Klasik fare kullanıcılarının alışık olmadığı bir deneyim: Trackball. Logitech MX Ergo Trackball incelemesinde bu kontrolcü türünün özelliklerine, farklarına, artı ve eksilerine bakıyoruz. Kim kullanıyor? Kimler denemeli? Kimin için uygun değil? Hepsini adım adım yanıtlıyoruz…
Trackball çoğu kullanıcının ilk kez elini üzerinde koyduğunda nasıl çalıştığını anlamadığı bir kontrol cihazı. Sihirli küre gibi tepede bir kontrol küresi var ve bunu çevirerek kontrolcü olarak kullanıyoruz. Fare ya da Touchpad yani dokunmatik yüzey ile yıllar geçirmiş bir bilgisayar kullanıcısı için tamamen yabancı bir deneyim. Bu donanım her ne kadar fare kategorisinde bulunsa da klasik bir fare değil, farklı bir kontrolcü olan Trackpad.
Simülasyon oyuncuları ve eski Atariciler Joystick kullanımına aşinadır. Fareler bilgisayar dünyasına girmeden önce sadece klavye ve Joystick vardı. 1952 Yılında Kanadalı elektrik mühendisi Kenyon Taylor, bilgisayarı Joystick ile kullanmaktan daha iyi bir alternatif aradı ve Trackball teknolojisini geliştirdi. Algılayıcı tekerlerin üzerine yerleştirilmiş, Kanada’da kullanılan ufak bir bovling topu kullandı. Farenin atası diyebileceğimiz bu cihaz Trackball yani takip topu oldu. Askeri alanda kullanılan bu teknoloji ilerleyen yıllarda farklı sistemlerde gelişerek kendisine yer buldu.
Toplu Fareler ve Trackball
Eskiden toplu fare kullananlar Trackball’un mantığını hemen anlamıştır. Farenin tersine top aşağıda değil yukarıda, fareyi değil topu çevirerek imleci hareket ettiriyoruz. Eski fare toplarının aksine pislik toplamayan ve kolay kolay da bozulmayan bu teknoloji günümüzde pek popüler olmasa da halen kullanımda. Hatta bazı ülkelerde farelerin sık bozulacağı halka açık terminallerde sırf dayanıklılıkları sebebiyle bile Trackball kullanılıyor.
Ana akım olmayan, niş bir kategori olan bu cihazlar bilgisayar kontrolünde farklı bir alternatif. İncelediğimiz Logitech MX Ergo Trackpad, uzun yıllar sonra Logitech’in piyasaya sürdüğü tek yeni Trackpad ürünü. Piyasada çok az bulunan, çok az markanın ürettiği bir ürün ve özel bir kitlesi var. Zira bir dönem Trackball dahil edilmiş telefonlar, laptoplar ve bilgisayarlar kullananlar alıştıkları kontrolcüyü bırakmak istemiyor.
Bir de yeni Trackball kullanıcıları var, bunlar da klasik fare deneyiminden memnun değil. Ellerini, bileklerini hareket ettirmek yerine başparmak ile çevrilen bir tuşu çok daha hızlı, hassas ve rahat buluyorlar. Ergonomik çeşitlilik açısından bu Logitech’in yeni bir Trackball piyasaya sürmesini takdirle karşılıyorum.
Editörler Üzerinde Test Ettik
Bu videoyu hazırlarken MX Ergo yazısını yazıp, özellikleri not alıyorum. Bu esnada da MX Ergo’yu kullanıyorum. Ofiste üzerinde test ettiğim editör arkadaşlarım büyük şaşkınlık ve alışma güçlüğü yaşadı. Yılların alışkanlığı ile herkes fareyi hareket ettirmeye çalışıyor. Ben uzun süredir merak ettiğim için daha sabırlıyım.
MX Ergo’yu beraberindeki Unifying alıcı ile bilgisayara taktıktan sonra Logitech Options yazılımını kurdum. Burada teker hassasiyetini artırana kadar yavaş hissettiren kontrolcü, birden hızlandı ve anlamlı hale geldi. Trackball’ın hemen üzerindeki tuş iki farklı hassasiyet arasında geçiş sağlıyor. Siz sadece birini ayarlıyorsunuz. İkinci mod çok yavaş imleç hareketiyle hassas çizim imkanı sağlıyor.
Precision Mode: Hassas Kontrol
Bu yavaş mod CAD/CAM yazılımlarındaki ve belirli çizim programlarındaki detay çalışmalar için özellikle sunulmuş. Zira günümüzde en çok Trackball kullanan kitle bu tasarımcılar.
