, rahatsız edici, ahlak dışı ve sistematik söz ve davranışlar ile uygulanan ve o kişi/kişilerin iş verimini düşüren psikolojik saldırıları,
e) Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumunu,
f) Merkez Teşkilatı: Ana hizmet birimleri ile danışma ve yardımcı hizmet birimlerini,
g) Ön Değerlendirme Komisyonu: Mobbing ile Mücadele Komisyonuna başvuran vakaların iş yerinde sistematik psikolojik taciz kriterlerine uygun olup olmadığını
belirleyen komisyonu,
h) Mobbing ile Mücadele Komisyonu: 2011/2 sayılı Başbakanlık Genelgesi kapsamında Sosyal Güvenlik Kurumu’nda oluşturulacak komisyonu,
i) Tacizci: Çalışana iş yerinde psikolojik taciz uygulayan kişiyi,
j) Taşra Teşkilatı: Sosyal güvenlik il müdürlükleri ve sosyal güvenlik merkezlerini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM: Ön Değerlendirme Komisyonu ve Mobbing ile Mücadele Komisyonunun Çalışma Esasları
Ön Değerlendirme Komisyonunun Oluşumu
MADDE 5 – (1) Ön Değerlendirme Komisyonu, EK (1)’de yer alan kişilerden oluşur. Görevlendirme, komisyon üyelerine yazılı olarak tebliğ edilir.
Ön Değerlendirme Komisyonunun Görevleri
MADDE 6 – (1) Ön Değerlendirme Komisyonunun görevleri şunlardır:
a) Komisyona başvuran vakaların mobbing kriterlerine uygun olup olmadığını belirlemek.
b) Ön değerlendirmede kriterlere uyduğu belirlenen vakaları Komisyona iletmek.
c) Komisyonun toplantılarına ilişkin sekreterya hizmetlerini yürütmek.
d) Kurum bazında mobbing vakalarına yönelik çeşitli istatistikler tutmak ve bunları Komisyona iletmek.
Mobbing ile Mücadele Komisyonunun Oluşumu
MADDE 7- (1) Komisyon, Kurum Başkan Yardımcısı başkanlığında toplanır.
(2) Komisyon, Ön Değerlendirme Komisyonunun ön değerlendirmesinden geçen iş yerinde psikolojik taciz vakalarını değerlendirmek ve sonuca ulaştırmak üzere ayda bir
toplanır. Komisyon, gerekli görülmesi durumunda, Komisyon başkanının çağrısı üzerine olağan toplanma tarihleri dışında da toplanabilir.
(3) Komisyon üyeleri toplantıya katılamama durumlarında, yedek üyeler listesinde yer alanlar arasından yerlerine katılacak bir vekili, toplantı tarihinden en az üç gün önce Ön
Değerlendirme Komisyonuna bildirir.
(4) Toplantı davetinin yapılması, toplantı gündeminin belirlenmesi, toplantı dokümanlarının hazırlanması, toplantı tutanaklarının/raporlarının hazırlanması ve üyelere
iletilmesi gibi tüm iş ve işlemler İnsan Kaynakları Daire Başkanlığı bünyesindeki Ön Değerlendirme Komisyonu tarafından yürütülür.
(5) Komisyon kararlarını oy çokluğu ile alır, oyların eşitliği halinde Kurum Başkan Yardımcısının yer aldığı tarafın kararı kabul edilir ve alınan kararlar gereği yapılmak üzere
ilgili Birimlere iletilir.
Mobbing ile Mücadele Komisyonunun Görevleri
MADDE 8 – (1) Mobbing ile Mücadele Komisyonunun görevleri şunlardır:
a) Ön Değerlendirme Komisyonunca yapılacak olan iş yerinde psikolojik taciz vakalarının tespitine yönelik kriterleri belirlemek, gerek görürse bu kriterlerde
değişiklik yapmak.
b) Kriterler doğrultusunda yapılan ön değerlendirme sonucu, iş yerinde psikolojik taciz olarak belirlenen vakaları değerlendirmek ve karara bağlamak.
