Artemis Anlaşmaları 10 ayrı ilkeden oluşuyor ve imzalayan devletler bu ilkelere uyum sağlayacak.
Ülkelerin yer yüzü kaynakları ve topraklar için gezegenimizde savaşmaları alışkın olduğumuz bir durum. Öte yandan son dönemde uzay alanındaki çalışmalar bir hayli ilerlemiş durumda. Öyle ki gelecek yıllardaki uzay ve Ay’da yapılacak faaliyetler söz konusu olduğunda yeni bir çatışma doğması muhtemel.
Bu bağlamda NASA, ulusların gelecekteki faaliyetlerini barış ve işbirliği içinde yapabileceği bir anlaşma ortaya koydu. Uzay ajansının ortak ülkelerinden bazıları ise, derin uzay araştırmaları ve ay planları için Artemis Anlaşmalarını imzalamaya karar verdiler.
NASA, 1972 yılından bu yana Ay’a gitmedi ancak 2024 yılında bir kadın astronotu Ay yüzeyine gönderme gibi bir planları var. Amaç, Gateway olarak bilinen bir ay uzay istasyonu da dahil olmak üzere, uzun vadeli keşif için ayın üzerinde ve çevresinde sürdürülebilir projeler oluşturmak.
Bu arada Artemis Anlaşmalarını imzalayan sekiz kurucu ülke arasında Avustralya, Kanada, İtalya, Japonya, Lüksemburg, Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri yer alıyor. Riayet etmeleri gereken ilkeler ise özetle şu başlıklardan oluşuyor:
- Barışçıl keşif, şeffaflık, birlikte çalışabilirlik, olası durumlarda acil yardım, bilimsel verilerin yayınlanması, mirasın korunması, uzay kaynaklarının kullanımı, faaliyetlerde kurallara karşı çelişkisizlik ve yörünge enkazı.
NASA Artemis Anlaşmalarına daha fazla ülkenin imza atacağını söylense de de, listede Rusya ve Çin gibi iki kayda değer eksiklik var. Bu ülkeler Dış Uzay Antlaşması’nı imzalamıştı. Ayrıca Rus ve ABD ISS (Uluslararası Uzay İstasyonu) konusunda ortaklık yapıyor.
Rusya, Lunar Gateway projesinin şu anki haliyle ABD merkezli olduğunu söylüyor ve Artemis meselesine pek sıcak bakmıyorlar. Çin ise işbirliğine o kadar açık değil. Bu noktada Artemis Anlaşmalarının ABD’nin uzayı kolonileştirmeye ve Ay üzerinde egemenlik sağlamaya çalışan projelerin bir başka örneği olduğuna inanıyorlar.
