Amerikan Ordusu’nun robotlara yönelmesi, sivil toplum kuruluşlarının protestolarına maruz kalıyor.
Basit uzaktan kumandalı keşif araçlarıyla başlayan savaş alanı otomasyonu, gelecekte hiç tahmin edilemeyen boyutlara ulaşacak gibi görünüyor. Göklerde devriye gezen inanılmaz donanımlı robot uçaklar, denizlerde kol gezen robot savaş gemileri, savaş alanlarında düşmanı arayacak ve imha edecek robot tanklar… Doğrusu işin nereye kadar gideceğini hiç kimse bilmiyor.
Teknolojiyi geliştirecek ve uygulayacak kaynağı olan ABD gibi ülkelerin, ordularını gittikçe daha fazla robotla donatması kaçınılmaz gibi görünüyor. Robotlar pahalı olsalar da, yorulmuyorlar, emirleri sorgulamıyorlar ve en azından şimdilik uluslararası kanunlarda haklarında çok fazla madde yok. Bu da ABD gibi ülkelere, yabancı topraklarda savaş ilanı yapmadan operasyon yapma imkanı tanıyor. Çünkü bu konudaki hukuksal boşluklar hem iç, hem de dış politikada yaşanacak baş ağrılarını hayli azaltıyor.
Tabii bu durum özellikle sivil toplum kuruluşlarının gittikçe artan biçimde tepkisini çekmeye başladı. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri’ndeki sivil örgütler, devletin makinelerin ardına saklanarak gizli saklı işler çevirmesinden hayli rahatsız oluyorlar. Çünkü o makinelerin ne zaman, kimi hedef alacağını bilmek pek mümkün değil. Her ne kadar ABD kanunları bu konuda kesin sınırlamalar getirse de, gücü elinde tutanların kanunlara harfiyen uyacaklarını düşünmek saflık olacaktır.
Tabii bir de işin “Skynet” tarafı var, ya ABD ordusu yakın bir gelecekte robot savaş araçlarını tamamen otonom kılar ve öldürme kararını da onların eline bırakırsa ne olacak? Makinelerin kimi vuracağı, bu ölümlerden kimin sorumlu olacağı hep tartışılıyor. Bazı uzmanlar yapay zekanın isyan etmesinden ve namluyu yaratıcılarına çevirmesinden ciddi biçimde korkuyorlar. Yapılan hesaplamalar ve öngörüler, bunun çok mümkün olabileceğini gösteriyor. Kaldı ki ABD ordusu şimdiden bu türden “arızalarla” karşılaşıyor, üstelik robotlar henüz tam anlamıyla otonom bile sayılmazlar.
Bu eleştiriler uzun süredir Pentagon’un kapısını aşındırıyordu. Öyle ki en sonunda resmi bir açıklama yapılmak zorunda kalındı. Bu açıklamaya göre Pentagon bir robota asla tam anlamıyla otonomi vermeyeceklerinin altını çiziyor. “Bir robot sizi öldürdüğünde, bunun arkasında bir insanın kararı olacak.” Evet, Pentagon’un tam olarak dediği bu. Uzmanlara göre burada kastedilen, asla tam anlamıyla otonom bir robot yapılmayacağı değil. Aksine, otonom robotlar zamanı geldiğinde savaş alanlarında aktif olarak dövüşecekler, ama her zaman insan kontrolünde olacaklar. Yani bir yerlerde bir asker alınan her candan sorumlu olacak!
Tabii bu açıklama aslında hiç kimseyi rahatlatmış değil. Öncelikle, savaş alanlarında daha fazla robotun gezeceği, insanların artan sayılarda ölmeye devam edecekleri gerçeğinin altını çiziyor. Ayrıca bir de şu var, gelecekte bir gün iş çok ciddiye binerse, bilgisayar başındaki sorumluların emniyeti açıp robotlara kafalarına göre takılma emrini vermeyeceklerinin de hiç bir garantisi yok. Kaldı ki çoğu uzmana göre işler tam da böyle gelişecek ve sonuçta robotların insan kontrolünde olması prensibi, sadece kağıt üzerinde kalacak. Pentagon ya da diğerleri ne söz verirlerse versinler, işler dönüp dolaşıp bu noktaya gelecek.
