Gigabyte Z490 Aorus PRO AX anakartı tüm teknik özellikleriyle derinlemesine inceliyoruz.
Son zamanlarda birkaç tane Z490 anakartı arka arkaya inceleme fırsatımız oldu. Yeni 10. nesil Intel işlemciler için geliştirilen Z490 çipsetli bu anakartları incelerken, bir yandan da çipsetin kendisi hakkında sizlere daha fazla bilgi ulaştırma fırsatı buluyoruz.
Tasarım ve Görünüş
Gigabyte bu anakartın tasarımında çok daha yüksek bütçeli anakartlarda görmeyi bekleyeceğimiz bir görünüm elde etmiş. Anakart üzerindeki VRM ve M.2 soğutucularının fırçalanmış alüminyum görüntüsü dikkat çekici.
M.2 soğutucularının büyük ve uzun olması, bunlara anakartın bir bölümünü kapatan bir kalkan görünümü veriyor. Ses devre bileşenlerinin olduğu anakartın sol tarafı da metal dokusu verilmiş plastik bir kapakla örtülmüş.
Arkadaki giriş çıkış yuvalarının olduğu kısım da plastik bir kapakla örtülmüş. Burada Aorus yazısını ve Gigabyte’ın “Team up, fight on” sloganı görülüyor. AORUS yazısının hemen altında RGB aydınlatmalı bir çizgi var. Anakart üzerindeki ikinci RGB aydınlatmalı nokta ise ses bileşenlerinin üzerindeki plastik kapakta yer alıyor.
Soket ve işlemci desteği
10. nesil Comet Lake-S işlemci desteğine sahip olan bu anakart, önceki nesil işlemciler ile geriye dönük uyumlu değil. Öte yandan yeni soketin fiziksel yapısı öncekine göre pek değişmediği için, eski soğutucularınızı bu anakart ile kullanabiliyorsunuz. Ayrıca LGA 1151 soketi için üretilen soğutucuları da kullanabilirsiniz.
10. nesil Intel Comet Lake-S işlemciler
Intel henüz 10nm üretim teknolojisinde yaşadığı fabrikasyon problemlerini verimli şekilde aşabilmiş değil. Bu sebeple halen her jenerasyonda biraz daha rafine ettiği 14nm++ üretim teknolojisini bu işlemcilerde de kullanıyor.
Skylake işlemci mimarisini temel alan Comet Lake-S ailesi, daha fazla çekirdek barındırıyor ve daha yüksek turbo boost frekanslarına çıkarak performans artışı elde etmeyi hedefliyor. Bu ürün ailesinin en üstünde 10900K gibi 10 çekirdekli ve 5.3 Ghz’e kadar turbo boost frekansları olan işlemciler bulunuyor.
VRM, Güç ve VRM soğutma
Gigabyte geçmişteki anakart tasarımlarından önemli bir tasarım öğesini, alüminyum kanatçıklı ve ısı borulu VRM soğutmasını bu geri getirmiş. Şirket bu bileşenleri kullanarak etkili soğutma için önemli bir adım atmış. Eskiden çoğu anakart tasarımında alüminyum kanatçıklar kullanılırdı. İşlemci soğutucuları ile kasa fanlarının üflediği hava bunların içinden geçerek etkin bir soğutma sağlardı.
Günümüzde ise VRM soğutucu tasarımlarında görsellik, soğutma performansının önüne geçmiş gibi görünüyor. Gigabyte ise bu iki yaklaşım arasında denge kurmayı amaçlamış gibi,alüminyum kanatçıkların bir kısmı plastik kapağın altında kalıyor, diğer kısmı ise açıkta bırakılıyor.
İşlemci 8+4 EPS güç pinleri ile besleniyor. VRM üniteleri 12+1 fazlı, işlemciye 55 amper güç sağlayabilen dijital ve PWM kontrolcüye sahip.
Z490 Çipsetinin getirdiği yenilikler
Z490 çipsetini Z390’dan ayıran başlıca özellikler, dahili USB 3.2 Gen2x1 yani 10 Gigabit’lik hız sunan USB arabirimi ve dahili Intel Wi-Fi 6 desteği getirmesidir. Çipset hala işlemciye DMI 3.0 arabirimi ile yani x4 adet PCI-Express 3.0 hat ile bağlanıyor.
