MSI Spatium SSD modelleri özellikle oyuncu bilgisayarları için tasarlanmış ürünler. Piyasaya giriş yapan yeni M480 ailesinin performansına, teknolojilerine, artı ve eksilerine inceleme videomuzda bakıyoruz.
Özellikle dizüstü bilgisayarları, ekran kartları, monitörleri ve anakartlarıyla tanıdığımız MSI, Spatium serisi SSD’leriyle karşımızda. Aslında kasa, soğutucu, fare, kulaklık derken ekosistem olarak MSI’ın PC ve laptop pazarında sunmadığı ürün neredeyse kalmadı.
SSD alanında karşımızdalar. Şirket farklı bütçeler için farklı modeller duyurmuş durumda, isterseniz öncelikle bu modellere kısa bir bakış atalım.
M370
En hesaplı model olan M370 ile başlarsak 256, 512GB, 1 ve 2TB kapasitelerinde geliyor ve PCI Express 3.0 x4 arabirimini kullanıyor bu SSD’ler.
2400MB/sn ardışık okuma ve 1850MB/sn ardışık yazma hızlarına sahipler, 4K rastgele okumada 220.000 IOPS ve 4K Rastgele yazmada 330.000 IOPS değerlerini görmekteyiz. Performans değerlerine ek olarak 1600 TB yazma garantisine sahipler.
M470
Fiyat performans skalasının ortasında M470 modelini görüyoruz. 1 ve 2TB kapasitelerde karşımıza çıkıyor bu model ve PCI-Express 4.0 x4 arabirimi sayesinde 5000MB/s ardışık okuma, 4400MB/s ardışık yazma değerlerine sahip.
4K yazma ve okuma ve yazma değerlerinde 600.000 IOPS değerini görüyoruz ki M370 ile kıyasladığımızda 2 kattan daha fazla bir artış bu. Yazma garantisi de 3300TB ile M370’e kıyasla gayet yüksek. Hatta bu model için en yüksek yazma garantili MSI SSD diyebiliriz.
M480
En üst noktada bu videoda da ayrıntılı inceleyeceğimiz M480 modeli görmekteyiz. Tabiki bu da PCI-E 4.0 x4 arabirimini kullanan bir SSD. 7000MB/s ardışık okuma ve 6800MB/s yazma ile gerçekten oldukça hızlı. Rastgele okumada 650.000 IOPS, yazmada 700.000 IOPS değerlerini görüyoruz.
Yazma garantisi de 1600 TB. Yazma garantisi noktasında M370 ile M470 ortasında bir yerde diyebiliriz. Aslında diğer yüksek performanslı ve yüksek kapasiteli yeni PCI-E 4.0 SSD’lere baktığımızda yazma garantisinin aşağı yukarı bu değerlerde olduğunu görüyoruz bu bakımdan düşük diyebileceğimiz bir değer değil bu. Sebebi ne derseniz MLC yerine TLC’ler artık standart hale geliyor.
SLC Cache Nedir?
MSI’ın bütün SSD’leri M.2 2280 form faktöründe ve 3D TLC NAND flaş yongalar kullanıyor. Bu modeller Dram’siz SSD’ler ve cache olarak SLC Cache teknolojisini kullanıyor. Bu çalışma prensibi ise şöyle. Flaş yongasındaki alanın bir kısmı diğer TLC hücreler gibi hücre başına 3 bit değil, SLC’deki gibi hücre başına 1 bit saklayacak şekilde ayarlanıyor.
SLC olarak çalışmanın avantajı daha hızlı okuma yazma yapabilmesi. SSD diske birşey yazılacağı zaman ilk bu SLC alanına yazıyor yani burayı Cache olarak kullanıyor. Bu alan dolunca da TLC olarak yapılandırılmış daha yavaş hızlarda çalışan hücrelere geçiyor. Bilgisayar boşta olduğunda SSD kendisi bu cache alanını temizliyor.
