Dijital ses işleme istasyonları (DAW) hakkında bilmeniz gereken her şeyi bu yazımızda bulabilirsiniz.
Dijital ses işleme istasyonları ya da kısa ismiyle DAW, dijital sesleri kayıt etmek, düzenlemek ve karıştırmak için tasarlanmış sistemlerdir. İki çeşit dijital ses işleme istasyonu mevcuttur. Bunlar yazılım temelli ve bağımsız istasyonlardır. Bağımsız istasyonlar, LCD ekranlı bir mikser gibi gözükür. Bu istasyonlar yaygın kullanılsa da, bu yazımızda daha çok yazılım temelli istasyonlardan bahsedeceğiz.
Yazılım Temelli DAW
DAW yazılımları kişisel bilgisayarlarda Windows, Mac ve Linux işletim sistemlerinde kullanılır. Apple Logic Pro, Avid Pro Tools, Cakewalk Sonar, Steinberg Cubase gibi bilindik ve sık kullanılan DAW yazılımları mevcuttur. Yazımızda Adobe Audition, Ableton Live, MOTU Digital Performer gibi alternatiflerden de bahsedeceğiz. Hatta Audacity ve Ardour gibi açık kaynak kodlu ve ücretsiz DAW’lar mevcut. Bu programların en iyisinin hangisi olduğu tartışmaya çok açık bir konudur. Biz yazılımların genel özelliklerinden bahsedip, size en uygun yazılımı seçmenizde yardımcı olacağız.
Ses Temelli Yazılımların Dört Temel Özelliği
Ses temelli yazılımlar özelliklerine göre genel olarak dört ana kategori altında toplanır. Bu dört temel özellik çoğu yazılım temelli DAW’da mevcuttur. Dijital ses işleyicisi, MIDI sekanslayıcı, sanal enstrüman ve müzik notasyon bu kategorilerdir.
Dijital ses işleyicisi, dijital ses bilgilerini kayıt etme, düzenleme ve karıştırma özelliklerine sahip programlara verilen isimdir. MIDI sekanslayıcısı, MIDI (Musical Instrument Digital Interface) bilgilerini kayıt etmeye, düzenlemeye ve karıştırmaya yarar. Sanal enstrüman ise MIDI bilgisini alıp farklı seslere atayan yazılım ya da eklentidir. Müzik notasyon programı ise kullanıcıların notaları bir sayfaya yerleştirip bunları yazdırmasını sağlar.
DAW yazılımları tüm bunları ya da bunların kombinasyonlarını bir araya getirir. DAW yazılımlarını güzel ve kullanışı yapan da bu özellikleri bir araya getirmeleridir.
DAW Yazılımlarının Kullandığı Sistem
Yazılım temelli DAW, kişisel bilgisayarların gücünü kullanarak kayıt, düzenleme ve mikserleme görevlerini yürütür. Böyle bir sistem temel olarak üç bileşene sahiptir.
- Bilgisayar: Bilgisayar temel bilgi işleyicisi olarak iş görür ve ses dosyalarını depolayacak alanı sağlar.
- DAW yazılımı: Müzikleri oluşturma, kayıt yapma ve ses işleme özellikleri için arayüz sağlayan yazılımdır.
- Analog – dijital dönüştürücü ya da ses kartı: Sesin analog’dan dijital bilgiye dönüştürülmesini sağlar. Sesin bilgisayarda kaydedilmesi ve oynatılması için dönüştürme işlemini tersine de yapar.
DAW yazılımlarını kullanacağınız işletim sistemi de önemlidir. Çoğu DAW yazılımı Windows, Mac ya da Linux işletim sistemlerinden yalnızca bir tanesinde çalışırken, bazıları hepsinde çalışır. Bazıları Mac’in bu konuda en iyisi olduğunu söylese de, birçok profesyonel DAW yazılımının Mac üzerinde çalışmadığını göreceksiniz.
Hangi DAW Yazılımı Size Daha Uygun?
Hangi DAW yazılımının en iyisi olduğu, tamamen soruyu soran kişiye bağlıdır. Ne üzerine, nasıl, nerede ve kiminle çalışacağınıza bağlı olarak yazılım tercihinizi yapmalısınız. Bu konuda yürütülen tartışmalarda genel olarak Pro Tools aracı ile diğer 4 araç (Cubase, Sonar, Logic ve Digital Performer) arasında bir kıyaslama yapılıyor. Pro Tools, fonksiyonel bir kayıt cihazı, mikser konsolu ve yapmak istediklerinizi anlayacak bir klavyeye sahip bir cihaz gibi çalışır. Diğer DAW yazılımları ise enstrüman gibidir ve oluşturmak istediklerinize göre size bir yol çizer ve yardımcı olur.
