Yeni nesil platforma geçiş için mesai harcayan AMD, geçmişte Ryzen 7000 serisi ‘Raphael’ işlemcileri hakkında birçok detay vermişti. Öte yandan sunumda 600 serisi yonga setlerinin X670, X670E ve X650 gibi isimlerle geleceğini öğrenmiştik. Şirket şimdi ortaklarıyla birlikte AM5 sokete sahip yeni anakartların duyurusunu yaptı. Sunumlarda farklı üreticilerden gelen birçok model gördük ve bunları bir araya getireceğiz.
X670 ve X670E Platformları
Her şeyden önce AMD, yeni nesil işlemciler için üst seviye AM5 anakartların X670 ve X670E yonga setlerini kullanacağını doğruladı. X670 yonga seti gelişmiş overclock desteği sunacak ve donanım meraklılarının gözdesi olmaya devam edecek. Çift yongalı tasarıma sahip olan X670E yonga seti ise çok sayıda genişletme yuvası ve yüksek hız aşırtma kabiliyeti vaat ediyor. Bu anakartlar iki adede kadar ekran kartı için PCIe 5.0 bağlantısı ve PCIe 5.0 M.2 NVMe SSD yuvaları sunacak. Kullanım şekli anakart üreticisine göre değişiyor, bu nedenle aşağıda listelenen anakart modellerinin özelliklerine göz atabilirsiniz.
Kırmızı ekip, AM5 platformunun 16’ya kadar Zen 4 çekirdeği, 24 adede kadar PCIe 5.0 hattı (ekran kartıı için x16, SSD için x4 ve yonga setine bağlanmak için x4), çift kanallı DDR5 bellek desteği, dört adede kadar DisplayPort 2 veya HDMI 2.1 çıkışına sahip olacağını doğruluyor. Bu arada yaklaşan Zen 4 işlemcilerin entegre grafiklere sahip olacağını bir kez daha hatırlatalım. AMD, diğer özelliklerin yanı sıra 14 adede kadar USB bağlantı noktası (birkaç USB 3.2 Gen 2×2 bağlantı noktasının yanı sıra USB-C dahil) ve belirli anakartlarda Wi-Fi 6E desteği sunulacağını belirtmiş.
X670 ve X670E anakartlar gördüğünüz gibi oldukça üstün özelliklere sahip. Anakart üreticileri ise rakiplerine üstünlük sağlamak için ek özellikler sağlayacak. Bu bağlamda yüksek overclock potansiyeli sunmak için daha fazla güç sağlayabilen gelişmiş VRM sistemleri göreceğiz.
AMD’nin DDR5 tarafında atılımlar yapacağını daha önce öğrenmiştik. Geçmişte Intel’in XMP teknolojisine yanıt olarak “EXPO” adında bir teknolojinin geleceğini yazdık. Şaşırtıcı şekilde, ne AMD ne de ortakları AM5 platformunda DDR5 hızlarından bahsetmiş değil.
Bazı AMD X670/X670E anakartlar ayrıca daha sofistike soğutma gerektiren yüksek performanslı SSD’ler (PCIe 5.0 x4 arabirimine sahip) için M.2-25110 yuva ile birlikte geliyor. Anakart üreticileri, tutarlı performans sağlamak amacıyla yeni nesil sürücüler için oldukça karmaşık soğutma çözümleri sağlayacak.
Bağlantı tarafından devam edecek olursak, henüz modelleri belli olmasa bile USB4 veya Thunderbolt 3/4 bağlantı noktalarına sahip anakartların piyasaya çıktığını göreceğiz. Bununla birlikte, bazı anakartlar Intel kontrolcü sayesinde 2.5 GbE Ethernet bağlantı noktasına sahip olacak. Bazıları ise Marvell’in AQtion silikonu tarafından etkinleştirilen 10 GbE bağlantı noktasıyla desteklenecek.
Wi-Fi 6E’ye gelince, bazı AMD X670/X670E modelleri MediaTek-AMD ortaklığıyla geliştirilen RZ616 Wi-Fi 6 kontrolcülerden faydalanacak. Bazı anakart üreticileri de Intel’in Wi-Fi 6E çözümlerine güvenecek.