Peki madem SLC tip hücreler daha hızlı niye tüm SSD hücreleri onu kullanacak şekilde yapılmıyor? Bunun sebebi SLC’nin çok yoğun olmaması. Hücre başına 1 bit sakladığı için yüksek kapasitelere çıkmak için çok sayıda hücre gerekiyor bu da maliyeti artırıyor. TLC ise biraz daha yavaş ama hücre başına 3 bit veri saklayarak çok daha yoğun.
Yani aslında SLC cache kullanan SSD’lerde hızınız bu SLC Cache dolana kadar geçerli, üreticiler de pazarlamada bu SLC Cache’ler geçerli olduğunda elde edilen değerleri kullanıyor. MSI bu SLC Cache’in disk kapasitesinin 3’te biri olacak şekilde yapılandırıldığını belirtiyor. Bu da özellikle gündelik kullanımda hesaplarsak 1 TB için 300, 2 TB için 600 GB gibi yüksek bir alan demek. Çoğu kullanıcı Cache kapasitesini aşan işlemler yapmayacaktır.
SLC Cache vs DRAM Cache
Bu metod DRAM’li SSD’lere göre maliyeti düşürüyor ancak uzun süreli ve büyük boyutlu dosya transferleri yapmayı planlayan profesyonel bir kullanıcıysanız DRAM’li SSD’ler daha doğru bir seçim olabilir. Fakat oyunlarda hızlı yüklenen oyunlar ve uygulamalar isteyen, bilgisayarın genel tepki süresini düşürmek isteyen standart bir kullanıcı veya oyuncuysanız SLC cache’li SSD’ler gayet yeterli olacaktır.
Soğutma
M480 soğutuculu ve soğutucusuz şekilde satılıyor. MSI bize M480’in 1 ve 2TB’lık soğutuculu versiyonlarını gönderdi test için. Kutu içeriğine baktığımızda bu soğutucunun demonte geldiğini görüyoruz. Bu soğutucu 2 parçadan oluşuyor ve SSD’nin hem altındaki hem de üstündeki yongaları soğutacak şekilde, tabiri caizse SSD’yi sandviç yaparak soğutmanızı sağlıyor. Hem altta hem de üstte termal pad’ler mevcut. Ancak asıl ısı üreten devre bileşenleri üst kısımda olduğu için büyük alüminyum bloğu buraya takıyoruz.
Kontrolcü
Kontrolcü olarak Phison’un E18’i kullanılıyor bu SSD’de. Bu kontrolcü teorik olarak 7GB/sn okuma ve yazmayı destekliyor. İlk çıkan PCI-Express 4.0 SSD’leri hatırlarsanız genelde 5GB/s sınırlarında geziniyordu hızları. Bunun sebebi Phison E16 kontrolcülerini kullanmalarıydı. Bu kontrolcü ilk PCI-Express 4.0 SSD kontrolcüsüydü ve maksimum 5GB/s ye kadar hızları destekliyordu. Bugün E18’le birlikte PCI-Express 4.0 x4 arabiriminin desteklediği en yüksek transfer hızlarına ulaşabiliyoruz.
Tabiki bu hızlar sadece ardışık okuma yazma ile büyük dosyaları kopyalarken mümkün, Oyunlarda ve uygulamalardaki yükleme ekranlarındaysa daha farklı türden okuma ve yazmalar yapılıyor ve burada hızlar halen PCI-Express x4 arabiriminin maksimum sınırlarının çok altında. Yani PCI-Express 4.0 x4 halen fazlasıyla yeterli diyebiliriz.
Test Sistemi
Biz 2TB’lık Spatium M480’i test ettik. Test sistemimizde AMD Ryzen R9 5950X işlemci, X570 anakart, Kingston Hyper X Fury 64GB 3600Mhz çift kanal bellek kiti vardı. SSD’yi işlemcinin hemen altında m.2 yuvaya takarak test ettik çünkü bu yuva direk işlemciden gelen PCI-Express hatlarına bağlı. En iyi performans için X570 çipsetine bağlı m2 yuva yerine işlemciye bağlı m2 yuvaları kullanmanızı öneririz.
