Laptoplarda MUX Nedir, Performansa Etkisi Var mı?

Çoğu dizüstü bilgisayarda artık iki adet grafik işlemci yer alıyor: Dahili ve harici GPU. Dahili GPU, işlemcinin içerisinde bulunuyor, pil seviyesini koruyor ve düşük güç tüketimine sahip. Sistem bu GPU’u yüksek güç gerektirmeyen işlemlerde kullanır; internette gezinmek, film izlemek, PDF okumak vs. gibi.

Harici GPU ise, yüksek güç gerektiren işlemlerde devreye girer. Özellikle oyunlarda ve mühendislik uygulamalarında nihai performansı sağlar. Öte yandan bazı dizüstü bilgisayarlarda dahili grafik işlemciyi tamamen kapatabilirken daha uygun fiyatlı modellerde MUX özelliği olmadığı için bunu yapamazsınız.

MUX nedir?

MUX, temel olarak dizüstü bilgisayarda dahili grafik işlemcinin tamamen devre dışı bırakılmasını sağlayan anahtarlama teknolojisidir. MUX sayesinde harici GPU’nun performansı doğrudan panele iletilir ve iGPU devreye girmediği için performans düşüşü ve gecikme en aza indirilmiş olur. İşte bu yüzden MUX ihtiva eden laptoplar etmeyenlere göre daha avantajlıdır.

MUX’un nasıl çalıştığına daha yakından bakalım: Aşağıdaki şemada görüldüğü gibi çoğu laptopta harici GPU, dahili GPU’ya bağlıdır.

Herhangi bir performans gerektiren bir uygulama açtığınızda harici GPU’nun ekrana gönderdiği sinyal dahili GPU üzerinden gider, bu da küçük de olsa performans ve gecikme kaybına yol açar.

Üst seviye bilgisayarlarda kullanılan MUX veya diğer adıyla Multiplexer (çoklayıcı) ile bu performans ve gecikme kaybı önlenebiliyor.

MUX, temel olarak birden fazla sinyalin girişine izin veren elektronik bir anahtardır. Bu yöntem herhangi bir GPU’yu diğerine yönlendirmeden direkt olarak dahili veya harici GPU‘nun kullanılmasına olanak sağlar ve böylece gecikme ve performans kaybı olmaz.

Örneğin AMD tabanlı Asus Strix Advantage Edition laptopu ele alalım. Bu laptopta MUX yok, peki neden? Çünkü maliyeti fazla. Aslında tüm soruların cevabı maliyeti Fiyat/Performans olarak tabir ettiğimiz ve özellikleri yüksek görünen tüm bilgisayarların iç parçaları, maliyetin düşürülmesi için bir yerlerden kısılmış. MUX şemada çok basit görünse de, anakartın yeniden dizayn edilmesi ve üzerine bileşen eklenmesi gerekiyor, bu da karmaşıklık demek.

Sonuç olarak ASUS ve AMD performanstan kısarak bu laptopun fiyatını 1650 dolara indirmeyi başarmış. X8 vs X16 RAM makalemizde bahsi geçen Nvidia tabanlı laptopun fiyatı ise 2400 dolar ve evet, MUX’a sahip.

Çözümü var mı?

Tabii ki var, harici bir monitör kullanmak. Laptopun dahili monitörü ile ortalama 124 FPS aldığınız bir oyunda, harici bir monitör ile ortalama 135 FPS alabiliyorsunuz zira çoğu dizüstü bilgisayarda görüntü çıkışı doğrudan harici GPU’ya bağlı.

Tüm bu performans düşürücü etkenleri topladığımızda %25 bir performans açığı olduğunu görüyoruz. Yani kağıt üzerinde sistem özellikleri yüksek olsa da aynı özelliklerde ve fiyatı daha fazla olan bir bilgisayardan daha düşük performans alma ihtimaliniz söz konusu.

Masaüstü bilgisayarlar da etkileniyor mu?

Kabloyu harici ekran kartınıza bağladığınız sürece masaüstü bilgisayarda herhangi bir sorun yaşamamanız gerek. Kaldı ki masaüstü bilgisayarlarda harici GPU bağladığınızda bu ekran kartı devreye giriyor. Bu durumda dahili GPU çalışsa bile görüntü kablosu harici ekran kartınıza bağlı olduğu sürece bir sorun olmaması gerek.