Oyun klavyeleri veya genel olarak mekanik klavyeler söz konusu olduğunda çokça “anti-ghosting” ifadesi kullanılır. Bu teknoloji, klavye tuşlarına aynı anda sıkça basan biz oyuncular için oldukça önemli.
Anti-ghosting, çoğu PC kullanıcısının alışveriş yaparken hesaba katmadığı şeylerden biri. Genellikle göz ardı edilir, klavyeyi satın aldığınızda ise çoktan iş işten geçmiş olur. Ne anlama geliyor, ne işe yarar bu teknoloji diyorsanız devam edelim.
Klavyelerde Ghosting Nedir?
Daha önce standart ucuz klavyelerde oyun oynadıysanız, birden fazla tuşa aynı anda basarak eylem gerçekleştirmek istediğinizde bazı hareketlerin işlevsiz kaldığını hissetmiş olabilirsiniz. Buna ghosting (hayaletlenme) deniyor ama monitörlerdeki olayla karşılaştırmayın. Klavye kontrolcüsü birden fazla tuşa aynı anda basmayı algılayamaz, siz de o anda çıldırmaya başlayabilirsiniz.
Bir klavyenin oyuncudan gelen eş zamanlı sinyalleri işleme yeteneğinin olmaması, bir veya birkaç tuş vuruşunun kaybolmasına neden olabilir. Yani klavyenizin tuşlarına bassanız bile tasarımı nedeniyle bunlardan bazılarını tespit edemez, işlemeyen tuşlara hiç basmamışsınız gibi olur. Bu gerçekten çok can sıkıcı bir durum.
Çoğu klavyede, hatta açıkça “anti-ghosting” olarak pazarlanan bazılarında bile sorunlar yaşanabiliyor. En sevdiğiniz oyunu oynadığınızı ve örneğin çapraz koşup aynı anda silahınızı ateşleyemediğinizi (örneğin, a, w ve g tuşlarına aynı anda bastığınızı) hayal edin. Bu, özellikli uygun fiyatlı modeller olmak üzere dahili klavye tasarımının bir sonucudur.
Klavyeler, her sistemin vazgeçilmez bir bileşeni ve çok çeşitli şekil, boyut ve renklerde üretiliyor. Her detay bir kenara, tuşlara basışınızı bilgisayarınızın işleyebileceği bilgilere dönüştüren teknoloji açısından tüm klavyeler aynı değildir. Hiçbir klavyede aynı anda 1-2 tuşa basmak hayaletlenme sorununa neden olmaz. Sorun aynı anda üç veya daha fazla tuşa bastığınızda ortaya çıkabilir. Klavye tuş vuruşlarından bazılarını seçer, hepsini algılayamaz.
Ghosting problemini genellikle kısıtlı sayıdaki eş zamanlı tuş basımını algılayabilen teknolojilere sahip bütçe dostu klavyelerde yaşarsınız. Klavye hayaletlenmesinin özü budur. Tipik genel amaçlı klavyeler yaklaşık üç ila altı eş zamanlı tuş basımını tanıyabilir, bu da çoğu kişi için zaten yeterlidir. En azından CTRL+Alt+Delete yapabilirsiniz. Ancak sıkı bir oyun söz konusu olduğunda, oyuncuların genellikle bazı karmaşık işlemleri veya eylem dizilerini gerçekleştirmek için aynı anda çok sayıda tuşa basması gerekebiliyor. Nitekim tuş basışlarını tanıyabilen, yanıt verebilen bir klavye sorunsuz oyun deneyimi için hayati önem taşıyor.
Sürekli klavyeler üzerinden duruyoruz, ancak hayaletlenmeye başka şeyler de (nadiren) sebep olabilir. En yaygın hali zaten çevre biriminin verilen tuş kombinasyonunu okuyamaması. İkinci neden, bilgisayardaki yazılım birden fazla eşzamanlı tuş vuruşunu desteklemiyor olabilir. Üçüncüsü ise donanım ve yazılım arasındaki iletişim protokolü bildirilen maksimum eşzamanlı tuş sayısını sınırlıyor olabilir.
Anti-ghosting Teknolojisi Nedir?
Hayaletlenme olayını netleştirdik. Sorunları önlemek isteyen klavye üreticileri, oyunlarda saç baş yolmamanız için “anti-ghosting” dediğimiz teknolojiyle karşımıza çıkıyor. Ne yazık ki, klavyenizde bu özellik yoksa sorunu çözmenin hiçbir yolu yok. Çünkü bu sorunu ortadan kaldırmak için klavyeyi tamamen yeniden tasarlamanız gerekiyor.
Anti-ghosting’in yaptığı şey temel olarak kaç tuşa basarsanız basın, klavyenin her hareketi tanıması ve bilgisayarınızda düzgün bir şekilde hayata geçmesini sağlamak. Piyasada bu isimle pazarlanan birçok ürün görebilirsiniz, detaylara dikkat edin. Bir anti-ghosting klavye ararken, klavyenin tam anti-ghosting olup olmadığını veya sadece belirli tuşlar için destek sunup sunmadığını kontrol edin. Çünkü %100 destekli değilse, örneğin teknoloji “WASD” gibi sadece belirli bir tuş bölümünde geçerli olabilir.