Bu top çok rahat dönüyor ve eğer hızlı çevirirseniz imleci ekranın istediğiniz yanına fırlatıveriyor. Bu topu başparmakla misket gibi yuvarlama hareketi ekranda hızla hareket etmenizi sağlıyor. Fırlatma hareketi yapmadan da, başparmak alışkanlığı edindiğinizde ekranın belirli noktalarındaki arayüz elementlerine fareden daha hızlı ve kolay eriştiğinizi farkediyorsunuz.
Özellikle hep aynı uygulamalarda çalışıyorsanız, vaktiniz hep belirli arayüzlerde geçiyorsa bu muhteşem bir fark. Basit görünen bu fark, parmak hafızanızla bu belirli noktalar arasında hızla hareket etmeniz demek. Ancak söylemesi, alışmasından çok daha kolay.
Tuşlar Nasıl?
Ana tıklama tuşları geniş ve rahat. Sol üstte iki ek tuşumuz daha var. Orta tekerlek klasik orta basma yanında sola ve sağa doğru iki tuş basımı daha sağlıyor. Ayrıca ortada bir de iki cihaz arası geçiş tuşu var. Tuş sayısını tatmin edici buldum ama orta tekerleğin kayma hissiyatı orta mesafeli tıkırtılarla biraz sert ve çok hızlı değil.
Burada MX Master modelinde aradığım muhteşem manyetik kaydırma hissini özledim. MX Master’ın orta tekerleği bence bütün MX serisi farelerde ana bir özellik olmalı. MX Ergo Trackball için bu tekerleğin fırlatma hissiyatı, yani hızlı kaydırınca kendi kendine dönmeye devam etmesi, Trackball karakterinin tamamlayıcısı olabilirdi.
İki tane kaydırma tekeri olsaydı, ya da tuşlardan birine basılı tutarken Trackball yatay kaydırma için de tıpkı tekerlek gibi kullanılabilseydi çok iyi olurdu. Premiere ya da Finalcut ekranında MX Master’ın ikinci kaydırma tekerleği ile Timeline yani zaman çizelgesini kullanmak çok kolay oluyor. Trackball burada ekrandaki kısımda ilerlerken fareden ya da tekerden daha hızlı ama alttaki barı da kaydıramıyor, normal imleç hareketi yapıyor. Hızlı kesim ve montaj işlemlerinde oldukça iyi ama birkaç özelleştirme ile çok daha fantastik hale gelebilir.
Diğer Detaylar
Bu bir yana farenin tekeri çok rahat. Alışması ne kadar zorsa, alışınca hassasiyeti bir o kadar iyi geliyor. Diğer güzel nokta iri gövdesi bütün eli dinlendiriyor. Manyetik metal bir taban üzerinde iste düz, ister hafif açılı şekilde kullanabiliyorsunuz. MX Vertical kadar olmasa da hafif açılı tutuş da bileği biraz daha rahat ettiriyor. Hangi açı ile kullanırsanız kullanın, elinizi masadan tamamen kaldıran, serçe parmağınızı da hafif yuva gibi yan kıvrımlı yapısıyla tutan bir tasarım olmuş. Ve bileğinizi devamlı hareket ettirmediğiniz için dinlendirebiliyorsunuz.
Bu kullanımın diğer eksisi bazı kullanıcıların başparmaklarını yorması diyebiliriz. Ben kullanırken uzun süre başparmağımı kullanmanın yorucu olmadığını ve rahat olduğunu hissettim. Ancak herkesin anatomisi ve kasları aynı durumda değil. Bilek ya da bazı parmaklarında rahatsızlık olan kullanıcılar, Trackball için rahat kullanabildikleri parmaklarını tercih etmeliler. Bu imleç hareketi ve tıklama arası zamanı uzatabilir, ancak amaç zaten FPS şampiyonu olmak değil, rahat etmek ve verimli çalışabilmek. Bu yüzden işaret parmağınızla da, elinizin herhangi bir kısmıyla da kullanabilirsiniz.
Oyun için Değil, İş ve Normal Kullanım İçin
FPS şampiyonu olmak demişken, farklı Trackball modelleri kullanan, bunlar ile ciddi rekabetçi oyun oynayan farklı sporcular da var. Nadir görülseler de rakiplerin alışık olmadığı kontrol ve hareket biçimleri kullanmak, turnuva kurallarına aykırı değilse denenebilecek bir taktik. Şahsen MX Ergo’yu oyundan çok iş için bir fare alternatifi olarak gördüm ama siz denerseniz ilginç sonuçlarınızı lütfen paylaşın.
