Yeni Yandex.Browser Alpha İlk Bakış

Yeni Yandex.Browser Alpha sürümüne ilk bakış yapıyoruz. Bu ön incelememizde  yeniden tasarlanan Yeni Yandex.Browser’ın bir internet tarayıcı olarak sunduklarına, yeni arayüzüne, işlev ve performansına yakından bakıyoruz…

İnternet Tarayıcıların Dünyası

İnternet tarayıcılar artık dünyaya baktığımız pencereler oldu. Sadece internet siteleri değil, pek çok uygulama ve hizmete de tarayıcılar ile erişiyoruz. Bilgisayar başında geçirdiğimiz vaktin önemli bir kısmı bu pencereye odaklandı.

Microsoft Internet Explorer, Netscape Navigator, Mozilla Firefox, Opera, Maxthon, Rockmelt, Google Chrome, Apple Safari ve daha adını saymadığımız sayısız internet tarayıcı daha hızlı, daha kullanışlı ve daha güzel olmak için yıllarca yarıştı. Günümüzde aslan payı Google’ın Chrome’a, sonraki pozisyonlar ise Internet Explorer, Mozilla Firefox ve Opera gibi tarayıcılara ait. Seçenekler çok ve yıllarca farklı Javascript, HTML testleriyle bu taratıcıları en iyisi hangisi bulmak için yarıştırdık. Komşumuza gittiğimizde bilgisayarına daha hızlı gezsin diye IE yerine Firefox veya Chrome kurduk.

Ancak son zamanlarda bu internet tarayıcı yarışı oldukça yavaşladı. IE’nin imajı düzelmeyecek kadar bozuldu. Chrome, Google’ın gücü ve erişimi sayesinde güçlendi. Mozilla bağımsız bir vakıf olduğu için geliştiricilerin ve açık platform destekçilerinin favorisi oldu. Apple sayesinde Safari yayıldı, bağımsız ve hızlı Opera ise tasarım ve hızlandırma ile ayrı bir kitlenin sevgisini kazandı. Sular duruldu, yarış unutuldu.

İşte bu esnada Rusya’dan yeni bir isim geldi. Kendi anavatanında Google’dan çok daha popüler olan Yandex, küreselleşmeye başladı.

Yandex’in Hikayesi

Rusya’nın Google’ı olarak nitelendirebileceğimiz Yandex, uzun süredir başta Avrupa ve Türkiye olmak üzere farklı ülkelerdeki çalışmalarını arttırıyor. Bir arama motoru, reklam şirketi ve online hizmetler sağlayıcı olan şirketin pek çok farklı yazılım ve aracı mevcut.

Bir arama motoru olarak giriş yaptığı Türkiye’de Yandex’in en başarılı çalışmasını Yandex Haritalar uygulamasında gördük. Yandex, sokak sokak Türkiye’yi fotoğraflayarak panoramik görüntüleri haritalarına entegre etti ve gerçekten Türkiye’de Google ya da alternatif şirketlerin sunduğundan daha iyi bir hizmet sundu.

Kullanıcıların Google yerine kendi arama motorunu kullanmasını hedefleyen Yandex, bunu desteklemek için de Yandex İnternet Tarayıcı’yı geliştirdi. 1 Ekim 2012 tarihinde ortaya çıkan Yandex.Browser aslında çok genç. Windows ve Mac OS sürümleri bulunan tarayıcının pek dikkat edilmeyen ancak en büyük farklarından biri ise indirilen dosyaları ünlü Kaspersky firmasının antivirüsünü kullanarak denetlemesi. Bir diğer önemli fark ise Opera’nın en kritik özelliği olan, yavaş internete karşı sayfa, görsel ve videoları sıkıştırarak internet tarayıcıda gezinmeyi hızlandırması.

Bu tarayıcı temelinde Chromium denilen açık kaynak projeye dayanıyor. Burada çok karıştırılan bir noktayı açıklığa kavuşturalım. Google Chrome internet tarayıcı başta olmak üzere farklı tarayıcılar Chromium temeli üzerine kurulup özelleştiriliyor.

Bunun benzer bir örneği olarak Linux temelli olarak yola çıkan ve gelişerek kendi başına bir işletim sistemi haline gelen Android’i gösterebiliriz. Çekirdek yazılımın geliştirilmesi önemli ancak daha önemli olan bu yazılımın entegre çalıştığı arama, e-posta, haritalar gibi hizmetler oluyor. Ekosistem haline gelen yazılım, kullanıcının ihtiyaçlarına pek çok farklı ürün ile ancak tek bir pencereden hizmet veriyor.