AMD’nin 15 Eylül’de Ryzen 7000 serisi ‘Raphael’ işlemcilerini ve AM5 masaüstü platformlarını piyasaya süreceğini yakın zaman önce öğrenmiştik. Yeni platformlar DDR5, PCIe 5.0, USB 3.2 Gen2x2 ve Wi-Fi 6E desteği dahil olmak üzere çok sayıda yenilik getirecek. Şimdiye kadar beş anakart üreticisi, X670 ve X670E yonga setlerine dayalı, farklı özelliklere sahip ve geniş bir fiyat aralığını kapsayacak 16 anakart duyurdu.
AMD zaten resmi olarak B650 yonga setinden bahsetmişti, ancak Intel platformlarında olduğu gibi önce meraklı sınıfı ürünler sahneye çıkıyor. Ayrıca “B650E” yonga setine sahip daha gelişmiş özellikler sunan B650 anakart varyantlarının geleceğini tekrardan hatırlatalım.
ASUS Anakartlar
Dünyanın en büyük anakart üreticisi ASUS, AMD’nin AM5 sunumunu desteklemek için iki gelişmiş model hazırlıyor: ROG Crosshair X670E Extreme ve ROG Crosshair X670E Hero. Elbette daha fazla model ilerleyen günlerde gelecek, ancak şimdilik oldukça gelişmiş ve bir o kadar da güçlü ROG modellerine bakıyoruz. Bu üst düzey anakartlar, Infineon ASP2205 güç yönetimi devresine (PMIC) ve Vishay SIC850 110A akıllı güç aşamalarına dayalı bir VRM’e sahip olacak. Extreme modeli 20+2 aşamalı güç alt sistemi, Hero ise 18+2 aşamalı VRM ile gelecek.
ASUS’un ROG Crosshair X670E Extreme ve ROG Crosshair X670E Hero modelleri, iki USB4 bağlantı noktası, bir 2.5GbE/10GbE konnektörü, gelişmiş ses alt sistemi ve Wi-Fi 6E (Intel AX210) adaptörüyle birlikte ileri düzey bağlantı teknolojileri sunacak.
MSI Anakartlar
MSI, dört üst düzey AM5 anakart üzerinde çalışıyor: MEG X670E Godlike, MEG X670E Ace, MPG X670E Carbon Wi-Fi ve X670-P Wi-Fi. Amiral gemisi MEG X670E Godlike platformu 24+2+1-fazlı güç dağıtımına (V-core için 105A güç fazlı) sahip. Bir alt kademedeki MEG X670E Ace ise 22+2+1 yapılandırmalı VRM (90A) ile gelecek. MSI’ın VRM’lerinden bahsetmişken, şirketin anakartlarının doğrudan temaslı ısı boruları ve bir MOSFET taban plakası ile tamamen yeni bir VRM soğutma sistemi kullanacağını belirtelim.
Dört MSI AM5 anakartın tümü PCIe 5.0 x4 arabirimi, 2.5 GbE konnektörü, Wi-Fi 6E adaptörü ve yeni nesil SSD’ler için M.2 Shield Frozr soğutucularla desteklenecek. Amiral gemisi MEG X670E Godlike ve MEG X670E Ace, PCIe 5.0 x4 arabirimli iki M.2-25110 sürücü takabilmemiz için MSI’ın M.2 Xpander-Z Gen5 Dual adaptörüyle birlikte gelecek.
Gigabyte Anakartlar
Gigabyte, X670E Aorus Xtreme, X670E A Aorus Master, X670 Aorus Pro AX ve X670 Aorus Elite AX dahil olmak üzere dört üst düzey AMD X670E/X670 anakart piyasaya sürecek. Amiral gemisi X670E Aorus Xtreme, Renesas RAA229628 kodlu PMIC ve 18+2+2 güç dağıtım sistemiyle kullanıcılara sunuluyor. Serideki diğer platformlar ise farklı PMIC’ler ve MOSFET’ler içeren bir 16+2+2 şeklindeki VRM güç dağıtım sistemini kullanacak.
Üst düzey anakartların GPU’lar için yalnızca tek bir PCIe 5.0 genişletme yuvası sunduğunu görüyoruz. X670E Aorus Xtreme modeli dört adet PCIe 5.0 M.2 SSD yuvası taşıyacak. X670E A Aorus Master X670E A Aorus Master ise 2 adet PCIe 5.0 ve 2 adet PCIe 4.0 yuvayla birlikte gelecek.