Gelelim eksilere, zaten inceleme boyunca sık sık söyledik, bu tamamen farklı bir kontrolcü ve fare alışkanlıklarınız burada geçerli değil. Yani alışma ve öğrenme eğrisi yüksek. Alışıp seveceğinizin bir garantisi yok. Milyonlarca adet satmayacağı kesin ama zaten kimsenin böyle bir beklentisi de yok. Bu açıdan bakarsak alıcı açısından alışıp alışamayacağı kesin olmayan bir ürün türü Trackpad.
Manyetik olarak tabandan açılı konumlandırma güzel ama yine alışana kadar birkaç kez istemeden fazla yüklenip açısını değiştirebilirsiniz. Bir diğer eksi ön kısımda Micro USB girişi kullanılması, burada keşke MX Vertical gibi Type-C kullanılsaydı. Neyse ki şarjı bitmek bilmeyen, kablosuz ve hızlı bir cihaz. Son eksisi ise ağırlığı, çantaya atıp her yere götürebilirsiniz ancak hafif bir cihaz değil.
Artıları özetlersek, Trackball farklı ve bu yüzden eğlenceli. Ergonomik açıdan muazzam bir fare, bütün elinizi üzerine koyduğunuz geniş yüzeyi, tuşların konumu, göre kalitesi, dokusu kısacası bütün detayları çok iyi. Tuş basım hissi zaten Logitech’in yıllardır iyi olduğu en temel noktalardan birisi. Kablosuz performansı zaten sorunsuz.
MX Ergo, Logitech’in ana akım ve çok satan cihazlarının yanında ihtiyaç duyanlar ve değişiklik isteyenler için sunduğu çok şık bir seçenek. Maceraya açıksanız ya da özel ergonomik ihtiyaçlarınız varsa bu seçeceğin bulunması kesinlikle yararlı. Herkesin sadece trend olan ana akım ürünleri üretmeye ve RGB ile donatılmış oyuncu faresi türevleri ile piyasa doldurmaya odaklandığı bir devirde, Logitech’in bu tür nadir ürünleri hala kullanıcılara sunması kesinlikle ferahlatıcı bir yenilik. Alışırsanız ana akımdan ayrı, sayıca daha az olan ama kullandığı ürünü hiç bırakamayan bir topluluğun üyesi olacaksınız. Bunu biraz çok iyi Touchpad ile çalışmaya alışanların durumuna benzetebiliriz, kendisine has bir kontrolcünün kaliteli sürümünü kullanmak değerli bir deneyim.
Profesyonel olarak belirli uygulamalarda çok uzun saatler geçirenlerin ve ergonomik olarak farelerle sorun yaşayan kullanıcıların denemesini kesinlikle tavsiye ederiz.
Logitech MX Ergo Özellikleri
- Boyutları: Yükseklik x Genişlik x Derinlik: 132,5 mm x 99,8 mm x 51,4 mm
- Ağırlık: 164 g (metal plaka hariç/alıcı hariç)
- Ağırlık: 259 g (metal plaka dahil/alıcı dahil)
- Unifying Alıcı
- Sistem Gereksinimleri:
- USB Alıcı için kullanılabilir USB bağlantı noktası
- Windows 7, Windows 8, Windows 10 veya üzeri macOS 10.13 veya üzeri
- Linux
- Bluetooth için Bluetooth düşük enerji teknolojisi destekli bir cihaz
- Windows 8, Windows 10 veya üzeri
- macOS 10.13 veya üzeri
- iPadOS 13.1 veya üzeri
- Linux
- Algılayıcı teknolojisi:
- Optik: 380 dpi
- En düşük ve en yüksek değer : 512 dpi – 2048 dpi
- Tuş sayısı: 8
- Kablosuz teknoloji: Gelişmiş 2,4 GHz kablosuz teknoloji
- Kullanım mesafesi: Yaklaşık 10 m
- Pil: Yeniden şarj edilebilir Li-Po (500 mAh) pil
- Pil ömrü: Bir kere şarj etme ile 4 aya kadar
- Düğme Dayanıklılığı (Sol / Sağ): 10 milyon tıklama
İnceleme tarihinde Logitech MX Ergo fiyatı 550 TL ila 800 TL arasında değişiyor. Yurtdışı fiyatı 100 USD olan fare zaten vergi eklemeden 600 TL civarında küresel bir fiyat karşılığına sahip. Normalde elektronikteki vergiler ile yüzde 50 civarı ardan fiyatın standardı 900 TL, ancak kampanyalar ve indirimler ile dönem dönem daha uygun bulabiliyorsunuz. İlerleyen tarihlerde güncel fiyat araştırması yapabilirsiniz tekrar.