İşte Yandex.Browser da bu bağlamda geliştirilen farklı bir internet tarayıcı. Temelindeki Chromium ile hızlı ve uyumlu bir çekirdeğe sahip tarayıcı üzerinde çalışan ekip, Amerika’yı bir daha keşfetmek yerine yenilik yapmaya ve onu geliştirmeye odaklanıyor. Uzun süredir geliştirilmesi devam eden tarayıcının incelediğimiz sürümü, daha önceki sürümlere göre büyük bir değişim geçirdi.

Eski Yandex.Browser ve Yeni Yandex.Browser Alpha

İncelemek için erken edinme imkanına kavuştuğumuz yeni Yandex.Browser Alpha henüz adı üzerinde geliştiriciler için incelemeye sunulmuş oldukça erken bir sürüm. Buna karşın ilk bakışta tamamlanmış duruyor ve tasarım farkını anında belli ediyor.

Daha önceden Windows 7 tarzı bir arayüzü olan, şeffaf kenarlar, farklı yeni sekme ekranları, okunmamış mesaj sayısını gösteren araçlar gibi özelliklerle donanan Yandex.Browser artık tasarım çizgisi olarak Windows’u bir yana koymuş ve Mac OS kullanım alışkanlıkları ile Modern tasarımın sunduğu yenilikleri harmanlamış durumda.

Üst kısımdaki kalabalığı ortadan kaldırarak sekmeleri ekranın altına taşırken, Yandex arama çubuğunu aşağıdaki konumundan yukarıya almış. Yeni kullanıcı arayüzünde öğelerin konumları, aralarındaki nefes alma boşlukları ve tasarım detayları çok daha başarılı. İlk sürümlerin tasarımına göre özgün bir hal almış. Alışıldık arayüz düzeni yerine yenilik getirmiş ve bu bağlamda daha cesur bir adım atılmış. Eski tasarım Chromium çizgisine daha bağlıydı, yeni Yandex.Browser Alpha ise zincirlerini kırmış.

İnternet tarayıcı pazarında son zamanlarda yaşanan tekdüzeliği göz önüne alacak olursak geliştirme ekibi kendileri için mevcut tek mantıklı rotayı seçmiş diyebiliriz. Elbette henüz Alpha sürümü olduğu için pek çok şey kökten değişebilir. Bu noktada sadece profesyonellerin incelemeleri değil, kullanıcı kitlesinin geri dönüşleri ve test süreci de yol gösterici olacak. Bu noktada tamamlanmış görünmesinin ve göze rahatsız edici gelen unsurlar barındırmamasının en önemli sebeplerinden biri yerelleştirmesinin yapılmış olması. Kurduğumuzda direkt Türkçe olarak gelen yeni Yandex.Browser Alpha’da metinler arayüz öğeleri içerisine tam oturduğu gibi font ve karakter hataları bulunmuyor. Tipografide bariz hatalar görmedik. Zira yaklaşık iki saate yakın Galaxy Note 4 incelememizden hatırlayabileceğiniz üzere, yabancı fontlara sonradan yapıştırılmış sırıtan Türkçe karakterler anında gözümüze batıp dikkatimizi çekiyor.

Tasarımın en büyük getirileri ufak bir pencere içerisinde bile tam ekran kullanıyormuş hissi vermesi. Çok ferah, nefes alma boşlukları dedik ya, tasarımın tamamı nefes alıyor. Arkaplan görsellerinin ve animasyonlarının enfes görünümü bir yana, arama yapmaya başladığınızda dikkat dağıtmaması için bunlar hemen buzlu bir cam ardında perdeleniyor.

Üst kısımdaki adres satırının arkaplan içerisinde erimesi, normalde hem adres satırı, hem bilgi bulunan kısmın birlikte harmanlanması çok güzel. Ayrıca imleci üzerine getirdiğinizde çubuk beliriyor, tıkladığınızda bütün işlevlerin eksilmeden orada olduğunu ancak gerekmedikçe gizlendiğini farkediyorsunuz.

Chrome eklentilerine alışanlar da Chromium uyumu sayesinde alıştıkları eklentileri Yandex.Browser’da kullanmaya devam edebiliyorlar. Zaten tarayıcı ihtiyaç duyulabilecek temel eklentileri hazır bir şekilde sunuyor ve burada pek bir fazlalık bulunmuyor. Bu eklentileri bile ayarlardan siz açıyorsunuz ve açtığınızda Take Screenshot ile ekran görüntüsü alma, üzerine not yazma, hemen paylaşma seçenekleri görüyorsunuz. Son derece işlevsel ve hafif. Web of Trust ile site güvenilirliklerini, çocuk ve aileye uygun olup olmadıklarını, virüslü olup olmayabileceklerini anlıyorsunuz.