c) Kurumda iş yerinde psikolojik taciz ile mücadele konusunda farkındalık yaratmak amacıyla çalışmalar yürütmek.
d) Kurumda iş yerinde psikolojik taciz vakalarının önüne geçmek için tedbirler almak.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Mobbing ile Mücadele Edilmesinde İzlenecek Yöntem
Şikayetlerin Alınması
MADDE 9 – (1) Kurumumuz çalışanlarından iş yerinde psikolojik tacize uğradığını düşünenler şikayetlerini, intranet portalında yer alan İş Yerinde Psikolojik Taciz Formunu
(Form 1) doldurarak, Ön Değerlendirme Komisyonu e-posta adresine gönderir. Şikayet sahibinin adı gizli tutulur.
Şikayetlerin Ön Değerlendirmesi
MADDE 10 – (1) Ön Değerlendirme Komisyonu, kendilerine ulaşan şikayetleri, Komisyonun belirlediği kriterlere göre bir ön değerlendirmeye tabi tutar. Yapılan ön
değerlendirme sonucu, iş yerinde psikolojik taciz vakası olduğu belirlenen vakalar Komisyona iletilir ve durum şikayet sahibine bildirilir. İş yerinde psikolojik taciz vakası olmadığı
belirlenen vakalar ise, şikayet sahiplerine gerekçeleri ile beraber bildirilir.
Mobbing Davranışları
MADDE 11 – (1) Çalışanın;
– Yaptığı tüm önerilerin reddedilmesi, yanıtsız bırakılması, hiç yapılmamış gibi davranılması,
– Toplantılardan, iş yemeklerinden haberdar edilmemesi,
– Dışlanması, dışarıda bırakılması,
– Arkasından konuşulması,
– Aşırı iş yükü altında bırakılması veya yeteneklerinin altında işler verilerek küçümsenmesi,
– Sorumluluk ve yetki alanına giren işlerin başkalarına verilmesi,
– Kılık-kıyafetiyle dalga geçilmesi,
– Sürekli izlenmesi, gözlerin hep üzerinde olması,
– Sürekli azarlanması, yetersiz olduğunun yüzüne vurulması,
– Hakaret ve alaylara maruz bırakılması,
– İşe gidiş geliş saatlerinin sürekli kontrol altında tutulması,
– Kişinin iş performansının haksız yere yerilmesi,
– İşten atılmayla tehdit edilmesi
mobbing davranışlarını oluşturmaktadır. Ancak mobbing davranışları sayılanlar ile
sınırlandırılamaz.
Komisyonda Yapılacak Değerlendirme
MADDE 12 – (1) Komisyon, kendisine sunulan vakaları ayrıntılarıyla inceler, gerekirse çalışan ve mobbing uygulayan kişileri toplantılara çağırarak dinler.
(2) Kuruma gönderilen mobbingle ilgili sorun ve şikayetler bu Komisyon tarafından incelemeye alınır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Çeşitli ve Son Hükümler
Eşit Muamele Ombudu
MADDE 13 – (1) Eşit Muamele Ombudu, mobbinge uğradığını düşünerek şikayette bulunan kişilere yardım, hukuki danışmanlık ve destek hizmeti verir; gerekli görürse konuyla
ilgili olarak çalışan, tacizci ve diğer taraflarla görüşür.
(2) Eşit Muamele Ombudunda aranan nitelikler; ombudun mobbing ile ilgili hukuki yaptırımlara haiz olması, kendisine başvuran çalışanlara gerekli ve yeterli desteği sağlaması
ve konu hakkında farkındalık yaratmaya yönelik çalışmalar yapma çabası içinde olmasıdır.
(3) Ombudun yaptırım gücü yoktur ancak taraflar arasında resmi olmayan müzakerelere yürütebilir.
Yürürlük
MADDE 14 – (1) Bu Usul ve Esaslar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
(2) Bu Usul ve Esasların yürürlüğe girdiği tarihten önce başlayan işler, yürürlüğe girdiklerinde mevcut olan işleyişe göre sonuçlandırılır.
Yürütme
MADDE 15 – (1) Bu Usul ve Esaslara ait hükümleri Kurum Başkanı yürütür.