Üreticiler, birazdan bahsedeceğimiz klavye tasarımının getirdiği maliyetler nedeniyle bu işten uzak durmayı seçebilir. En kötü yanı, bahsettiğimiz vakanın hiçbir çözümü yok. Hiçbirimizin klavyeyi açıp çalışma şeklini değiştirecek hali de yok. Tuş basımının algılanması için her tuşun özel kablolama ve işleme mantığıyla hareket etmesi gerekiyor.
Örneğin düşük fiyatlı klavyeler, bir tuşa basıldığında X ekseni kablosunun Y ekseni kablosuna bağlandığı matris tabanlı kablolama kullanarak maliyet tasarrufu sağlar. Klavye içindeki mantık, tespit edilen bağlantılara hangi tuşların karşılık geldiğini belirlemek için matrisi tarar.
Bu yaklaşım, kullanıcının birden fazla matris bağlantısından hangi tuşları etkinleştirdiğini belirleyen elektroniğe dayanıyor. Kullanıcı çok sayıda tuşa aynı anda bastığında elektronik aksam tüm tuşları algılayamayabilir. Nihayetinde ise gölgelenme ortaya çıkıyor. Etkiyi bir klavye gölgelenme testi yaparak gözlemleyebilirsiniz. Windows Notepad gibi bir metin düzenleyici açın, mümkün olduğunca çok tuşa aynı anda basın ve sonuçları izleyin. %100 anti-gölgelenme özelliği olmayan tipik kablosuz klavye, çok sayıda tuşa birden bastığınızda bunlardan bir kısmını belgeye ekler. Eklenen karakterler ve sıraları her seferinde farklı olabilir.
Ghosting’in Temeli ve Tuş Vuruşları
Her bir tuşun altındaki kontakların ayrı ayrı değil, satır ve sütunlardan oluşan bir matrisi takip eden anahtarlama konfigürasyonlarında dikkate alındığını belirtelim. Her bir “kare” daha sonra bloklar (görselde yeşil bölüm) oluşturuyor.
SSD de dahil olmak üzere elektronik cihazın içinde kontrolcü dediğimiz yönetici çipler var bildiğiniz gibi. Aynı şekilde klavyenin arka plandaki sürecini yöneten kontrolcüler mevcut. Kontrolcü (klavyenin elektronik beyni), satır ve sütunların birbirine bağlanması yoluyla bir tuş üzerindeki desteği yorumlar. Örneğin “E” tuşuna basılırsa, kontrolcü satır ve sütunu analiz ederek tuşu tanımlar. Aşağıdaki görselde satır 2 ve sütun 3 “E” harfine eşit.
Bu sistemin yapımı basit, güvenilir ve ucuz lakin aynı zamanda gölgelenme kaynağı. “Z” ve “G” harflerine aynı anda basıldığında, kontrolör iki tuşun koordinatlarını kolayca belirlediğinden sorun yaşanmaz: Z” için satır 2 + sütun 2 ve ‘G’ için satır 3 + sütun 5. Öte yandan, “Z” “S” ve “D” tuşlarına yani üç tuşa aynı anda basılırsa, kontrolcü ‘Z’ ve “S” tuşlarını tanımlamakta sorun yaşamayacaktır (satır 2 + sütun 2 ve satır 3). + sütun 2). Ancak aynı bloğa ait olduğu için basılanın “D” mi yoksa “E” tuşu mu olduğunu bilemez. Sonuç olarak, iki tuştan birini veya her ikisini de doğrulayabilir. Kontrolcü beş olasılığı dikkate alır ve buna gölgelenme etkisi denir.
Oyuncular için çözüm, seçilen tuşların aynı blokta olmasını önlemek için kısayolları yeniden tanımlamaktan geçiyor. Ancak bu her zaman çok ergonomik değil.
Tüm Anti-ghosting Klavyeler Aynı Değil
Bu konunun üzerinde biraz daha duralım. Tüm anti-ghosting özelliklerinin aynı olmadığını bilmek önemli. Bazı klavyeler, oyunlarda sık kullanılan hareket komutlarına yönelik olarak özel tuş gruplarını destekleyecek şekilde tasarlanıyor. Örnek olarak her FPS oyuncusunun en sık kullandığı “WASD” tuşlarını verebiliriz. Bu tuşları anti-gölgelenme grubu dışındaki diğer tuşlarla birlikte kullandığınızda klavye gölgelenmesinin oluşup oluşmayacağı garanti değildir.
Misalen, sekiz tuş destekli bir anti-ghosting klavyede aynı anda sekiz tuşa birden basabilirsiniz. Dokuzuncu tuş devreye girmez ki zaten neredeyse kimsenin daha fazlasına ihtiyaç yok. %100 destek sunan klavyeler, eşzamanlı tuş basımlarının hiçbir kombinasyonunda klavye gölgelenmesi yaşatmaz. Fiziksel parazit bir tuşa basmanın kaydedilmesini engelliyorsa %100 anti-ghosting özelliğine sahip klavyelerde klavye gölgelenmesi yine de meydana gelebilir. Bu durum genellikle klavye içinde biriken tozların tuşlara olumsuz etkisinden kaynaklanır. Klavyenizin her zaman temiz olduğundan emin olun.
Tüm klavye dizilimini kapsayan %100 destek en iyisi. Bunun yanı sıra, “Z + Q + S + D” yer değiştirmesine ayrılmış tuşlar ve “ALT”, “CTRL” ve “MAJ” gibi özel tuşlara bir parçada genişletilebilen daha karmaşık matris tasarımları benimsenebilir.
