13 Ağustos 2020’de önemli bir gelişme yaşandı. Unreal Engine oyun motorunun geliştiricisi ve Fortnite’ın yapımcısı olan Epic Games, Apple’a karşı tekel davası açtığını duyurdu.
Şimdi bunu cebimize koyalım. Ama gerek yayınlanan Epic videosunda, gerekse yaşananlarda büyük boşluklar olduğunu görebiliyoruz. Bu yüzden Epic ve Apple arasındaki husumete eğilmeden önce Epic’in hareketlerini dayandırdığı 1984 IBM ve 1998 Microsoft olaylarına yakından bakmamış gerekiyor.
1984 yılında Apple bilgisayar şirketi Macintosh’u piyasaya sürer. Ayrıca bu bilgisayarı kullanıcı dostu bir ürün olarak tanımlar. Ama Macintosh’un çıkış reklamı bugün bile halen konuşulur. Reklam George Orwell’in 1984 adlı romanından esintiler taşımaktadır. Apple’ın perspektifinde IBM bilgisayar teknolojilerinde tekel oluşturmuş ve her şeyi kendisi için istemektedir. Super Bowl sırasında gösterilen büyük yankı uyandıran reklamı Steve Jobs, bu şekilde açıklar.
Bundan yıllar sonra, bu kez Epic aynı reklama gönderme yaparak Apple’ı tekel olmakla suçladı ve App Store sözleşmesini ihlal etti.
1998 yılında başlayan bir başka olayda ise bu kez Microsoft, OEM üreticileri üzerinde hakimiyet kurması nedeniyle dava edildi. Amerika Birleşik Devletleri anti tekel yasaları çerçevesinde yürütülen dava 2001 yılında sona erdi.
Dava sonucunda Microsoft süregelen 5 yıl boyunca API’lerini üçüncü parti geliştiricilere açmayı kabul etti. Windows’un Internet Explorer dayatması sona erdi ve kullanıcılar varsayılan tarayıcılarını seçmeye başladılar.
İşte Epic Games’in dayandığı Apple’a karşı kullandığı iki önemli olay bunlar. Şimdi günümüze dönelim ve Epic Games’in planladığı şeyi öğrenmeye çalışalım.
Epic Games, Fortnite’da kendi uygulama içi ödeme sistemini koyarak hem App Store hem de Google Play Store sözleşmesini açıkça çiğnedi. Bunun bir sonucu olarak önce App Store, ardından da Google Play Store’dan atıldı.
Şirket ayrıca aynı saatlerde hem Apple’a tekel davası açtı hem de Apple’ın 1984 yılında yayınladığı reklam filmine gönderme yaparak destek istedi.
Yine aynı saatlerde Google adına konuşan bir sözcü ise Fortnite’ın sözleşmeyi ihlal ettiğini ama Android’in zaten açık bir sistem olduğu için Epic’in kendi sitesi üzerinden dilediğini yapabileceğini açıkladı. Yani Android tarafında Apple’da olduğu gibi bir sorun şimdilik yok.
O sorun nedir? Apple’ın mobil cihazlarına uygulama indirip kullanmanızın tek yolu App Store. Yani şu andan itibaren oyuncular Fortnite’ı iOS ve iPadOS cihazlarına indiremeyecek. İndirenler ise bir sonraki güncellemeyi alamayacakları için Fortnite oynanmaz hale gelecek.
Epic’in davasının özünde ise dijital servislerde uygulanan yüzde 30’luk kesinti yer alıyor. Yani siz iOS cihazlarınızda her alışveriş yaptığınızda gelirin yüzde 30’u Apple’a gidiyor. Siz Steam üzerinden her oyun aldığınızda gelirin yüzde 30’u Valve’a gidiyor. Siz Google Play Store’dan her alışveriş yaptığınızda gelirin yüzde 30’u Google’a gidiyor.
Ve geliştiriciler bu kesintileri gerçekten ama gerçekten hiç sevmiyorlar. Hatta BBC’nin haberine göre, geçtiğimiz ay bir uygulama geliştiricisi Apple’ı mafya olarak tanımladı.
Epic Games ise yıllar içinde Fortnite’tan aldığı rüzgarla birlikte farklı işlere imza attı. Büyük geliştiricilerle anlaşmaya giderek PC pazarında Steam’in egemenliğini yıkmak istiyor. Hatta Steam’in yüzde 30’una karşılık olarak, geliştiricilerden yüzde 12 kesinti yapıyor.
Buna karşılık Epic’in CEO’su Tim Sweeney yıllardır yaptığı açıklamalarda Apple ve Google’ı hedef alıyordu. Yapılan kesintinin çok yüksek olduğunu, bunun da fiyatlara yansıdığından şikayet ediyordu.
Gelgelelim Steam ve Google Play Store’a alternatif üretilebiliyor olsa da, Apple’ın sisteminde böyle bir seçenek bulunmuyor. Sizin mobil cihazlarda Apple ekosistemi dışında bir market kullanmanız imkansız. Bu yüzden Apple’ın sözleşmelerine uymanız gerekiyor.
Ama şunu da unutmamak gerekiyor. Diğer tüm sistemler açık. Windows ve Android istenilen her sisteme yüklenebiliyor. Ama diğer tarafta bunlar Apple’ın kendi cihazları, bunlar Apple’ın kendi işletim sistemleri ve App Store’da Apple’ın kendi uygulama marketi. Tartışmaların ve bu yüzde 30’un geliştiriciler için sıkıntı olmasının en büyük nedeniyse Apple’ın Amazon ile bundan birkaç yıl önce yaptığı özel anlaşma.
Bloomberg’den önemli bir Apple muhabiri olan Eddy Cue, Amazon’un Amazon Prime Video’yu App Store’a koyması için bu kesintide ciddi bir indirime gitti. Mark Gurman’ın 30 Temmuz’da Twitter’dan anlaşmayı paylaşması büyük bir yankı uyandırdı.
Apple ve Amazon özel bir anlaşmaya imza atarak bu kesintiyi yüzde 15 seviyesine indirmişti. Hatta 2016 yılında Amazon CEO’su Jeff Bezos’un App Store ile ilgili yaptığı açıklamalara baktığımızda benzer bir şikayetin izlerini görüyoruz.
Bezos, Verge’e verdiği röportajda, uygulamayı App Store’a getirmek için Apple’ın daha iyi şartlar sunması gerektiğini ifade etmişti. Ve bu açıklamanın bir yıl sonrasında iki şirket yüzde 15’te anlaştı.
30 Temmuz’da ortaya çıkan belgelerin ardından Epic Games’in sadece 14 gün sonrasında harekete geçmesi tesadüf değil.
Ayrıca Epic CEO’su Tim Sweeney’in 6 Ağustos’ta Apple’ı haydutlukla suçlaması ve XCloud, Stadia, ve GeForce NOW örneklerinin yanında Fortnite’ı da koyması da tesadüf değil. Epic Games, Apple’ın kendi ekosistemine karşı dava açmış durumda diyebiliriz. Elbette bundan sonrası Amerikan hükümeti, Epic Games ve Apple arasında yaşananlarla şekillenecek.
Yine de şunu da unutmamak lazım; Epic Games hem Google hem de Apple tarafında bu işe girerken yapılan kesintinin farkındaydı ve bu sözleşmeye imza attı. Şimdiyse aynı sözleşmeyi – kendi imzaladığı – reddediyor. Buradaki en büyük dayanak noktasının araştırmacı gazeteci Eddy Cue tarafından ortaya konan belgeler olduğunu söyleyebiliriz.
