Global Navigation Satellite System (GNSS) ve günlük hayatımızda kullandığımız GPS ile olan bağlantısı nedir?
Günümüzde konum servisi denince çoğu kişinin aklına Global Positioning System (GPS) gelmektedir. GPS dünya genelinde oldukça popüler bir konum servisi olsa da, Rus alternatifi Global Orbiting Navigation Satellite System (GLONASS) ile birlikte bu iki servis GNSS adı verilen bir sistemin parçalarıdır.
GNSS’i kısaca uzaydan sinyaller yollayan ve dünya çapında konumlandırma işlemleri için kullanılan bir uydu kümesi olarak tanımlayabiliriz. Yeryüzündeki akıllı telefonlar gibi GNSS alıcıları, yörüngedeki uydular tarafından gönderilen sinyallerin içine şifrelenmiş zamanlama ve konumlandırma verilerini çözerek kendi konumlarını tespit edebilir.
Yukarıda belirttiğimiz gibi ABD asıllı GPS ve Rusya asıllı GLONASS hizmetleri dünya üzerinde en sık kullanılan iki konum servisi. Ancak bu servislere yakın gelecekte bir yenisi daha eklenecek. Avrupa Birliği 2011 yılında kendi bağımsız GNSS servisi olan Galileo için çalışmalara başladı.
2020 itibariyle yörüngeye altısı aktif yedek olmak üzere 30 Galileo uydusu yerleştirilmesi planlanıyor. Bu sayılara ulaşıldığında Avrupa’nın Galileo sistemi, GPS ve GLONASS gibi navigasyon sistemlerine önemli bir alternatif olacak. Galileo sistemi, GPS ve GLONASS ile birlikte çalışabilmesi için tasarlandı. Bu sayede yeryüzündeki üreticiler bu üç navigasyon sistemi ile çalışabilen terminaller üretebilecek.
GNSS servislerinin performansı sadece yörüngeye gönderilen uydu sayısına bağlı değil. Bu servislerin performansına genellik bu dört faktör etki etmektedir:
- Doğruluk payı: Ölçülen konum ile gerçek konum arasındaki konum, hız ve zaman farkı.
- Bütünlük: Sistemin istenmeyen koşullarda doğru alarmları vermesi.
- Devamlılık: Sistemin herhangi bir kesinti olmadan çalışmaya devam etmesi.
- Kullanılabilirlik: Gönderilen sinyalin diğer üç faktörü sağladığı zaman dilimi.
Bu koşulların yeterince sağlanmadığı durumlarda ise GNSS servisleri genellikle uydu tabanlı yerel geliştirme sistemlerinden destek almaktadır. Örneğin Avrupa merkezli European Geostationary Navigation Overlay Service (EGNOS) sistemi, GPS sinyallerinde tespit edilen sinyal ölçüm hatalarını gidererek uyduların doğruluk ve güvenilirlik seviyelerini artırmakta ve sinyallerin bütünlüğü konusunda önemli bilgiler sağlamaktadır.