Arka panel giriş-çıkış yuvaları
Arka panel yuvalarına en üstten başlayarak baktığımızda 4 adet USB 2.0 yuvası görüyoruz. Yüksek hızda veri aktarımına ihtiyaç duymayan USB aygıtlarını bağlamak için bunlar kullanılabilir. Anakart arkasında bunlardan bolca olması şahsen hoşuma giden bir durum. Çünkü klavye, fare, RGB mouse pad veya RGB kulaklık altlığını 5 Gbps USB yuvaya takmak biraz israfmış gibime geliyor.
Bu USB yuvaların hemen altında Wi-Fi 6 antenini görüyoruz. Gigabyte’ın kutusundan çıkan anteni buraya takıyoruz. Anten çıkışının altında Intel dahili grafik yongasıyla kullanabileceğiniz HDMI yuvası mevcut. Bu iş için DisplayPort bağlantısı konulmamış ancak bunun eksikliği önemli değil. Çünkü bu anakartı alan kişilerin çok küçük bir kısmı işlemcinin üzerindeki grafik yongasını kullanacaktır. Fakat DisplayPort kullanılmadığı için oluşan boşluğa birkaç USB yuva daha konulsa güzel olurdu.
Aşağı doğru devam ettiğimizde, 10 Gigabit ve 5 Gigabit USB yuvaların alt alta sıralanmış olduğunu görüyoruz. USB-C yuvası 3.2 Gen2 sürümüne sahip. Şahsen artık USB 4’ün bir an önce çıkmasını ve Gen1-Gen2 sürüm karmaşasının tarih olması en büyük isteğim.
Daha da aşağıda ise 2.5 Gbps LAN yuvasını, optik SPDIF ses çıkışını ve analog 8 kanal ses çıkışlarını bulmak mümkün.
Ses
Bu anakartta ses çözümü olarak Realtek ALC 1220 kodeği yer alıyor. Anakart üreticileri bu kodeğin özelliklerini geliştirerek kendi versiyonlarını üretiyorlar. Gigabyte da bu üreticilerden biri ve kendi anakartlarında ALC1220-VB adını verdiği kodeği kullanıyor. Gigabyte buna ek olarak odyofil seviyesinde WIMA kapasitörler kullanmayı da tercih etmiş.
Kablolu ve Kablosuz Ağ
Tüm Z490 anakartlarda standart olan Wi-Fi 6 desteğine ek olarak, bu modelde 2.5 Gigabit ethernet desteğine de yer verilmiş. Tüm güncel ağ bağlantılarını sunan Z490 Aorus PRO AX, bu açıdan geleceğe hazır bir anakart denebilir.
Halen servis sağlayıcılarının verdiği routerların %99’u 2.5 Gigabit’i desteklemiyor. Bu yüzden de kullanıcılar bir süre daha Gigabit ethernet yuvalı routerlar ile idare etmek zorunda kalacaklar gibi görünüyor. Ancak 2.5 Gigabit ethernet yuvalarının önümüzdeki yıllarda yaygınlaşacağını düşünüyoruz.
Alternatif olarak kendiniz 2.5 Gigabit yuvalı switch edinip, evinizdeki bilgisayarları birbirine bu yeni standart ile bağlayabilirsiniz. Bunun için minimum Cat6 ağ kabloları kullanmanız gerektiğini de hatırlatalım.
Depolama
Anakart üzerinde 6 adet SATA yuvası bulunuyor ve bunlar çipset soğutucusunun hemen bitişiğine konulmuş. Burası kasanızın kablo için açılan deliklerine çok yakın olduğu için SATA kablolarını çok rahat gizleyebiliyorsunuz.
Anakart üzerinde 3 adet M.2 yuvası da mevcut. Bunlardan en üstte olanın üzerine kısıtlı işlevi olduğuna dair bir etiket yapıştırılmış. Bu yuvanın ileride PCI Express 4.0 destekli Intel işlemcilerle birlikte tam işlev kazanacağı belirtiliyor.
