SSD sağlığını nasıl kontrol edeceğinize bu yazımızda kapsamlıca değiniyoruz.
Yakın zamanda Crucial’ın P5 model SSD’sini ölüm testine soktuk ve kısa sürede firmanın verdiği 300 TB yazma garantisini aştık. Kısa süre sonra SSD sağlığı CrystalDiskMark içinde %0’a düştü. Peki bu SSD sağlığının tamamen bittiği anlamına mı geliyor? Alternatif bir yazılım olan Hard Disk Sentinel ile baktığımızda da disk sağlığının %0 olduğunu görüyoruz. Öte yandan SSD’miz sorunsuz çalışmaya devam ediyor ve sağlığı da gayet yerinde. Üstüne üstlük SSD’ye bir de performans testi yapıyoruz ve burada da 1800 MB/s okuma ve 1650 MB/s yazma değerline ulaşabiliyoruz. Peki söz konusu SSD sağlığı olduğunda en doğru veriyi nereden, nasıl edeceğiz? İşte adım adım S.M.A.R.T. verilerinden SSD sağlığı kontrolü.
S.M.A.R.T. Nedir?
Sabit disk ve SSD’lerin kendi sağlıklarını izlemeleri için geliştirilmiş olan S.M.A.R.T. sistemi, bir dizi veriden oluşuyor ve bu veriler diskin türüne göre değişiyor. Açılımı Self–Monitoring, Analysis and Reporting Technology olan SMART, Kendi Kendini İzleme, Analiz ve Raporlama Teknolojisi olarak Türkçeye tercüme edilebilir. Bu özellik sayesinde disk sağlığı hakkında daha ayrıntılı bilgi edinebilmek mümkün. Peki bu bilgiyi hangi yazılım en doğru şekilde sunuyor? Cevap basit: S.M.A.R.T. verileri üreticiden üreticiye değişebildiğinden ötürü en iyi seçim SSD/Sabit Disk üreticinizin yazılılımını çalıştırmak.
Bizim örneğimizde bu yazılım Crucuial’ın Storage Executive yazılımı. Yazılımı çalıştırın ve SMART sekmesinden SSD’nizi seçin. Burada SSD sağlığınızla ilgili kritik verileri bulabilirsiniz. Sırayla bundan birkaçına bakabiliriz.
S.M.A.R.T. Verileri
- Critical Warning: SSD’de herhangi bir kritik hata olup olmadığını gösteren kısım. Burada 0 yazmakta. Yani SSD’mizde herhangi bir hata olmamış şimdiye dek.
- Available Spare Blocks: Adından da anlaşılacağı gibi bu, kötü blokların kullanımdan kaldırılması gerektiğinde kullanılabilecek ekstra blokların sayısıdır. Bu sayı, temel NAND mimarisine, Firmware mimarisine ve sürücünün kullanıcı kapasitesine göre değişir, ancak genellikle binlerle başlar.Emekliye ayrılan blok sayısı arttıkça bu sayı azalır. Buradaki sayı 0’a ulaştığında, aygıt yazılımı (Firmware) SSD’yi salt okunur moda yerleştirir. SSD normal bir sürücü olarak kullanılamaz ancak kullanıcı depolanan verileri alabilir ve yeni bir cihaza aktarabilir. Bu sayının 100 altına düşmesi durumunda sürücünün değiştirilmesi şiddetle tavsiye edilir.
- Percentage Lifetime Used: Hem CrystalDiskInfo hem de Hard Disk Sentinel’in SSD sağlığı verisini çektiği değer bu. Bizim SSD’mizde bu değer şu anda %128. Yani SSD sağlığı çoktan bitti, hatta üstüne de %28 oranında aştık. Öte yandan bu tek başına yeterli bir kriter değil. Diğerlerine de bakmaya devam ediyoruz.
- Data Units Read: Şimdiye kadar SSD’den yapılan okuma.
- Data Units Written: Şimdiye kadar yapılan yazma miktarı.
- Power Cycle Count: SSD kaç defa çalıştırıldı.
- Power on Hours Count: SSD bugüne kadar kaç saat çalıştı (açık kaldı).
- Unsafe Shutdowns Counts: SSD kaç defa elektrik kesnitisine maruz kaldı.
- Warning Temperature Time: SSD, ne kadar süre uyarı seviyesindeki sıcaklıkta çalıştı.
- Critical Temperature Time: SSD ne kadar süre kritik sıcaklıkta çalıştı.
- Warning Temperature Threshold: SSD’nin uyarı vereceği sıcaklık. Bu değer P5 için 78 derece.
- Critical Temperature Threshold: SSD’nin kritik sıcaklık seviyesi. P5 için bu değer 81 derece.
- Grown Bad Block Count: Belki de en önemli SSD sağlık verisi diyebiliriz: SSD’de oluşan bozuk blok sayısı. 800 TB veri sonrası dahi bu değer 0. Herhangi bir bozuk blok söz konusu değil.
- Total Bytes Written: SSD’ye şimdiye kadar yazılan byte cinsinden veri miktarı (TBW).
Sonuç
Sonuç olarak tek başına CrystalDiskmark ya da Hard Disk Sentinel SSD sağlığı için bir gösterge olarak kabul edilemez. Daha derin verilerle SSD’nizin sağlığı hakkında detaylı bilgi edinebiliirsiniz. Eğer S.M.A.R.T. verilerini anlamada güçlük çekiyorsanız da sorun değil. Technopat Sosyal’de ilgili bölüme konu açmanız yeterli.