Monitör Panel Türleri ve Aralarındaki Farklar

Monitör alışverişine çıkmadan önce farklı panel türleri hakkında bilmeniz gerekenler

Günümüzde pek çok kullanıcı monitör alışverişi yaparken geleneksel çözünürlük ve ekran boyutu gibi özelliklerin yanı sıra yenileme hızı ve 3D desteği gibi ek özelliklere de dikkat ediyor. Ancak çoğu kullanıcının göz ardı ettiği bir faktör olan panel türü, bazı durumlarda elde edilecek performansa en az diğer özellikler kadar etki edebiliyor.

TN (Twisted Nematic) paneller

Geniş çapta üretilen ilk LCD panel türü olma unvanına sahip olan TN paneller günümüzde hala en çok kullanılan panel türlerinden biri. TN panellerin en büyük avantajlarından biri olan düşük üretim maliyeti, bu panellerin hızla yaygınlaşmasını sağlamış ve üreticilerin CRT tipi monitör üretimini durdurmasına sebep olmuştur.

Düşük maliyetin yanı sıra TN paneller yüksek seviyede duyarlılık sunmaktadır ve piksellerin hızlı durum değiştirebilmesi sayesinde hareketli görüntüler daha akıcı görünmektedir.  Bazı TN paneller zaman içinde 3D teknolojilerinden yararlanmak için yenileme hızını 60Hz’den 120Hz değerine yükseltse de, çoğu modern TN paneller en akıcı 2D deneyimi için 144Hz yenileme hızını tercih ediyor. Son zamanlarda bu yenileme hızının 240 Hz’lere kadar çıktığını görmekteyiz.

Bütün bu avantajlarına rağmen TN paneller ideal olmaktan oldukça uzakta. Sınırlı görüntüleme açısı, TN panellerin ilk üretildiği yıllardan bu yana hala tam anlamıyla aşılabilmiş bir sorun değil. Günümüzde monitörlerin en fazla 27-28″ civarında olduğunu göz önüne alırsak, sınırlı görüntüleme açısı monitörün sağladığı görüntünün farklı açılardan farklı şekilde görüntülenmesine sebep olabiliyor. Bu durum özellikle fotoğrafçılık ve grafik tasarım gibi hassas renk kontrolü gerektiren iş alanlarında TN panele sahip monitörleri kabul edilemez kılıyor.

IPS, PLS ve AHVA paneller

Birbirinden oldukça farklı isimlere sahip bu üç panel türü temelde birbirlerine oldukça benziyor. Aralarındaki en önemli fark ise üretici firmalar. IPS paneller LG, PLS paneller Samsung ve AHVA paneller AUO şirketleri tarafından üretiliyor. Ancak üç panel türü de benzer özellikler sunuyor.

IPS tipi panel olarak genellenen bu paneller üstün renk doğruluğu, tutarlı görüntü kalitesi ve geniş görüntüleme açıları sunuyor. IPS panellerde her renk tonu, monitördeki konumu fark etmeksizin kendine has bir kimliğe sahip olduğu için bu paneller, TN panellere kıyasla görsel açıdan çok daha güvenilir bir çalışma ortamı sunuyor. IPS panellerin sunduğu daha yüksek karşıtlık oranı da siyahların daha iyi görünmesini sağlıyor.

Ancak her panel türü gibi IPS tipi panellerin de kendine has dezavantajları mevcut. TN’ye oranla yavaş tepki süreleri, yüksek üretim maliyeti, yüksek enerji tüketimi ve düşük yenileme hızları, IPS tipi panelleri TN rakiplerine kıyasla bir miktar geride bırakıyor. Öte yandan zaman içinde bu pürüzleri bir miktar düzelten E-IPS ve H-IPS gibi varyantlar üretilmeye başlandı. Bu bağlamda bir zamanlar sadece grafik tasarım için kullanılan bu paneller, günümzde oyun monitörlerindeki yerini de almaya başlamış durumda.