Anakartın daha aşağısında bulunan soğutuculu M.2 yuvalar ise PCI Express 3.0 sürümünde ve x4’e kadar hat kullanabiliyorlar. Eğer SATA M.2 SSD’leriniz varsa bu yuvalara takarak kullanabiliyorsunuz.
PCI-Express yuvaları
Anakart üzerinde 3 adet fiziksel x16 ve 2 adet fiziksel x1 PCI-Express yuvası yer alıyor. Bu da anakartın çoklu ekran kartı konfigürasyonlarına hazır olduğunu gösteriyor. Eğer tek ekran kartı takacaksanız bunun için üstteki PCI-Express yuvasının kullanılması gerekli. Çünkü anakart üzerinde elektriksel olarak x16 bağlantısına sahip olan tek yuva bu.
İkinci PCI Express yuvasının x8 elektriksel bağlantısı var. Üçüncüsü ise x4 elektriksel bağlantıya sahip. Tüm bu PCI-Express yuvaları 3.0 sürümünde çalışıyorlar.
Bellek yuvaları ve bellek desteği
Gigabyte’ın eskiden beri çok beğendiğim anakart tasarım öğelerinden biri de bellek yuvalarını saran metalik çerçeve olmuştur. Daha önce hiç bellek yuvasının kopması ya da çıkması gibi bir sorunla karşılaşmasam da, sırf görsellik açısından bile hoş duruyor.
Diğer Z490 anakartlarda da olduğu gibi, bu anakarta da yuva başına maksimum 32 GB olmak üzere, toplamda 128 GB bellek takabiliyorsunuz. Anakarta nasıl taktığınıza bağlı olarak bellekler tek yada çift kanal konfigürasyonunda çalışabiliyor. Eğer elinizde 2 bellek modülü varsa, anakart üzerinde de gösterildiği şekilde takarak çift kanal kullanmak ve daha yüksek performans elde etmek en akıllıcası.
Bu anakartın Intel’in resmi 2933 Mhz JEDEC standardına destek verdiğini belirtelim. Desteklenen bellek çalışma hızlarına baktığımızda, hız aşırtma ile 5 Ghz’e kadar çıkılabildiğini görüyoruz. Ancak bu değerler biraz hız aşırtma rekor denemelerinden elde edilmiş sonuçlara benziyor. Genelde bu hızlara çıkabilen bellekler kullanıcılar için pek erişilebilir olmuyor.
Fan ve RGB bağlantıları
Bu anakart üzerinde 8 adet PWM fan bağlantı noktası bulunuyor. Bunlardan 3 tanesi anakartın altında, 2 tanesi sağında ve solunda, 3 tanesi de anakartın üzerinde yer alıyor. Gigabyte fan bağlantılarını bolca kullanmış ve bu sayede kasanın her tarafını fanla doldursanız bile fan çoklayıcıya ihtiyacınız kalmıyor.
Anakart üzerinde 4 adet de RGB pini bulunuyor. Bunlardan ikisi adreslenebilir 5 Volt pinler, diğer ikisi ise adreslenemeyen 12 Volt pinler. Bu ayrım pinlerin altında yazılmış, pin sayısından da ayırt edebilmeniz çok kolay.
Kutu içeriği
Kutuyu açtığımızda kasanıza yapıştırmanız için bir adet Gigabyte Aorus etiketi, kullanma kılavuzu ile sürücü DVD’si karşımıza çıkıyor. Ayrıca kutudan 2 adet SATA kablosu, W-Fi anteni, RGB uzatma kablosu ve birkaç sıcaklık sensörü de çıkıyor.
Sonuç Değerlendirmesi
Gigabyte Z490 Aorus PRO AX modeli, donanım olarak Z490 anakartlar arasında yelpazenin biraz daha üst noktalarında yer alıyor. Üst seviye modellerde gördüğümüze benzer bir tasarıma sahip olan anakartın büyük bir kısmını örten zırh, bu modelin görsel cazibesini de biraz daha artırıyor. Bu da sistemini cam kapaklı bir kasa içinde sergilemeyi planlayanlar için dikkat çekici bir nokta olacaktır.