Bu arada, Gigabyte’ın tüm Aorus AM5 anakartlarında yeni nesil SSD’ler için en az bir M.2-25110 yuvası, bir 2.5GbE/10GbE bağlantı noktası, bir USB 3.2 Gen 2×2 konnektörü, 1/2 adet ekran çıkışı ve bir Thunderbolt 4 başlığı olacak.
ASRock Anakartlar
ASRock’un AM5 ailesinde X670E Taichi Carrara ve X670E Taichi ismiyle iki üst düzey anakart yer alıyor. Aşağı doğru indiğimizde X670E Steel Legend, X670E Pro RS ve X670E PG Lightning dahil olmak üzere üç ayrı model daha görüyoruz. Bu anakartlar sekiz katmanlı PCB (baskı devre kartı), M.2 SSD’ler için yüksek performanslı aktif soğutucu ve USB 4 Type-C konnektörleri kullanacak.
Biostar Anakartlar
Üst düzey anakart pazarına nispeten yeni giriş yapan Biostar, AM5 platformunun açılışını X670E Valkyrie modeliyle yapacak. Yeni platform 22 fazlı VRM düzeni, iki PCIe Gen5 x16 (x8 veya x16 modunda çalışmakta) yuvası, bir PCIe Gen4 x16 yuvası (x4 modunda çalışmakta) ve gelişmiş ısı yayıcılara sahip dört M.2-2280/22110 SSD (PCIe Gen4/5) yuvası içeriyor. Biostar ayrıca 2.5 GbE Ethernet konnektörü, USB 3.2 Gen 2×2 bağlantı noktası ve iki ekran çıkışı (DP 1.4, HDMI 2.1) kullanmayı tercih etmiş.
AMD AM5 Platformu ve 600 Serisi Anakartlar
AM5 anakartlar, doğrudan soketten gelen 24 adede kadar PCIe 5.0 hattı sunacak. Yonga seti ayrıca DBS ve Bluetooth LE 5.2 ile Wi-Fi 6E desteğinin yanı sıra 20 Gbps’ye kadar 14 SuperSpeed USB bağlantı noktası ve Tip-C desteği sunuyor. AMD belirtmese de Wi-Fi 6E desteği muhtemelen şirketin MediaTek ile girişiminden ayrı bir çip olarak geliyor.
X670E ‘Extreme’ serisi, iki ekran kartı yuvası ve bir M.2 NVMe SSD bağlantı noktası için doğrudan PCIe 5.0 bağlantıları sunacak. Bu özel yonga seti, standart alıştığımız anakartların üzerinde yeni bir katman oluşturarak hız aşırtma ve yüksek performans isteyen kullanıcılar için tasarlandı.
X670 yonga seti, ‘standart’ üst düzey anakartlara güç sağlıyor ve çeşitli PCIe yapılandırmalarıyla birlikte birden fazla çeşitte geliyor. M.2 bağlantı noktası PCIe 5.0 arabirimini destekleyecek. Ancak ilk ekran kartı yuvası, anakarta göre PCIe 4.0 veya PCIe 5.0 seçeneklerinden yalnızca birini sunacak. Böylelikle PCIe 4.0 yuvasıyla gelen anakartların biraz daha düşük maliyetli olacağını belirtelim.
Soket AM5 anakartlar, Ryzen 7000 işlemcilerdeki RDNA 2 grafik motorundan güç alan HDMI 2.1 Fixed Rate Link (FRL ve Displayport 1.4 High Bit Rate 3 – HBR3 -) çıkışları aracılığıyla dört adede kadar ekran çıkışı sunuyor.
Beklenen Ryzen 7000 ‘Raphael’ İşlemci Özellikleri
| CPU | Mimari | Üretim | Çekirdek /İzlek |
Taban Saat |
Boost Saati |
Önbellek | TDP | Beklenen Fiyat |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AMD Ryzen 9 7950X | Zen 4 | 5nm | 16/32 | 4.5 GHz | 5.7 GHz | 80 MB (64+16) | 170W | ~700$ |
| AMD Ryzen 9 7900X | Zen 4 | 5nm | 12/24 | 4.7 GHz | 5.6 GHz | 76 MB (64+12) | 170W | ~600$ |
| AMD Ryzen 7 7700X | Zen 4 | 5nm | 8/16 | 4.5 GHz | 5.4 GHz | 40 MB (32+8) | 105W | ~300$ |
| AMD Ryzen 5 7600X | Zen 4 | 5nm | 6/12 | 4.7 GHz | 5.3 GHz | 38 MB (32+6) | 105W | ~200$ |
