Anasayfa Makale Çözüm: Görüntü Sürücüsü Yanıt Vermeyi Kesti

Çözüm: Görüntü Sürücüsü Yanıt Vermeyi Kesti

Windows 10 kullanıcı sayısı

Windows kullanıcıların karşısına çıkan “Görüntü sürücüsü yanıt vermeyi kesti ve bu durumdan kurtuldu.” hatasının çözümünü bu yazımızda bulabilirsiniz.

Özellikle Windows 7 ve Vista kullanıcıları “Görüntü sürücüsü yanıt vermeyi kesti ve bu durumdan kurtuldu.” şeklinde bir hata mesajı ile karşılaşabiliyor.

Bu hata aslında Nvidia kartlara özgü değil. AMD/ATI ekran kartları için “atikmdag” ya da Intel grafik bağdaştırıcılar ile de kullanıcıların karşısına çıkıyor. Bu hataların aslında Nvidia ya da ATI/AMD kaynaklı olmadığını belirtmek gerekiyor. Hatalar “Timeout Detection and Recovery” olarak da adlandırılan bir Windows hizmeti tarafından tetikleniyor. İlk olarak Vista daha sonra da Windows 7 ile birlikte sunulan bu özellik, bir sorun ya da uzun gecikme olduğunda ekran kartı sürücüsünü sıfırlayarak mavi ekran alınmasının önüne geçmeyi hedefliyor. Eğer sorun birkaç sefer tekrarlarsa da mavi ekran veriliyordu.

TDR Nasıl Çalışıyor?

Windows Vista ve daha sonraki işletim sistemleri bilgisayarın tamamen donduğu durumları algılayacak bir sisteme sahip ve masaüstünün yeniden tepki verir hale gelmesi için bu sorunu çözecek otomatik adımlar atılıyor. Bu sürece ise “Timeout detection and recovery” adı veriliyor. TDR işlemi sırasında, işletim sisteminin GPU zamanlayıcısı, görüntü sürücüsünün DxgkDdiResetFromTimeout özelliğini çalıştırarak sürücüyü yeniden yüklüyor ve GPU sıfırlanıyor. Böylelikle kullanıcılar işletim sistemini yeniden başlatmak zorunda kalmıyor ve kullanıcı deneyimi iyileştiriliyor.

Bu işlemler sırasında kullanıcılar ekranın yenilendiğini görebiliyorlar. Bazı eski DirectX uygulamaları bu işlem sırasında siyah bir ekran verebiliyor ve kullanıcıların bu uygulamaları yeniden başlatması gerekebiliyor. Sürecin tam olarak nasıl işlediğini aşağıda bulabilirsiniz.

1. Zaman Aşımının Tespiti

GPU zamanlayıcısı, DirectX grafik çekirdek alt sisteminin (Dxgkrnl.sys) bir parçası. Bu zamanlayıcı, GPU’nun belirli bir görevi yürütürken izin verilen zamandan daha fazlasını kullanıp kullanmadığını denetliyor. Zamanlayıcı hatta bu göreve öncelik atamaya çalışır. Öncelik atama işlemi bir zaman aşımı sürecine sahiptir. Bu süre Vista ve sonraki işletim sistemlerinde 2 saniye olarak belirlenmiştir. Eğer GPU, TDR süresi içinde işlemi tamamlayamaz ya da öncelik atayamazsa işletim sistemi GPU’nun donduğuna karar verir.

Bu zaman aşımının önüne geçmek için donanım üreticileri, oyun veya diğer işlemler sırasında grafik işlemlerinin 2 saniyeden uzun sürmeyeceğinden emin olmalıdır.

2. Kurtarma İşlemine Hazırlık

İşletim sisteminin GPU zamanlayıcısı, grafik sürücüsünün DxgkDdiResetFromTimeout özelliğini çalıştırarak işletim sisteminin bir zaman aşımı tespit ettiğini bildirir. Sürücü daha sonra kendini ve GPU’yu yeniler. Ek olarak sürücünün belleğe ve donanıma erişimi kesilir. İşletim sistemi ve sürücü, donanım ve durum bilgisini toplar ve bu bilgiler sorunun daha sonra tespiti için kullanılır.

3. Masaüstünün Kurtarılması

İşletim sistemi grafik yığınının durumunu sıfırlar. Dxgkrnl.sys sisteminin bir parçası olan grafik bellek yöneticisi, grafik belleğine yapılan yerleştirmeleri temizler. Grafik sürücüsü, GPU donanım durumunu sıfırlar. Grafik yığını son adımları uygular ve masaüstünü yanıt verir bir duruma döndürür. Daha önce de belirtildiği gibi bazı eski DirectX uygulamaları bu sırada siyah bir görüntü verebilir ve kullanıcıların bu uygulamaları yeniden başlatması gerekir.

İyi yazılmış DirectX 9Ex ve DirectX 10 sonrası uygulamalar ise bu süreci düzgün şekilde atlatır ve çalışmaya devam eder.

4. Tekrarlayan GPU Donmalarının Önlenmesi

Windows Vista SP1 ve Windows Server 2008 ile birlikte, GPU’nun sık donma durumuna karşı bir takım önlemler alınmıştır. Tekrarlayan GPU donmaları, grafik donanımının düzgün şekilde kurtarılamadığını gösterir. Bu durumda, kullanıcı bilgisayarı kapatmalı ve işletim sistemini yeniden başlatarak grafik donanımını sıfırlamalıdır. Eğer işletim sistemi altı ya da daha fazla GPU donması tespit eder ve kurtarma işlemi 1 dakika içerisinde gerçekleşirse, işletim sistemi sıradaki GPU donmasında hata kontrolü yapar.

