Hız değil, istikrar: Wi-Fi 8 ile neler bekleniyor?

Kablosuz bağlantı teknolojileri hayatımızın ayrılmaz bir parçası. İyisi, bu teknolojilerin gelişim hızında vites bir hayli arttı. Wi-Fi dünyasında “yüksek hızlar” uzun zamandır öne çıkan faktör olmuştur. Wi-Fi 8 ise daha çok bağlantı kararlılığına odaklanıyor.

Wi-Fi 7, olağanüstü verim ve düşük gecikme süreleri sunarak performansın sınırlarını zorlamıştı. Ancak durmak yok: Wi-Fi 8 ile çok daha fazlasını bekliyoruz. Yapay zeka, yaşam ve çalışma şeklimizi belirleyen sistemlere daha derinlemesine entegre olmaya devam ediyor.

Belki ev/ofis koşullarında Wi-Fi 6 ve Wi-Fi 7 fazlasıyla yeterli. Ancak artık birçok alanda gerçek zamanlı yanıt verme yeteneği çok daha değerli hale geliyor. Ayrıca kullanıcılar ile cihazlar hareket halindeyken aralarında kesintisiz bağlantı talebi var. Bu nedenle kablosuz bağlantıya yönelik beklentiler de değişim gösteriyor.

Wi-Fi 8, zorlu gerçek dünya koşullarında güvenilir performansı önceliklendirerek yüksek hızların ötesine geçen temel bir dönüm noktası konumunda. Geleceğin bağlantı teknolojisi, yoğun trafik, parazit eğilimli ve mobil ortamlarda bile tutarlı, düşük gecikmeli ve neredeyse kayıpsız bağlantı sağlamak üzere tasarlandı.

Wi-Fi 8 (IEEE 802.11bn) nedir?

Farklı yenilikler getirecek olan Wi-Fi 8, Wireless Fidelity (Wi-Fi) teknolojisinin bir sonraki büyük sürümü. Wi-Fi, bildiğiniz gibi cihazların radyo dalgaları aracılığıyla kablosuz olarak internete ve birbirine bağlanmasını sağlayan yaygın bir kablosuz yerel ağ (WLAN) teknolojisi.

IEEE 802.11bn ve Ultra High Reliability (UHR) WLAN olarak da bilinen Wi-Fi 8, Wi-Fi 7’nin odaklandığı yüksek hızlar yerine daha tutarlı ve güvenilir bir bağlantı sağlamak amacıyla geliştiriliyor. Yani Ultra Yüksek Güvenilirlik anlamı taşıyan Ultra High Reliability kelimeleri boş yere konulmamış. Wi-Fi 8’in kararlılığı önemli, çünkü Wi-Fi 7 çok hızlı olsa da her zaman stabil bağlantı sunamayabiliyor.

Yeni teknolojinin daha hızlı olacağını, saniyede 100 Gigabit’e (Gbps) kadar çıkabileceğini duymuş olabilirsiniz. Bu hız artışı, bazı 5G uygulamalarında halihazırda kullanılan milimetre dalga (mmWave) adlı bir teknoloji kullanılarak sağlanacak. En azından teoride böyle.

Uygulamada ise mmWave’in uygulanması zor olacak gibi görünüyor. Beklentilere göre mmWave kullanılsa bile, bu Wi-Fi 8E adlı daha sonraki bir protokolde gerçekleşecek. Şöyle ki, mmWave teknolojisinin cihazlara ulaşması 10 yılı bulabilir.

Wi-Fi 8, Wi-Fi 7 ile aynı 23 Gbps maksimum fiziksel katman hızını koruyacak. Frekans bantları konusunda ise tanıdığınız 2,4 GHz, 5 GHz ve 6 GHz bantları kullanılacak. Gerçek yenilik, Wi-Fi 8’in bu mevcut kaynakları optimize ederek üstün bir kullanıcı deneyimi sunma biçiminde yatıyor.

Amaç daha stabil bağlantı

Özetle Wi-Fi 8, sadece hızları artırmak yerine bağlantı kalitesi ve güvenilirliğinde nesilsel bir iyileştirmeye öncelik verecek. Yapılan geliştirmelerle, özellikle kablosuz spektrum erişilebilirliğinin artırılması ve kablosuz etkileşimlerde uzun kuyruk gecikmelerinin en aza indirilmesi amaçlanıyor.

Kablosuz bağlantı çözümleri, sinyal kalitesini ve tutarlılığını etkileyen yerel çevresel faktörlere karşı duyarlıdır. Wi-Fi erişiminin artık hemen hemen her evde temel bir unsur haline gelmesi, kablosuz cihazların giderek daha fazla benimsenmesi ile birlikte parazit kaçınılmaz hale geldi. Durum, kanal değiştirme gecikmesini en aza indirmek için genellikle aynı kanalı paylaşan çoklu erişim noktaları (AP’ler) veya mesh ağların yaygın olarak kullanılmasıyla daha da karmaşık hale gelmekte.

