SSD ile Hard Disk’leri karşılaştırıp hangisini tercih etmeniz gerektiğini açıklıyoruz.
Günümüzde artık neredeyse her yerde sabit disklerin (HDD/Hard Drive) terk edildiği, katı hal sürücülerinin (SSD/Solid State Drive) de artık standart hale geldiği söylenmekte. Aslında bu iki depolama birimi arasındaki savaş halen devam ediyor. Katı hal sürücüler, sunduğu hız ve mekanik parça içermemeleri nedeniyle bu savaşta arayı çok fazla açtı fakat halen sabit disklerin tercih edildiği alanlar mevcut. Yine üretim teknolojilerinin aradan geçen uzun yıllar ile doğru orantılı şekilde gelişmesi nedeniyle SSD sürücüler hayli ucuz ve son kullanıcı tarafından rahatlıkla ulaşılabilir hale geldi.
Neredeyse sabit disk fiyatına, depolama alanı bakımından az olsa da hız göz önüne alındığında son kullanıcıya yetecek seviyede bir SSD almak mümkün. Yine de aktif kullanım yerine depolama amacıyla sabit diskler sıkça bilgisayarlarda tercih ediliyor. Daha uygun fiyata daha çok depolama alanı sunması kullanıcıları cezbediyor.
İlk Bakış ve İzlenim
Duruma farklı bir açıdan objektif yaklaştığınızda ise günümüzde SSD olmayan bilgisayar hayal etmek oldukça zor. Yeni işletim sistemlerinin SSD’lere uygun şekilde yazılmasıyla, yazılımların duydukları yüksek IOPS ve hız ihtiyacını katı hal sürücüleri istenen ölçüde karşılamakta. Sabit disk teknolojisine göre oldukça yeni sayılabilecek bu depolama birimleri artık birçoğumuzun gözdesi.
Sabit disklerin gelişim süreci ise katı hal sürücülere göre çok daha eskiye dayanıyor. 1950’li yıllarda üretilen 5 MB depolama imkanı sunan devasa boyutlardaki harddiskten (sabit disk) bu yana günümüzde 20 TB gibi boyutlara varan ilginç bir gelişime sahip. Her ne kadar artık sabit disk teknolojisinin öldüğü düşünülse de bu çok da doğru bir yaklaşım değil.
İki teknolojiyi veya ürünü karşılaştırırken tek yönlü değil, birden çok yönüyle bakmamız gerekir. Bu karşılaştırmada da dikkat etmemiz gereken noktalar maliyet, hız, boyut ve güvenilirlik olmalı.
Maliyet ve Hız
İyi bir SSD ortalama GB başı 9 cent maliyete sahipken sabit diskler ise ortalama GB başı 2 cent veya maliyet açısından daha aşağıda bulunabilir. Bu bakıldığında daha fazla depolama alanına daha ucuza HDD’ler ile erişebileceğiniz anlamına gelir. Lakin günümüz işletim sistemlerini çalıştırırken (örneğin Windows 10) HDD teknolojisi yetersiz gelebilmekte, yüksek disk kullanımı sorunları ve yavaşlamalar yaşanabilmektedir.
SSD’ler ise işletim sistemleri ve yazılımları kurmak için ideal çözüm. Katı hal sürücülerine kurulan işletim sistemleri ve yazılımlar normal sabit disk teknolojisine nazaran çok daha hızlı açılıyor, tepki veriyor.
SSD’lerin de ucuzlaması nedeniyle günümüzde artık neredeyse her laptop veya hazır masaüstü bilgisayarlarda katı hal sürücülerine rastlayabiliyoruz. Bazı üreticiler ise doğrudan modellerine sabit disk koymamakta. Üreticiler genel itibariyle kullanıcılara isteğe bağlı sabit disk takabilme imkanı tanıyor. Çoğu masaüstü veya laptop kullanıcısına 1 TB SSD depolama alanı yeterli geliyor. Daha aşağı boyutlardaki SSD’ler ile birlikte gelen dizüstü kullanıcılarının çoğu daha sonra bunu yükseltme imkanına da sahip.
Taşınabilirlik ve Güvenilirlik
Taşınabilir depolama pazarına baktığımızda ise durum yine çok farklı değil. Piyasada dahili bir sabit diskten daha fazla hız ve performans sunan birçok taşınabilir SSD görmek mümkün. Sürekli hareket halinde olan kimseler için, yapısı gereği taşınabilir HDD’ler içerisindeki mekanik parçalar nedeniyle çok uygun değil. Sürekli sarsıntılarda çantanızda veya bavulunuzda yolculuk esnasında diskiniz hasar alabilmekte. Yine taşınabilir sektöründe de SSD’ler hareketli parça içermeyen katı hal diskler oldukları için bu pazarı da ele alacak gibi duruyor.