Eğer bir kayıt makinesi ve konsol arayan bir ses mühendisiyseniz, diğer yazılımların yanında Pro Tools’u incelemek için daha fazla zaman ayırmanız gerekir. Ya da yaratıcı bir araç arayan bir besteciyseniz diğer dört araca da öncelikle bakabilirsiniz. Eğer daha amatör bir çalışma yapıyorsanız Ableton Live yazılımına göz atabilirsiniz. Özellikle canlı performans için ideal olan bu araç, profesyonel olmayan kullanıcılar tarafından da tercih edilebilir.
Ne Üzerine Ve Nasıl Çalışacaksınız?
#1: Müzik grubumun çalışmalarını kaydetmek istiyorum.
Pro Tools, iş yaparken önünüze çıkacak MIDI özellikleri olmadan kayıt yapmanızı, kayıtları düzenlemenizi ve karıştırmanızı sağlayan geleneksel bir stüdyo gibi iş görecektir. Cubase, Sonar, Adobe Audition, Pyramix de yaptığınız işi karıştıracak müzik, beste, yardım özelliklerini en az düzeyde tutacak dijital ses işleyicileri olarak alternatifleri oluşturacaktır.
#2: Film müzikleri bestelemek istiyorum.
Dijital Performer ve Logic, film bestecileri tarafından sıklıkla kullanılan programlardır. Ancak çoğu besteci, Pro Tools yazılımını da filmin mikslerini yeniden kayıt etmek için nota kuyruğu oluşturma amacıyla kullanır.
#3: Sanatçılar için şarkı üreten bir müzik yapımcısı olmak istiyorum.
Cubase, Sonar ve Logic; müzik oluşturma özellikleri, başarılı sanal enstrümanları ve döngüleri ile bu amaç için idealdir. Reason ya da Pro Tools da bu amaç için bahsettiğimiz üç yazılımla birlikte kullanılır.
#4: Saha kayıtlarının, konferans kayıtlarının restorasyonunu ya da ses düzenlemesini yapmak istiyorum.
Adobe Audition ve Sound Forge, ses düzenlemek isteyenler için güzel DAW yazılımlarıdır. Barındırdıkları başarılır restorasyon eklentileri ile de bu amaç için idealdir. Pro Tools da bu amaç için kullanılabilir ancak programın içinde restorasyon araçları mevcut değildir. Bu araçların ayrıca satın alınması gerekir.
#5: Bir filmin, TV yayınının ya da videonun post-production ses düzenlemesini yapmak istiyorum.
Pro Tools ve Nuendo; performansları, genişletme imkanı sağlaması, entegre resim için ses özellikleri ile birlikte bu iş için idealdir. Adobe Audition da video düzenleyici olan Adobe Premier ile birlikte bu iş için kullanılan popüler yazılımlardandır.
#6: Yüksek kalitede ses kaydı yapmak istiyorum.
Sadie, Samplitude, Sonoma, Pyramix yazılımları ses kayıt özellikleri ile ön plana çıkıyor. En iyi ses kalitesini sağlamak için tasarlanmış bu programlar, DSD ve DXD formatlarında kayıt desteği bile sunuyor.
#7: Hobi olarak müzik yapmak istiyorum.
Bütçe ön planda olduğu için Garage Band, FL Studio, Ableton Live ve Sonar, Cubase gibi yazılımların kırpılmış sürümleri iyi bir tercih olacaktır. Audacity ve Ardour gibi ücretsiz seçenekler de sizin için yeterli olabilir.
#8: Canlı performanslar üzerine çalışma yapmak istiyorum.
Ableton Live, canlı performans prodüksiyonu için ideal çözümdür. Reason da iyi bir alternatiftir.
#9: Hızlı bir şekilde ve detaylara takılmadan çalışmak istiyorum.
Ableton Live bu açıdan öne çıkan DAW yazılımıdır. Ancak Logic, Cubase ve Sonar da bu şekilde çalışmak için ayarlanabilir.