Yandex Elements ile sosyal ağlardaki mesajları, güncellemeleri takip edebiliyor, benzer şekilde gelen e-posta sayınızı eklenti ile sağ üstte görebiliyorsunuz. Bu tür işlevler günümüz tarayıcılarının en yaygın ancak arayüzde kullanıcıyı rahatsız etmeden entegre edilmesi, bütünleştirilmesi en zor özellikleri arasında yer alıyor.

PowerFM Radyo kanalları ise Yandex Elements içerisine yerleştirilmiş ve internette gezerken iki tıklama ile akışınızı bozmadan farklı radyo kanallarından birini tarayıcı içerisinde ek bir sekme açmadan dinleyebiliyorsunuz.

Gruplu Sekmeler ve Kısayol Tuşları

Fakat en büyük geliştirme sekmelerin ekran altına taşınmasında. Aynı siteden açık sayfalar otomatik olarak tek bir sekme altına gruplanıyor. Tıkladığınızda ise bütün sekmeleri göstererek geçiş yapmanızı sağlıyor. Kısayol tuşlarına olan alışkanlığınızı da değiştirmenize gerek yok. CTRL+TAB tuşu ile sekmeler arasında ilerlemek, CTRL+W ile sekme kapatmak ve CTRL+T ile yeni sekme açmak gibi bütün kısayollar aynen çalışıyor.

Peki eksiler? Öncelikle bazen pencereyi büyültüp küçülttüğümüzde pencere boyutlandırma tuşlarının ikisinin birden göründüğünü farkettik. Bu bir hata mı, özellik mi merak ediyoruz ancak tekrar denediğimizde karşımıza çıkmayınca tekrarlanmayan ilginç bir hata olduğuna karar verdik. Aslında erken erişim sürümünde bu tarz daha fazla hata bulmayı bekliyorduk.

Şimdilik arayüz tasarımı 1920×1080 ve altındaki çözünürlüklerde ekrana harika oturmasına karşın, 4K Ultra HD monitörde 3840×2160 piksellik bir alanda bütün diğer internet tarayıcılar ve programlar gibi henüz otomatik olarak optimize edilen ve ideal oranda ölçeklendirilen bir yapıya sahip değil. Henüz 4K monitör kullanımının ne kadar düşük olduğunu düşünecek olursak doğal bir durum olduğunu söyleyebiliriz. Gelişmiş Ayarlar altına girerek ölçeklendirme ayarını kendiniz yapmanız gerekiyor. Yüzde 500’e kadar ölçeklendirerek kendiniz ayarladığınızda rahatça kullanabiliyorsunuz. Yani özetle aslında çözüm var fakat otomatik değil.

Hız testlerinde ve internet standartlarına uyumluluk testlerinde çok yüksek puanlar aldı. Zaten kullanımda da akıcı ve rahat olduğunu gördük. Derleme kuralları, video, navigasyon, dosya API’si, sunucu iletişimi ve bağlanabilirlik, performans açısından tam not alsa da halen Content Security Policy 1.0 desteklemesine karşın daha güvenli bir standart olan 1.1’e geçmemiş durumda. İframe konusunda da henüz Seamless iframe yok. Bunun gibi HTML5 standartlarıyla uyumluluk açısından yaklaşık yüzde 10 daha gidecek yolu olduğunu resmi HTML5 testlerine göre söyleyebiliriz.

Hız yarışına baktığımızda Javascript performansı olarak Chrome’dan ve Firefox’tan sonra üçüncü sırada yer aldığını ve oldukça başarılı olduğunu söyleyebiliriz. Henüz erken erişimde olan ve düzeltmeleri yeni başlayan bir Alpha sürümü için fazlasıyla başarılı.

Sonuçta henüz bir ilk bakış yaptığımız Yandex.Browser’ın 14.10.2062.12544 sürümünü yani yeni Yandex.Browser Alpha’yı en iyi şöyle özetleyebiliriz: “Ferah, hızlı, farklı ama yabancı değil” Bu tasarım çizgisi üzerinde ve işlevsellik ile kesinlikle denenmesi gereken tarayıcılar arasında yer alıyor. Hızla alışttığımız yeni arayüzün ferahlığı, sunulan araçların işlevselliği internet başında geçirdiğimiz sayısız saate taze bir soluk getirmeyi başarıyor. Sürüm geliştikçe ve biz de bu yeni sürüm ile daha fazla vakit geçirdikçe sizleri haberdar etmeyi sürdüreceğiz.

Yeni Alpha sürümünü buradan indirerek test edebilirsiniz…