Yeni Bir SSD Standardı: NVMe
SATA SSD’lere nazaran daha da fazla performans, IOPS değeri ve hız sunan NVMe SSD’lerin de piyasaya çıkmasıyla birlikte artık SATA standardından da yavaşça uzaklaştığımızı söyleyebiliriz. NVMe SSD’ler ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için NVMe nedir, SATA’dan farkı ne isimli yazımızı okuyabilirsiniz.
Gitgide Boyutları Artan Dosyalar ve Depolama Teknolojileri
Şu ana kadar yazımızda iki depolama teknolojisinin de birbirine yönelik olan avantajlarına kısaca değinmiştik. Şimdi ise artan dosya boyutları, oyunlar ve bunun etkisine değineceğiz. Dijital oyun servislerinden oyun edinen herkes tarafından bilindiği üzere günümüzdeki modern ve “AAA” dediğimiz yapımlar devasa boyutlara sahip olabilmekte. 100 GB dosyasına ek güncellemesi, eklentisi derken daha fazla boyutlara varan oyunlara rastlamak pek mümkün.
Konsol cephesinden baktığımızda ise yüksek boyutlu ve detay içeren dokular, grafikler için HDD’nin hızının yetmemesi nedeniyle hem PS5 hem de XBOX Series X, NVMe SSD sürücü ile birlikte geliyor.
Yeni çıkan güçlü konsolların daha yüksek grafiklere sahip oyunları destekleyeceğini birçoğunuz duymuşsunuzdur. Bir AAA oyunun ortalama 100-150 küsur hatta daha fazla boyutlarda olacağını göz önüne alırsak depolamanın konsol oyuncuları için ciddi bir mesele haline geleceğini düşünüyoruz.
Eskiden 40-50 GB boyutlarında oyunlar istisna olarak disklerimizde yer edinmekteydi. Şu anda herhangi bir modern oyun en az 10 GB gibi bir yer kaplamakta. Şanslısınız ki 1 TB boyutlarında ortalama bir katı hal sürücüsünü (SSD) 1000-1500 lira bandında edinebilirsiniz. Bu çoğu “normal” oyun için halen yeterlidir fakat büyük yapımcıların oyunlarına sahipseniz, diskinizin yine de çabuk dolacağını düşünüyoruz.
Bütün bunların dışında bildiğiniz üzere bilgisayarların tek amacı oyun ve eğlence değil. Bu amaçla bilgisayar kullanmayan kimseler için disk seçiminde yedekleme ve birtakım dosya/medya içeriği depolama amaçlı kullanım söz konusu ise, başka kriterler daha çok ön plana çıkıyor. Bu şekildeki kullanımlar için yüksek kapasitelerde SSD almaya gerek olmadığını düşünüyoruz. Yalnızca işletim sistemi ve ihtiyaç duyulan birtakım programların kurulması için düşük kapasitede (256, 512 GB gibi) bir SSD seçilebilir.
Bu bağlamda yeni modern sabit disklerin yapısı ve dayanıklılığı göz önüne alındığında halen veri depolama ve yedekleme için halen en mantıklı çözüm olarak görüyoruz. Değerli verilerin yedeklendiği katı hal sürücüsü bozulduğunda (ufak arızalar veya hasarlar değilse) o verileri geri getirme şansınız genellikle yoktur. HDD’lerde ise bozulan diskten veri kurtarmak SSD’lere göre mümkün ve daha kolay. Zira sabit diskler çalışırken motor aracılığıyla dönen bir kafaya verileri yazıp okudukları için motor bozulsa veya kafa vurma problemi ortaya çıksa bile profesyonel ellerle bir miktar ücretle değerli verileri kurtarmak mümkün. Yine de yapıları göz önüne alındığında yedekleme yaptığınız sabit diski sarsmamalı, fiziksel darbelere maruz bırakmamalısınız.
SSD neden daha hızlı?
SSD’lerin yani katı hal sürücülerinin HDD’lere nazaran çok daha hızlı olmasının birçok sebebi olsa da en büyük nedeni içerisinde hareketli bir parça bulunmaması. Adı üzerinde katı hal sürücüleri hareketli parçalar barındırmaz, verileri NAND yongalarda depolar. Bu nedenle verilerin farklı bölümlere yazılmasının hıza herhangi bir negatif eskisi bulunmaz.
Bir başka etken ise, SSD’ler katı hal yongalardan oluştuğu için sabit disklerdeki performansı artırmak için yaptığımız disk birleştirme (defrag) işlemine gerek kalmamakta. Zira mekanik disklerde belli bir bölümde olması gereken veriler farklı noktalara yazıldığından kafanın veriyi okuması için sektörler arası sürekli geçiş yapması ve diskin dönmesi gerekir. Dosyalar yazılıp silindikçe, artan farklı bölümlerdeki parçalanmış veriler performansı düşürür. Sabit disklerde bu nedenle belirli aralıklarla birleştirme işlemi yapılmazsa işletim sistemi başlatılırken veya yazılımlar açılırken yavaşlıklar görülür.
