Uluslararası E-Atık Günü’nde ‘Kolektif efor ile dönüşüme ortak ol’ sloganıyla elektrikli ve elektronik atıkları değere dönüştürmek üzere güçlerini birleştirerek sosyal sorumluluk projesi başlatan Kolektif House, AGİD, Akademi Çevre, DCube ve Habitat Derneği; daha sürdürülebilir bir dünya için çalışmalarına ‘Döngüsel Sohbetler’ serisiyle devam ediyor. Kolektif House Kurucu Ortağı ve CEO’su Ahmet Onur, Habitat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sezai Hazır, AGİD Yönetim Kurulu Başkanı Fahir Gök, DCube Yönetim Kurulu Başkanı Berna Kırcı Aşıroğlu ve Akademi Çevre İş Geliştirme Müdürü Piraye Gök’ün katılımıyla gerçekleşen serinin ilk panelinde “e-Atık” konusu tüm detaylarıyla ele alındı.
“Artan farkındalık ile etkili yönetim süreçleri hızlanacak”
2020 yılının ikinci yarısında yayına başlayan ve iklim krizini her hafta uzman isimlerle masaya yatıran Esmiyor Podcast’in Kurucu Ortakları Derin Altan ve Utku Güven’in moderatörlüğünde gerçekleşen panelde konuşan AGİD Yönetim Kurulu Başkanı Fahir Gök, şöyle konuştu: “Yararlı ömrünü tamamlamış veya arıza nedeniyle kullanılamaz hale gelen elektrikli ve elektronik eşyalar, Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya (AEEE) olarak adlandırılır. Bu tanım; büyük beyaz eşyalar, tüketici elektroniği, aydınlatma gereçleri, saç kurutucular, süpürge, mutfak robotları, ütü vb küçük ev eşyaları gibi çok çeşitli ve geniş bir eşya grubunu kapsamaktadır. Proje ile hepimizin hayatında önemli yeri olan bu ürünler için son kullanıcıda; sorumlu tüketim ve ürün yaşam döngüsü ile ilgili bir farkındalık yaratabilmeyi de hedefliyoruz. Artan farkındalık ile son kullanıcıda ürün satın alma tercihlerini gözden geçirmek şeklinde oluşacak etkinin, üretici tarafında da sorumlu üretim ve genişletilmiş üretici sorumluluklarının etkili yönetimi süreçlerini hızlandıracağına inanıyoruz.”
“Geri dönüşüm çevre ve ülke ekonomisi adına önemli bir süreç”
Akademi Çevre İş Geliştirme Müdürü Piraye Gök ise şunları söyledi: “Elektronik atıklar oldukça önemsediğimiz ve üzerinde ciddi yatırımlar/çalışmalar yaptığımız bir atık türü. Çünkü hemen hemen tüm e-Atık’lar altın, gümüş, platin, paladyum vb gibi değerli metal; plastik, cam ve diğer metaller dahil olmak üzere birçok geri dönüşümü/geri kazanımı mümkün malzeme içeriyor. Gerek insan sağlığına olan etkileri gerekse içerdiği değerli metallerin geri dönüşüm ile tekrar kullanılabilmesi, e-Atık’ların sürdürülebilir bir şekilde lisanslı tesislerde ve Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği çerçevesine uygun olarak geri dönüştürülmesini gerektiriyor. Dolayısıyla bu atıkların toplanması, ayrıştırılması ve geri dönüştürülmesi çevre ve ülke ekonomisi adına oldukça önemli ve hassasiyet gerektiren bir süreç. Böyle bir atık türünün varlığına, hangi tür atıkların bu kapsama girdiğine ve bu atıkların geri dönüşümünün ne kadar önemli olduğuna her mecrada vurgu yapılması gerektiğine inanıyoruz.”
“Pandemi döngüsel ekonomi yolundaki ilerleyişi frenledi”
DCube Yönetim Kurulu Başkanı Berna Kırcı Aşıroğlu da olumlu bir nokta olarak, döngüsel ekonomi konusunda küresel anlamda farkındalığın arttığını belirterek, “Ancak ne yazık ki salgın dönemi döngüsel olma yolundaki ilerleyişi bir parça frenledi. Hollanda merkezli Circle Economy raporuna göre 2018 yılında yüzde 9.1 olan döngüsellik oranı, 2020 yılında yüzde 8.6’ya inmiş durumda. Her yıl inanılmaz boyutta e-atık ortaya çıkıyor. Somut hale getirmek gerekirse, dünyada her saniye yaklaşık 1000 adet dizüstü bilgisayarın çöpe atıldığını düşünün. Bu boyutta atığın şu anda dünyada geri kazanım oranı ise yaklaşık yüzde 20. Bu resimden çıkaracağımız net sonuç, döngüsel bir sisteme geçiş için hızlanmamız gerektiği. Biz de DCube olarak, tüm paydaşlarımız için döngüsel çözümler üreterek süreci hızlandırmak adına çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”
“Sürdürülebilir E-atık yönetimi sağlanmasına öncülük ediyoruz”
Habitat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sezai Hazır, “25 yıldır Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları doğrultusunda Türkiye’nin 81 ilinde değişimin ve gelişimin öncüsü binlerce gönüllümüzün desteği ile dijital dönüşüm, finansal bilinç, girişimcilik, sosyoekonomik uyum gibi birbirinden farklı konularda, farklı yaş gruplarındaki bireylerin ve toplulukların hayatına dokunuyoruz. Hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelen ve gelişen teknolojiyle beraber kullanım ömrü hızlı dolan elektronik cihazların atıkları içerdikleri zararlı maddeler sebebiyle günümüzde gittikçe büyüyen önemli sorunlardan biri olmaktadır. Kullanımı mümkün olmayan elektronik eşyaları ilgili tesislere göndererek geri dönüşümüne katkıda bulunmanın önemini çok iyi biliyor ve bu konuda gerekli aksiyonları alıyoruz. Böylece döngüsel, sürdürülebilir ve çevresel bir e-atık yönetimi sağlanmasına öncülük ediyoruz” şeklinde konuştu.
“Döngüsel ekonomi modeline geçiş önem taşıyor”
Kolektif House Kurucu Ortağı ve CEO’su Ahmet Onur ise yapılan araştırmalara göre son 5 yılda e-Atık üretiminin yüzde 21 arttığına dikkat çekerek, şöyle konuştu: “2019 yılında dünya çapında 53,6 milyon ton ile rekor düzeyde elektronik atık üretilirken, bu rakam Avrupa’daki tüm yetişkinlerin toplam kilosunu aşıyor. Türkiye’de ise hane başına düşen e-Atık miktarı 40 kilogramın üzerinde. Dolayısıyla tüm bu veriler ışığında döngüsel bir ekonomi modelinin hayata geçirilmesi kritik önem taşıyor. Kolektif House olarak bizler de geliştirdiğimiz farklı projelerle sürdürülebilir bir dünya için tüm adımları eksiksiz atma yönünde çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Hep birlikte ortaya koyduğumuz ‘Kolektif Efor’ hareketiyle tüm lokasyonlarımızda belirlenen noktalarda kullanılmayan elektrikli ve elektronik eşyaları toplarken; tamire ihtiyacı olan, performansı yavaşlayan veya kullanılabilir durumda olmayan e-Atıkları yeni sahipleri için değere dönüştürüyoruz.”