Test Sonuçları
Kullandığımız test uygulamalarından biri olan AS SSD okuma hızlarını niyeyse biraz düşük gösterdi, toplamda 12015 puan aldık bu uygulamadan. Ama sorunun AS SSD’nin test metodolojisinden kaynaklandığını söyleyebilirim çünkü birazdan da görebileceğiniz gibi diğer uygulamalarda daha yüksek değerler elde ettik.
Crystal Disk Mark ile 7116MB/s ardışık okuma ve 6731MB/s ardışık yazma gördük. Rastgele okuma değerlerini de onun hemen altında görebiliyorsunuz. MSI’ın vaad ettiği değerleri burada gördüğümüzü söyleyebilirim.
ATTO disk benchmark uygulamasında en yüksek okumanın 7GB/s civarında, en yüksek yazmanın da 6.42GB/s olduğunu gördük.
Bir diğer testimiz PC Mark 10’un Full System Drive isimli testi oldu. Bu test ardışık okuma yerine daha farklı boyutlarda dosyalar üzerinde karışık okuma/yazma işleri yaparak, diskin günlük kullanımını simule edip, performansını ölçüyor.
Soğutma testi
Bu test yaklaşık 40 dakika süren yoğun bir test bu anlamda SSD’nin soğutucusunun performansını ölçmek için de uygun bir test. Test sistemimiz uzay montajdı fakat biz kasa içi hava akışını simule etmek için fanlı ve fansız şekilde bu test tekrarladık.
Fansız gerçekleştirdiğimiz testte SSD maksimum 70 dereceye kadar çıktı. Test sonucunda 2401 puan aldık ve ortalama bant genişliği 390MB/sn olurken, yaklaşık 15cm’den 1000 RPM devirde 12 cm’lik bir fan SSD’ye hava üflediğinde yük altındaki sıcaklığı 35 dereceye kadar düştü. Tabiki bu durum test sonuçlarına da yansıdı. Aldığımız puan 2558’e yükselirken, bant genişliği de 418MB/s oldu. Bu da bize hava içi hava akışının ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Az da olsa bir miktar havanın bu soğutucunun üzerinden geçmesi SSD’nizin çok daha serin çalışmasını ve yüksek sıcaklık sebebiyle kendini frenleyip performansını düşürmeyeceğini gösteriyor.
Zaten MSI da bu soğutucuda derin kanallar yaparak kasa önünden gelecek hava akışı için optimize etmiş. Yüksek performanslı PCI-Express 4.0 X4 SSD’lerde soğutma konusu daha da önem kazanıyor çünkü bu SSD’ler eski nesillere göre daha fazla güç tüketip, daha çok ısınıyor.
Yazılım
SSD’nin gözüme çarpan en bariz eksisi Samsung Magician gibi herhangi bir kontrol yazılımı olmaması. Secure Erase yapmak, disk sağlığını gözlemlemek ve performansı artırmak için ram caching gibi yöntemler sundukları için bu tür yazılımlar güzel olabiliyor. Spatium serisi MSI’ın ilk SSD çözümü, umarız ilerde daha çok model çıkarıp bu alanda tecrübelerini artırıp bu tarz bir yazılımı kullanıcılara sunarlar.
Fiyat
Bu SSD’ler biraz yeni olduğu için bu videonun çekildiği tarihte her yerde stokta yoktu, zaman içinde soğutmalı ve soğutmasız modeller, farklı kapasite seçenekleriyle stoklara girecektir. 1TB’lık soğutmasız M480 modelinin yaklaşık 2000TL.
Sonuç değerlendirmesi
MSI Spatium serisinde kapasite, hız ve yazma ömrü açısından farklı seçenekler var. M480 modelleri TLC yonga standartlarında dayanıklılığa ek olarak yüksek hız ve kapasite sunuyor. M480 Spatium modelleri özellikle oyuncu bilgisayarlarına uygun SSD’ler. Hız ve kapasiteye göre fiyatlandırmaları özellikle inceleme ve çıkış tarihinde oldukça iyi, bu açıdan sistem toplamalarda ya da yükseltmelerde takip edilecek SSD’ler arasında yer alıyorlar.
