Dünya havacılık tarihinin en pahalı silah projesinde bunalım bitmek bilmiyor.
Uzun bir tasarım sürecinden sonra en sonunda Amerikan Hava Kuvvetleri envanterine giren ve göreve başlayan F-35’in derdi bir türlü bitmek bilmiyor. Son 2,5 yılda üç kere çeşitli sorunlardan dolayı uçuş yasağı yiyen filoya, dördüncü yasak da geçtiğimiz günlerde geldi. Motor problemi yüzünden tüm F-35 filosunun uçuşa çıkması yasaklandı.
F-35 uçaklarında kullanılan Pratt & Whitney üretimi F135 jet motoru, daha önce de yakıt pompası ve yakıt besleme hattındaki üretim hataları yüzünden sıkıntılar yaşanmasına sebep olmuştu. Ancak bu kez problem çok daha büyük, motorun türbin kanatlarında çatlakların oluştuğu ortaya çıkmış durumda. Son derece yüksek yapısal gerilime maruz kalan türbin kanatlarının çatlaması uçağın düşmesine yetecek bir sorun.
İşin kötü tarafı, tüm F-35 varyantlarında aynı motor kullanılıyor, bu yüzden de problemin tüm filoları etkileme ihtimali hiç az değil. Daha önce bu motorla ilgili yaşanan sorunlar yüzünden F-35 için General Electric ve Rolls Royce firmalarının da kendi motorlarını geliştirmeleri gündeme gelmişti. Eğer ihtiyaç olursa bu motorların rahatça arızalı olanların yerine takılabilmesi amaçlanıyordu. Ne var ki ABD Senatosu’ndaki lobi faaliyetleri ve maliyet artışı endişeleri yüzünden bu projeden vazgeçilmişti. Şimdi konunun tekrar gündeme gelebileceği düşünülüyor.
Ancak eğer yeni motorlar sipariş edilirse, bu durum zaten maliyeti uzun süre önce kontrolden çıkmış olan F-35 projesini daha da altından kalkılmaz bir hale getirebilir. Öte yandan bu problemlerin çözülmemesi, ABD Hava Kuvvetleri’nin elindeki göreve elverişli uçak sayısının gün geçtikçe daha da azalmasına sebep oluyor. Çünkü F-35 tüm filolarda eskiyen binlerce uçağın yerini alacaktı, ancak bu gerçekleşmedi. Daha da kötüsü, bu projeye dahil olan ve filolarını F-35 ile yenilemeyi amaçlayan Türkiye gibi müttefik ülkeler de aynı problemle yüz yüze kalmış durumdalar. F-35’in şu anki haliyle 2020’den önce güvenilir bir görev aracı haline gelmesi zor görünüyor, bu da filolarının geleceğini bu projeye bağlamış olan ülkeler için büyük bir sıkıntı yaratıyor.
