Dizüstü Bilgisayarın Fan Gürültüsü Nasıl Azaltılır?

Dizüstü bilgisayarınızın fanı çok ses çıkarıyorsa, azaltmak için ne yapabilirsiniz?

Fan gürültüsü, dizüstü bilgisayarlarda hepimizin yaşadığı bir sorun. Bilgisayarlar hiçbir zaman aldığınız günkü kadar sessiz çalışmazlar. Bu gürültüyü nasıl azaltacağımızı düşünmeden önce, gürültüye neyin sebep olduğunu anlamamız daha sağlıklı olur.

Her bilgisayar gibi dizüstü bilgisayarlar da ısınır. Masaüstü bilgisayarlara göre bu ısınma çok daha az olsa da, çalışma esnasında açığa çıkan bu ısıyı uzaklaştırmak, bilgisayarın kararlı çalışması ve uzun ömürlü olması açısından çok önemlidir. Artık çoğu bilgisayarda parçaların sıcaklık değerine göre otomatik olarak fan hızını ayarlayacak sistemler bulunmaktadır. Gürültünün asıl kaynağı da bu fanın yüksek devirle çalışmasıdır.

Bu noktada aklınıza şu soru gelebilir: Neden bilgisayarımın fan hızı aldığım zamankine göre arttı? Bunun en temel kaynağı tozdur. Satın aldığınız günden itibaren bilgisayarınızın soğutma sistemi içinde dolaşan tozlar kanallara ve fanın kanatlarına yapışarak havanın geçişini zorlaştırır. Bilgisayarınıza aynı devir sayısına rağmen daha az hava girmesi, ısının istendiği gibi atılamaması anlamına gelir. Bu durumda da ister istemez bilgisayarınızdaki fan kontrol devresi fanların hızını artırarak alınan hava miktarını artırmaya çalışır.

Bilgisayarınızın daha sessiz çalışmasını istemek son derece normaldir, ancak asıl sorunu çözmeden fan hızını kontrol edecek bir program yüklemek bilgisayarınız için son derece zararlı olabilir. İçeride üretilen ısı, üretilme hızında atılamadığı takdirde sürekli sıcaklığı artacak ve donanımı bozabilecek noktaya kadar yükselebilecektir. Yüksek sıcaklığın bilgisayardaki hemen her donanım için zararlı olduğu bir gerçek; eğer bilgisayarınızı bile bile yüksek sıcaklıkta çalıştırırsanız en iyi ihtimalle sıcaklık kontrol devresi belli bir sıcaklıkta bilgisayarı kapatacaktır. Eğer bu kontrolleri de bir şekilde devre dışı bıraktıysanız bilgisayarınızın kalıcı zarar görmesi, hatta yanması işten bile değildir. Bu nedenle bu tarz çözümleri, ömrünün sonuna gelmemiş bilgisayarlar için asla önermiyoruz.

Fan gürültüsünü önlemenin en kökten çözümü, bilgisayarın içini temizlemektir. Bunu yapmanın birkaç yolu var, ancak eğer bilgisayarınızın garantisi halen devam ediyorsa ve birkaç gün kendisinden uzak kalabileceğinizi düşünüyorsanız, servise yollamak bu seçenekler arasındaki en iyi çözümdür. Ancak eğer kendi başınıza halletmek istiyorsanız bunu bilgisayarınızı kapattıktan sonra fan deliklerine elektrik süpürgesi, kompresör ya da basınçlı hava spreyi tutarak tozlardan kurtulmayı deneyebilirsiniz. Hava üfleyiciler, elektrik süpürgesi gibi hava çeken çözümlerden daha etkilidir, ancak bu çözümlerin tüm tozları giderme garantisi olmasa da denedikten sonra bilgisayarınızın fanının daha rahat çalıştığını göreceksiniz.

Eğer bilgisayarınızın garantisi bittiyse ve kendinizi yeterli hissediyor ya da macera arıyorsanız – Technopat olarak bunu kesinlikle önermiyoruz – bilgisayarınızın içini açıp tozları böyle temizlemeyi de deneyebilirsiniz. Diğer hava tabanlı yöntemlerin çıkaramadığı bazı tozları bu şekilde çıkarabilirsiniz, ancak bu demontaj ve montaj işlemi sırasında parça kaybetmemeye ve neyi nereden çıkardığınızı unutmamaya azami dikkat göstermelisiniz. İşini bilen ustaların vida artırdığının bir mit olduğunu unutmayın, oradaki parçaların tamamı bir amaç için orada bulunuyor.

Eğer bu çözümler her şeye rağmen gözünüzü korkuttuysa, basitçe bir dizüstü soğutucu da kullanabilirsiniz. Dizüstü bilgisayarınızı yumuşak bir zemine koyduğunuz zaman hava delikleri kapanabilir ve bu da hava girişini azalttığı için fan hızında bir artışa neden olur. Ancak bazen düz zemine koyduğunuzda bile fanın alabildiği hava yeterli olmayabilir. Soğutucuların sağladığı ekstra hava, bilgisayarın içindeki fanın yükünü azaltacağı için hızda da bir düşüş gözlemlenir. Diğer yandan, fazladan bir ya da birkaç fan daha çalıştığı için önlediğiniz bir gürültü yerine başka gürültü eklediğinizi düşünebilirsiniz, bu yüzden bu çözümü gürültü engellemenin ötesinde yoğun çalıştığı zaman ısınıp kapanan bilgisayarlara bir çözüm olarak düşünmek daha yerinde olur.

Son olarak, soruna başka bir açıdan yaklaşıp bilgisayarınızın ısınmasına asıl neden olan şeyleri durdurmayı deneyebilirsiniz: açık programlar. Sistem araçları kullanarak ya da yükleyeceğiniz küçük programlarla Windows’un açılışına yerleşen programlardan ihtiyacınız olmayanları başlangıçtan kaldırabilirsiniz. (Bu esnada antivirüs ya da sistem programları gibi önemli şeyleri kapatmamaya dikkat edin.) Ya da daha kökten bir çözüm olarak ihtiyacınız olmayan programları bilgisayardan silmeyi de deneyebilirsiniz. Eğer her şeyi kapatıp da bilgisayarı asıl yoranın Windows olduğunu keşfettiyseniz, Windows’un daha düşük bir sürümünü kurabilir, hatta ihtiyacınıza göre hafif bir Linux dağıtımı yüklemeyi bile deneyebilirsiniz.

Unutmayın, sorunun kaynağını bilmek, onu çözmenin yarısıdır.