İki Çin vatandaşı, yapay zeka sistemlerinde kullanılan yüksek performanslı GPU’ları kaçak yolla Çin’e göndermekle suçlanıyor. İddialara göre, bu kaçakçılık faaliyeti kapsamında on milyonlarca dolarlık işlem yapıldı. FBI ve Ticaret Bakanlığı’nın ortak operasyonuyla, Chuan Geng (Pasadena) ve Shiwei Yang (El Monte) adlı şahıslar Kaliforniya’da tutuklandı.
Nvidia’nın H100 AI çiplerini kaçırmışlar
Soruşturma belgelerine göre, sanıklar ALX Solutions Inc. isimli bir şirket üzerinden 2022 sonlarından itibaren 20’den fazla yasa dışı sevkiyat gerçekleştirdi. Gönderilen ürünlerin büyük kısmını, Nvidia’nın H100 AI çipleri oluşturuyor. Bu çipler, özellikle yapay zeka ve makine öğrenimi gibi ileri düzey işlemler için kullanılıyor. Ancak ABD, bu tip ileri teknoloji ürünlerinin Çin’e ihracatını kısıtlayan düzenlemelere sahip. Yani bu çiplerin gönderimi, lisans ve resmi onay gerektiriyor.
Yetkililer, Geng ve Yang’ın gönderileri Singapur, Malezya ve Hong Kong üzerinden dolaylı yollarla Çin’e ulaştırdığını belirtiyor. Ödemeler de yine Çin ve Hong Kong merkezli bazı firmalardan, doğrudan ALX’in hesaplarına yapılmış. Hatta Ocak 2024’te bu hesaplara gelen tek bir transferin 1 milyon doları bulduğu ortaya çıktı. Toplamda sevkiyat yapılan firmalardan birine ait fatura tutarı ise 28 milyon dolar civarında. Ancak bu firmanın gerçekte var olmadığı, Singapur’daki adresinde hiçbir kaydının bulunmadığı belirtiliyor.
Yang, ABD’de yasal vizesi olmadan kaldığı için gözaltına alınırken, Geng yasal statüye sahip olduğu için 250.000 dolarlık kefaletle serbest bırakıldı. Ancak her iki şüpheli de 11 Eylül’de mahkemeye çıkacak. Yang’ın ilk duruşması ise 12 Ağustos’ta yapılacak.
Bu olay, yalnızca büyük bir kaçakçılık davası değil; aynı zamanda ABD ile Çin arasında süregelen teknoloji rekabetinin yeni bir cephesi olarak görülüyor. ABD, AI teknolojilerine yönelik ihracat kontrollerini giderek sıkılaştırıyor. Bu bağlamda, Nvidia gibi şirketlerin çiplerine coğrafi kısıtlamalar, hatta bazı durumlarda uzaktan erişimle devre dışı bırakma sistemleri (kill switch) eklemesi bile gündemde. Nvidia ise bu tartışmalar karşısında çiplerinde arka kapı (backdoor) olmadığını belirterek, güvenlik konusunda net bir tavır almış durumda.
GPU’lar günümüzde sadece oyunlar ya da grafik işlemleri için değil; askeri teknolojiler, yapay zeka araştırmaları ve büyük veri analitiği gibi kritik alanlarda da kullanılıyor. Bu yüzden ABD, Çin’e yönelik ihracat kısıtlamalarını “ekonomik değil, ulusal güvenlik temelli” olarak savunuyor.
Geng ve Yang hakkında açılan dava, GPU gibi teknolojik ürünlerin artık sadece ticari değil, aynı zamanda jeopolitik değer taşıyan unsurlar haline geldiğini gözler önüne seriyor. Önümüzdeki aylarda bu alanda yeni düzenlemeler ve sıkılaşan denetimlerin yolda olması sürpriz olmayacak gibi görünüyor.