IPS paneller yine de TN kadar iyi olmayan tepki süreleri yüzünden rekabetçi online oyunlarda oyunculara bir dezavantaj sunabiliyor. Ancak tepki sürelerinin önem arz etmediği RPG tipi oyunlarda, IPS panellerin zengin renkleri bazı oyuncular için fazlasıyla cezbedici.

Son olarak IPS ailesi içinde yer alan PLS panellere değinelim. Samsung tarafından üretilen bu paneller, Samsung’un iddiasına göre daha iyi görüntüleme açıları, %10 daha yüksek parlaklık, %15 daha az maliyet ve daha yüksek görüntü kalitesi sunuyor.

*In-Plane Switching (IPS), Plane to Line Switching (PLS), Advanced Hyper-Viewing Angle (AHVA)

VA (Vertical Alignment) paneller

TN ve IPS paneller arasındaki denge noktası kabul edilen VA paneller, IPS ve TN panellerin avantajlarını tek noktada birleştirmek amacıyla üretildi. Sonuç büyük oranda başarılı olsa da, bazı özelliklerden ödün verilmek zorunda kalındı.

IPS panellere kıyasla VA paneller daha yüksek yenileme hızı potansiyeline sahip. Ancak VA’nın asıl rakibi TN paneller. Daha iyi renk üretimi, daha yüksek parlaklık seviyesi ve daha geniş görüntüleme aralığı, VA panellerin TN panellere kıyasla sunduğu avantajlardan bazıları. Ancak madalyonun öteki yüzünde de piyasadaki en kötü tepki süreleri ve buna bağlı olarak bulanık sahne geçişleri mevcut. Bu aşamada ise bir monitörde neye ihtiyaç duyduğunuzu belirlemeniz gerekiyor.

Oyuncular için yavaş tepki süresi ciddi bir sorun arz etse de, genel kullanımda VA panellerin sunduğu yüksek karşıtlık oranı, parlaklık, yenileme hızı ve geniş görüntüleme açıları kullanıcıları cezbedebilir.

Sonuç

Kusursuz panel şu anda mevcut olmadığı için monitör alışverişine çıkan kullanıcılar, panel seçiminde genel ihtiyaçlarına göre tercih yapmalı. TN panellere sahip monitörler kolayca bulunuyor ve nispeten ucuz. Hızlı tepki süresi, yüksek yenileme hızı ve yüksek çözünürlükler, özellikle oyuncular için TN panelleri halen cazip kılmakta.

VA paneller tepki süresini feda ederek oldukça etkileyici görsellik sunmaktadır. IPS tipi paneller ise piyasadaki en iyi renkleri ve en iyi görüntüleme açılarını sunarken tepki süresi açısından TN rakiplerinin gerisinde kalmakta.

Sizin için en ideal panel ise, yukarıda belirttiğimiz gibi ihtiyaçlarınızı en iyi şekilde karşılayacak paneldir. Eğer rekabetçi oyun alanında yarışıyorsanız, TN panellerin tepki süresi sizin için ideal olacaktır. Grafik tasarım ve fotoğrafçılık ve ile uğraşıyorsanız, IPS panellerin tutarlı renk performansı hayat kurtarıcı olabilir. Veya gündelik kullanımda VA panellerin dengeli performansından memnun kalabilirsiniz. Öte yandan oyunlardaki görsel deneyimi doruklarında yaşamak istiyorsanız yeni nesil yüksek tazeleme hızına sahip IPS panellere de bakabilirsiniz. Tamamen devrimsel bir ürün arıyorsanız da OLED panelleri beklemenizde fayda var.

Yeni nesil monitör incelemelerinde gördüğümüz gibi, her panel türü yeni nesillerde gelişiyor ve eksiklerini kapatarak rakiplerine yaklaşıyor, benzerleşiyor. Farkların en güçlü olduğu ürünler ise orta ve giriş kademesindeki ekranlar oluyor.