Ünlü Rus arama motoru Yandex, geliştirdiği teknolojileri bilimin gelişmesi için kullanacak.
Yıllardır arama motoru algoritması geliştiren Yandex, bu çabaların sonucu olarak MatrixNet adını verdikleri öğrenen bir makine zekası inşa etmeyi başarmıştı. MatrixNet bugün Yandex arama motorunun temelini oluşturuyor ve her ne kadar otonom bir yapay zeka olmasa da, belirli bir öğrenme kapasitesine sahip. Zaten günde 120 milyondan fazla sorgulamaya bu şekilde cevap verebiliyor.
Ancak Yandex bu yapay zekanın yeteneklerini sadece internet arama motorlarıyla kısıtlamak istemiyor, daha fazlasını amaçlıyor. Bu amaçla CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Kurumu) tarafından yürütülen Openlab projesine katılmaya hazırlanan Yandex, MatrixNet’in gücünü evrenin sırlarını çözmeye çalışan biliminsanlarının emrine sunacak.
CERN tarafından işletilen ve dünyanın en büyük parçacık hızlandırıcısı olan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (Large Hadron Collider – LHC), yapılan her deneyde inanılmaz boyutlarda veri ortaya çıkarıyor. Mesela LHC’nin çalıştığı her saniye algılayıcıları tarafından 1 milyon hareket kaydediliyor ve bu da yaklaşık 35 GB boyutunda veriye tekabül ediyor. Ancak esas iş bundan sonra başlıyor, çünkü kaydedilen bu verilen ayıklanıp işlenmesi ve karşılaştırmalı olarak incelenmesi gerekiyor.
CERN’deki biliminsanları halen bu işi kendi imkanlarıyla yapıyorlar ancak bu durum çok zaman ve emek alıyor. Öyle ki, bir kaç saniyelik deney sonuçlarının işlenmesi aylar sürebiliyor. İşte Yandex’in MatrixNet sistemi bu noktada devreye girecek. MatrixNet öğrenme ve sorgulama gücünü kullanarak, veri ayıklama ve karşılaştırma işlerini çok daha hızlı biçimde yapabilecek. CERN uzmanları MatrixNet ile rahatça çalışabilmek için üzerine kendi özel arabirimlerini geliştiriyorlar, ancak sistemin geri kalanı zaten öğrenme yeteneğine sahip olduğundan çok fazla müdahale gerektirmeden rahatça kullanılabilecek durumda.
CERN ve LHC böylece Yandex’in büyük bilgi ve birikiminden faydalanarak, bilimsel araştırmalarda yıllarla ölçülecek seviyede zaman ve emek tasarrufu yapmış olacaklar, çalışmalar çok daha hızlı yürütülecek. Burada yapılan çalışmaların kanser tedavisinden tutun da uzay seyahatlerine kadar hemen her alanda devrimsel nitelikleri olabildiğinden, bu durum tüm insanlık için gayet takdire şayan bir gelişmedir.