Sabit disklerde diskin hızı devir hızına bağlıdır. Buna göre 7200 RPM hıza sahip olan bir HDD’nin, 5400 RPM hızda dönen diske göre daha hızlı olduğunu söyleyebiliriz. En iyi sabit disk bile maalesef SSD’lerin hızına yetişememekte.
Örneğin WD Black 4 TB HDD üzerine kurulmuş temiz bir Windows 10 bulunan bilgisayarın açılma süresi, BIOS POST işleminden sonra Windows 10 masaüstünü görene kadar 20-30 saniye sürüyor. Daha alt model olan WD Blue 2 TB HDD ile aynı koşullarda denendiğinde ise bilgisayarın açılışı 30-40 saniye sürebilmekte. SSD’lerin neredeyse hepsinde bu işlem çok daha kısa sürede sonuçlanıyor.
Artık çoğu bilgisayar kullanıcısı zamandan kazanmak ve işletim sistemi ile yazılımların sıkıcı açılışını beklememek için sistemlerinde mutlaka SSD kullanıyor.
Oyunlarda SSD’lerin Avantajları
Sıradan bir yazılım veya işletim sisteminin açılış süresinden ziyade söz konusu oyunlar olduğunda arkada sürekli dönen bir veri akışı mevcut olduğundan, genelde klasik sabit disk gibi depolama birimlerinde oyunla birlikte arka planda da çalışan diğer uygulamaların yapmış olduğu disk kullanımı, performansı düşürecektir. Oyunlardaki açılış / yüklenme ekranları ve ara sahnelerin yüklendiği kısımlarda SSD’nin önemi ortaya çıkıyor.
SSD üzerine kurulu oyunlar sabit diske nazaran daha hızlı açılıyor, ara sahneler daha hızlı yükleniyor, diskten kaynaklı doku yüklenmeme problemleri yaşanmıyor.
Aynı örnekte Metro Exodus’ta iyi SSD’ler en iyi 7200 RPM devir hızına sahip sabit disklere karşı test edildi. RTX 2080 Ti ve i9-9900K tabanlı sistemde yapılan testlerde bahse konu sabit disklerin en yavaşı olan WD Blue 1TB HDD üzerine kurulu Metro Exodus’taki Taiga bölümüne yükleme işlemi 48 saniyeden biraz daha fazla sürdü. HDD tarafında en iyilerden olan WD Black 2 TB diskte ise 40 saniye sürdü.
SSD tarafında ise oyunun neredeyse yarı yarıya daha hızlı açıldığını görüyoruz. Intel Optane 900P 480 GB SSD üzerinde yapılan testte Taiga bölümü 22 saniyede yüklenirken, Technopat’ın test ettiği en düşük hıza sahip olan WD Blue 3D NAND SSD ise 33 saniyede bölümü yükledi.
Yine Indie oyunlarda yapılan testler ise daha farklı sonuçlar ortaya koydu. Hafif bir bağımsız oyun olan Life is Strange 2’nin ilk bölümünde sekiz sürücü test edildi. En hızlı SSD, en yavaş sabit diske yalnızca 5 saniye fark atarak öne geçti. Bu tip bağımsız geliştiriciler tarafından piyasaya sürülen hafif oyunlarda SSD açıkçası testteki gibi yükleme hızına çok etki etmeyebilir. Asıl fark daha çok yüksek sistem isteyen ağır oyunlarda ortaya çıkmakta.
Sonuç
SSD’lerin sabit disk teknolojisinin çok daha önünde olduğu yadsınamaz bir gerçek. Her iki depolama birimi de günümüzde iş görmekte. Elbette ki bu iki depolama biriminden yalnızca birini seçmek zorunda değilsiniz. Uygun boyutlarda bir SSD alıp üzerine hızlı açılması gereken ve performansa ihtiyaç duyan işletim sistemi ile programları kurabilirsiniz. Depolama ve yedekleme amaçlı da bilgisayarınıza alacağınız sabit diskler halen makalemiz boyunca bahsettiğimiz gibi en mantıklı çözüm.
Kurumsal bazda da baktığımızda yedekleme söz konusu olduğunda hem maliyet açısından hem de veri kurtarılabilirliği bakımından yüksek boyutlu sabit diskler daha mantıklı bir seçim.
Her ne olursa olsun günümüzdeki her bilgisayarda işletim sistemleri ve yazılımların disk kullanımı gereksinimleri arttığından, SSD kullanmanın şart olduğunu düşünüyoruz. Sizlerin de tercih yaparken makalemizde belirtmiş olduğumuz hususları göz önüne alarak, ihtiyacınıza göre HDD ve SSD arasından birini seçmeniz en doğrusu olacaktır.
Son olarak sizleri daha önce yaptığımız SSD ve HDD karşılaştırmasıyla baş başa bırakalım;
