Dijital Oyunlar Beyni Nasıl Etkiler?

Beyni etkileyen pek çok etken bulunmakta, peki bunlardan biri de dijital oyunlar olabilir mi?

Yaşadığımız çağda dijital oyunlar yaygın eğlence yöntemlerinden bir haline gelmiş bulunmakta. İnsanlar artık eski ve geleneksel eğlence anlayışına bir yenisini ekliyor, Discord ve benzeri ortamlarda bir araya gelerek çevrim içi platformlarda arkadaşlarıyla oyun oynuyor.

Dijital oyunculuğun artışının neticesinde araştırmacılar 2017 yılında kullanıcıların bir haftada ekran başında ne kadar zaman geçirdiğini araştırmışlar. Bilim insanları ve araştırmacılar tarafından yayınlanan araştırma sonucu raporuna göre, o dönem için dijital oyunları oynayan insanlar haftada toplam üç milyar saati ekran karşısında geçirmiş.

Bu verinin doğrultusunda bilim insanları, dijital oyunlarının yaygın kullanımları nedeniyle, dijital oyunların kullanıcıların beyinlerini ve davranışlarını nasıl etkilediğini araştırmışlar. Ortaya çıkan verilerin neticesinde söz konusu durumun olumlu mu yoksa olumsuz mu olduğunu verileri ile birlikte inceleyerek karar veriyor olacağız.

Veri Analizi

2017 yılında yayınlanan raporun detaylarına göre, Amerika Birleşik Devletleri içerisinde yer alan insanlar arasından 150 milyon kişiden fazla insan, bir kısmı düzenli olarak ya da haftada minimum 3 saat olacak şekilde dijital oyunları oynamakta. Amerika’da yaşayan ve dijital oyunları oynayan oyuncuların %72’si 18 yaşından daha büyük. Amerika Birleşik Devletleri içerisinde yaşayan çocukların dijital oyunu kullanımı açısından, çoğu ebeveyn (%71) dijital oyunların çocuklarının hayatları üzerinde olumlu bir etkisi olduğuna inanıyor ve bu kanıyı savunuyor.

Öte yandan tüm dünya içerisinde video oyun satışları her geçen yıl artmaya devam ediyor. Yayınlanan rapora göre, video oyun endüstrisi 2016’da 24 milyardan fazla oyun sattı. Bu rakam 2015 yılında yaklaşık 23 milyar adet, 2014’te ise 21 milyar adetti.

2016 yılında en çok satış yapan ilk 3 oyun (sıra gözetmeksizin) Call of Duty Infinite Warfare, Battlefield 1 ve Grand Theft Auto V oldu. Söz konusu bu oyunlar, birinci şahıs nişancı veya aksiyon macera türlerindeki oyunlar. Birinci şahıs nişancı ve aksiyon türlerindeki oyunlar çoğunlukla saldırganlığı kışkırtmak ve şiddete yönlendirmeye neden olmakla suçlanır.

Dijital oyunları ve şiddeti inceleyen onlarca yıllık araştırmalar mevcut. Bu araştırmalar sonucunda bilim adamları, gerçek dünyada video oyunları oynamanın şiddet eylemlerine sebebiyet vermesine dair nedensel bir bağlantı bulamadılar.

Dijital Oyunlar ve Beyin Değişiklikleri

Bilim insanlarının araştırmalar sonucu, oyunlar ve şiddet yönelimleri arasında bağ bulamaması sonucuna ek olarak, artan sayıda pek çok kanıt, video oyunlarının beyni etkileyebileceğini ve ayrıca beynin birçok bölgesinde değişikliğe neden olabileceğini gösteriyor. Bilim insanları, dijital oyunların beyinlerimizi ve davranışlarımızı nasıl etkilediğini öğrenmek adına yakın zamanda 116 bilimsel araştırmanın sonuçlarını topladı. Yapılan araştırmalar sonrası incelemelerinin bulguları Frontiers in Human Neuroscience’da yayınlandı. Mevcut araştırma raporlarına buradan ya da kaynakçadan ulaşabilirsiniz.

Universitat Oberta de Catalunya’da sinirbilim, psikobiyoloji ve bilişsel sinirbilim dallarında doktora yapan Marc Palaus’a göre oyunlar, toplumlar tarafından kimi zaman övüldü, kimi zaman da birer şeytan gibi görüldü. İnsanlar bu iddialarda bulunurken çoğu zaman bu iddiaları destekleyecek verilere de sahip değillerdi. Doğruyu söylemek gerekirse video oyunlar son zamanların en popüler etkinliklerinden biri haline gelmiş durumda. Bu nedenle pek çok insanın konu hakkında doğru ya da yanlış fark etmeksizin güçlü fikirleri var gibi görünüyor, diyor Palaus.

Palaus ve ekibi, bugüne kadarki tüm araştırmalara bakarak, video oyunlarının beynin yapısını ve aktivitesini değiştirip değiştirmediğine baktı. Çalışmaların sonuçları gösteriyor ki, video oyunları oynamanın sadece beynimizin performansını değil, yapısını da değiştirdiği açıkça görünüyor.