5. TDR Hata Mesajı

TDR süreci sırasında masaüstü tepkisiz kalabilir. Kurtarma işleminin son aşamalarında ekranda bir yanıp sönme olabilir. Bu yanıp sönme kullanıcının çözünürlüğü değiştirdiğinde oluşan yanıp sönmeye benzer. İşletim sistemi masaüstünü başarılı bir şekilde kurtarırsa “Görüntü sürücüsü yanıt vermeyi kesti ve bu durumdan kurtuldu.” mesajı görüntüleniyor.

Bu süreç sırasında “Olay Görüntüleyici” üzerinde de gerekli girdiler oluşturuluyor ve bu bilgiler daha sonra sorunun çözümü için kullanılabiliyor.

TDR hizmetini devre dışı bırakmak ve işlem aşamalarının sürelerini değiştirmek mümkün olsa da bu tavsiye edilmiyor ve Microsoft tarafından ihlal kapsamında değerlendiriliyor.

Hatanın Nedenleri ve Olası Çözümler

Hatanın neden oluştuğunu anladıktan sonra oluşmasını engellemeye çalışabilirsiniz. Ne yazık ki bu hatanın tek bir çözümü bulunmuyor. TDR süreci de birçok sorun tarafından tetiklenebiliyor:

  • Uygun olmayan bellek zamanlaması veya voltajı
  • Yetersiz ya da sorunlu güç kaynağı
  • Hatalı sürücü yüklemesi
  • Aşırı ısınma
  • Toz ve kir birikmesi
  • Kararlı olmayan GPU ve CPU hız aşırtma işlemi
  • Hatalı bellek veriyolu voltajı (NB/SB)
  • Hatalı ekran kartı
  • Kötü yazılmış bir sürücü ya da yazılım
  • Sürücü çakışmaları (Bazı Realtek sürücüleri, webcam sürücüleri)
  • Yüksek ayarlarda oyun çalıştırıldığı zaman ekran kartı çok düşük FPS değerlerine düşer ve kompleks bir grafik işlemi ile karşılaşırsa cevap vermeyi durdurabilir ve bu hatayı alabilirsiniz.
  • Belirli sürücü sürümleriyle birlikte bu hata alınabilir ve güncelleme ile sorun giderilebilir.

Geniş bir olası neden listesine sahip sorunun çözümü için aşağıdaki adımları uygulayabilirsiniz:

  • Sürücü güncellemelerini kontrol edin veya sürücülerinizi temiz şekilde kaldırıp yeniden yükleyin. DDU ile AMD ve NVIDIA Sürücü Kaldırma Rehberi konusunu bu amaç için inceleyebilirsiniz.
  • EVGA Precision veya MSI Afterburner gibi birden çok GPU aracını aynı anda yüklediyseniz araçlardan sadece bir tanesini kullanıp diğerlerini kaldırın.
  • Eğer sorunla belirli bir oyunda karşılaşıyorsanız oyunun güncellemelerini yapın.
  • Eğer sorun yeni bir donanım ya da yazılım yükledikten sonra başladıysa yaptığınız değişikliği geri alın.
  • Sıcaklık değerlerini kontrol edin. Özellikle yük altındaki değerleri görmeniz faydalı olacaktır. Bunun için OCCT GPU stres testini uygulayabilirsiniz. Eğer sisteminiz fazla ısınıyorsa MSI AfterBurner gibi yazılımları kullanarak ekran kartınızın fan hızlarını arttırabilirsiniz. Sisteminizdeki tozu ve kiri temizlemek de sıcaklık değerlerinin belirgin şekilde düşmesine yardımcı olacaktır.
  • RAM’inizin düzgün çalıştığından ve üreticisi tarafından tanımlanmış düzgün ayarlarda çalıştığından emin olun. Bunun için Bozuk RAM Nasıl Anlaşılır? RAM Test Rehberi‘mizi inceleyebilirsiniz.
  • Eğer hız aşırtma uyguladıysanız sisteminizi varsayılan saat hızlarını döndürün. Bu adımı bellek, CPU ve GPU (fabrika çıkışlı hız aşırtma modelleri de dahil) için ayrı ayrı uygulayarak hangisinin sorunu çözdüğünü de anlayabilirsiniz.
  • BIOS Sıfırlama Rehberi‘ndeki adımları uygulayarak CMOS sıfırlama işlemini gerçekleştirin ve tüm BIOS ayarlarını varsayılana çevirin. Bu IRQ atamalarını da sıfırlayacağı için önemli bir donanım hata giderme adımıdır.
  • Eğer yeni bir ekran kartı taktıysanız güç kaynağınızın değerlerini kontrol edin. Özellikle 12V hattında yeterli akım olduğundan emin olun.
  • SLI kullanıyorsanız her kartı ayrı şekilde deneyerek hatalı kartı tespit etmeye çalışabilirsiniz.
  • Yapabiliyorsanız ekran kartınızı başka bir bilgisayarda da test edin.

Dizüstü bilgisayarlar için bu adımların çoğunu uygulayamayabilirsiniz. Ancak özellikle eski dizüstü bilgisayarlarda tozlanmalar ısınma sorununa neden olur. Dizüstü bilgisayarınızdaki kirleri ve tozları düzenli olarak temizlemeniz bu açıdan önemlidir.

Eğer tüm bu adımlara rağmen bir çözüme ulaşamadıysanız Technopat Sosyal’de konu açarak daha fazla yardım alabilirsiniz.