Almanya’daki Volkswagen fabrikasında yaşanan üzücü kazanın ardından, sosyal medyada dolaşan “ilk robot cinayeti” söylentisi aslında pek gerçek sayılmaz.
Geçtiğimiz günlerde Almanya’daki Volkswagen fabrikasında yaşanan üzücü kazada bir işçinin hayatını kaybetmesinin ardından, sosyal medyada bir Terminator ve SkyNet furyası başladı. Sarah O’Connor isimli bir kadın gazetecinin de farkında olmadan Twitter üzerinde bu haberi paylaşan bir mesaj yayınlaması, ateşe benzin dökmüş oldu.
Peki ama robotlar ilk defa mı bir insanın ölümüne sebep oluyorlar? Tabii ki hayır, insansız robot araçlar bir süredir çeşitli ülkeler tarafından savaş alanlarında kullanılıyorlar. Her ne kadar bunların kontrolünün her zaman insanların elinde olduğu söylense de, istisnai durumların ve kazaların arada bir de olsa gerçekleştiğine hiç şüphe yok.
Fakat bunun da ötesinde, robotların fabrikalarda kullanılmaya başlaması 1970’li yıllara kadar gidiyor ve kayıtlara geçen iş kazaları da var. Yani Volkswagen fabrikasındaki işçinin robot tarafından ölümüne sebep olunması, ilk kez yaşanan bir durum değil.
Bir robot tarafından öldürülen ve kayıtlara geçen ilk kişi, Amerikalı Robert Williams. Amerika Birleşik Devletleri’nin Michigan eyaletinde bulunan Flat Rock kentindeki Ford otomotiv fabrikasında montaj işçisi olarak çalışan Roberts, 25 Ocak 1979 yılında bir robot tarafından öldürülmüş.
Robotla aynı bölgede çalışan Roberts’ın farkında olmadan makineye çok yaklaştığı ve parça almak için hızla dönen robotun kolunun kafasına çarpması sonucu hemen öldüğü kayıtlara geçmiş. Kazadan sonra açılan soruşturmada, robotun çevresindeki işçileri uyaracak donanıma sahip olmaması bir tasarım hatası olarak görülmüş. Roberts’ın ailesine ise 10 milyon dolar tazminat ödenmiş.
Kayıtlara geçen ikinci “robot cinayeti vakası” ise Japonya’da gerçekleşmiş. Japon ağır endüstri devi Kawasaki’nin fabrikalarından birinde çalışan mühendis Kenji Urada, 4 Temmuz 1981 tarihinde arızalı bir robotu onarmaya çalışırken hayatını kaybetmiş. Açılan soruşturmada mühendisin arızalı robotu tamamen kapatmadan üzerinde çalışmaya kalktığı, robotun hidrolik kolunun aniden hareket etmesiyle de aşağıdaki maden öğütme makinesinin içine itildiği sonucuna ulaşılmış.
Şüphesiz iş kazalarında robotlar tarafından öldürülen başka pek çok insan daha var. Ancak burada yapay zekanın kötü niyetinden ziyade, makineleri tasarlayan ve çalıştıranların öngörü eksiklikleri söz konusu. Çünkü halen iyi ya da kötü niyetli olarak tanımlanabilecek kalitede bir yapay zeka geliştirilmiş değil. Savaşta kullanılan robotlara gelince, onların da zaten tasarımları gereği yapmak için üretildikleri işi yaptıklarını söylemek yanlış olmaz.
Sonuç olarak SkyNet ya da Terminator gibi şeylerden bahsetmek için henüz vakit erken. Ancak önümüzdeki on ya da yirmi yıl içinde bu durumun değişeceğine de şüphe yok.