Örneğin, dijital oyunları oynayan insanların dikkat yeteneği, normal insanların dikkat yeteneğine göre daha gelişmiş gözlemlenmekte. İncelemeye dahil edilen çalışmalar, video oyunu oyuncularının, sürekli dikkat ve seçici dikkat dahil olmak üzere çeşitli dikkat türlerinde gelişmeler sergilediğini göstermektedir.

Dahası, dikkatte rol oynayan beyin bölgeleri, dijital oyun oynayan kişilerde dijital oyunları oynamayan insanlara göre daha verimlidir ve zorlu görevlere odaklanmak için daha az aktivasyona ihtiyaç duyarlar.

Kanıtlar ayrıca, video oyunları oynamanın beynin görsel ve uzamsal becerilerden sorumlu bölümlerinin boyutunu ve yeterliliğini artırdığını da gösteriyor. Ayrıca uzun süreli oyun oynayan oyuncularda, sağ hipokampusun genişlediği gözlemlenmekte.

Dijital Oyunlar Bağımlılığa Yol Açar mı?

Araştırmacılar aynı zamanda, video oyunlarının bağımlılık yapabileceğini keşfettiler. Oyun bağımlılarında, sinirsel ödül sisteminde, zevk, öğrenme ve motivasyonla ilişkili bir grup yapı olan işlevsel ve yapısal değişiklikler araştırma sonucunda saptanmış. Video oyunu bağımlılarını istek uyandıran oyunla ilgili ipuçlarına maruz bırakmak ve beyin tepkilerini izlemek, bu değişiklikleri vurgulamaktaki en önemli husus oldu.

Palaus yaptığı bir açıklamada, “Beynin video oyunu maruziyetine nasıl tepki verdiğine odaklandık ancak bu etkiler her zaman gerçek hayattaki değişikliklere dönüşmüyor” diyor. Video oyunlarının etkilerine yönelik araştırmalar henüz emekleme aşamasında. Bilim adamları hala oyun oynamanın hangi yönlerinin hangi beyin bölgelerini etkilediğini ve bu bölgeleri nasıl etkilediğini inceliyorlar. Video oyunlarının hem olumlu (dikkat, görsel ve motor beceriler açısından) hem de olumsuz yönlerinin (bağımlılık riski) olması muhtemel.

Beyin Jimnastiği Oyunları Faydalı mı?

Florida Eyalet Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, insanların beyin jimnastiği oyunlarından kaynaklanan beyin performansındaki artışı teşvik eden reklamlara şüpheyle yaklaşması gerektiğini belirtti. Bilimin bu iddiaları desteklemediğini söylediler.

Yaşa bağlı bilişsel gerileme konusunda uzman olan psikoloji doçenti Walter Boot, “Bulgularımız ve önceki çalışmalarımız, bu tür oyunların hayatınızı anlamlı bir şekilde iyileştirebileceğine dair çok az kanıt olduğunu doğruluyor” diyor. Ne yazık ki insanlar, beyin jimnastiği uygulamalarının, kendilerini hafıza kaybına veya bilişsel bozukluklara karşı koruyacağına inanmakta.

Araştırmacılar, beyin jimnastiği oyunları oynamanın insanların hafızasını geliştirip geliştirmediğini ve buna ek olarak muhakeme, hafıza ve işlem hızı gibi diğer bilişsel yeteneklerin geliştirip geliştirmediğini test ettiler. Bu test süreci bilim insanlarının uzak transfer diye isimlendirdiği bir süreç. Psikoloji profesörü, yaşlanma ve biliş konusunda önde gelen otoritelerden Neil Charness, “İnsanları normalde genel çalışma belleği görevleri olarak kabul edeceğiniz görevlerde çok iyi olmaları için eğitmek mümkün” diyor.

Yapılan araştırmalar gösteriyor ki  bu beceriler çok özel olma eğilimindedir ve çok fazla aktarım göstermezler. Yaşlı bireylerin ne kadar çok bulmaca çözersem ve ne kadar iyi çözersem o kadar iyi bir hafızaya sahip olurum algısı yanlış bir algı. Eğer amaç bilişsel işlevi iyileştirmekse, araştırmalar aerobik egzersizin yardımcı olabileceğine işaret ediyor. Bazı araştırmalar, zihinsel aktivitesinden çok aerobik aktivitenin beyni güçlendirdiğini bulmuştur.

Kaynakça:

• https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnhum.2017.00248/full
• https://scholar.google.com/citations?user=RCRg3f4AAAAJ&hl=en
• https://www.uoc.edu/portal/en/metodologia-online-qualitat/index.html
• https://en.wikipedia.org/wiki/Florida_State_University
• https://scholar.google.com/citations?user=W9Ow0H8AAAAJ&hl=en
• https://scholar.google.com/citations?user=CXq1_ccAAAAJ&hl=en