Sonuç olarak, bir kullanıcının elde ettiği anlık deneyim genel olarak sağlanabilecek en yüksek verimlilik seviyesinden önemli ölçüde düşük olabilir. Bu da sinyal kalitesi yeterli görünse bile düzensiz, kesintili bir bağlantı anlamına geliyor.

Wi-Fi 8’in kilit özellikleri

Coordinated Spatial Reuse (Co-SR)

Wi-Fi 8’in en çok öne çıkan özelliklerinden biri Co-SR. Bu teknoloji, erişim noktalarının cihazların ve diğer erişim noktalarının yakınlığına göre güç çıkışını dinamik olarak ayarlamasına olanak tanıyor. Daha basit tabirle paraziti ve Wi-Fi tıkanıklığını azaltacak. Co-SR, genel sistem verimini %15 ila %25 oranında artırma potansiyeline sahip. Nitekim kalabalık ağlarda bile daha az bağlantı kopması ve daha hızlı yanıt süreleri sağlanacak.

Coordinated Beamforming (Co-BF)

Daha önceki Wi-Fi yeniliklerini temel alan Co-BF, birden fazla erişim noktasının birlikte çalışmasını sağlayarak sinyalleri aktif cihazlara daha verimli bir şekilde yönlendirecek. Bu gelişme özellikle kalabalık ortamlarda faydalı olacak ve mesh kurulumlarında verimi %20 ile %50 oranında artırma potansiyeli taşıyor.

Co-BF gerçek dünya koşullarında gerçek bir fark yaratabilir. Örneğin evde veya ofiste bir mesh ağlar sistemine sahipsiniz. Sahip olduğunuz sistem diğer mesh ağlar ve birçok Wi-Fi erişim noktasıyla çakışıyor, nihayetinde ise çok fazla trafik ve potansiyel parazitlenme meydana geliyor. Bu sorunu çözmeye yardımcı olabilecek her şey kullanıcılar için pozitif bir gelişme.

Dynamic Sub-Channel Operation (DSO)

DSO, cihazların yeteneklerine ve ihtiyaçlarına göre bant genişliğini dinamik olarak atayarak bir başka önemli gelişme olarak öne çıkıyor. Teknolojinin verimi %80’e kadar artırabileceği ve daha hızlı veri aktarımı sağlayabileceği umuluyor. Açıkçası %80 iddialı bir oran lakin hedefe yaklaşılması bile çok büyük bir gelişim demek.

Çoklu erişim noktası koordinasyonu

Spektrum kullanımının optimize edilmesi, kapsama alanını iyileştirmek ve paraziti azaltmak için birden fazla erişim noktası arasındaki işbirliğini geliştiriyor. Co-BF, birden fazla erişim noktası’nın (AP) kablosuz sinyalleri hedef İstasyonlara (STA) yönlendirmek için birlikte çalışmasını sağlayacak. Co-SR ise paralel iletim için iletim gücünün ayarlanmasını sağlıyor.

Kampüsler, apartmanlar ve kamuya açık alanlar gibi yüksek yoğunluklu ortamlarda, Wi-Fi ağları sinyal çakışmaları ve yayın süresi çekişmeleriyle karşı karşıya kalabilir. Bu koşullar gecikme artışlarına, verim düşüşüne ve genel kullanıcı deneyiminin bozulmasına yol açmakta. Wi-Fi 8, en önemli yeniliklerinden biri olan çoklu erişim noktası koordinasyonu ile bu sorunu doğrudan çözmeye odaklanacak. Erişim noktalarının (AP) bağımsız olarak değil, işbirliği içinde çalışmasını sağlayan Wi-Fi 8, ortama erişim ve erişim noktaları arasında kaynak paylaşımı için daha akıllı ve verimli bir yol sunarak tutarlı bir kullanıcı deneyimi sunmak üzere geliyor.

Daha akıllı güç yönetimi

Erişim noktalarının enerji tasarrufu sağlamak için uzamsal akışlar, bant genişliği ve iletim gücü gibi özellikleri dinamik olarak azaltmasına olanak tanıyor.

Wi-Fi günlük yaşamda giderek daha merkezi bir rol oynamaya başladı. İstemci cihazların ve mobil AP’lerin pil ömrünü uzatmak, sabit AP’lerin ve konut ağ geçitlerinin enerji tüketimini azaltmak için güç verimliliği artık daha önemli. Wi-Fi 8, yanıt hızından ödün vermeden kablosuz bağlantıyı enerji verimli hale getiren yeni özellikler barındırıyor.

Gelişmiş spektrum kullanımı

Wi-Fi 8 ile performansı iyileştirmek için spektrum tahsisi optimize edilecek. Dynamic Sub-channel Operation (DSO) ve Non-Primary Channel Access (NPCA) gibi teknolojiler, cihazlar arasında kanal bant genişliklerinde farklılık olduğunda performansı optimize etmek üzere görev yapacak.

Seamless Roaming: Kesintisiz bağlantı ve uzun menzil performansı

Geliştirilmiş Seamless Roaming modu ve Enhanced Long Range (ELR) gibi optimize edilmiş iletim teknikleri, kurumsal ve yüksek yoğunluklu dağıtımlarda ağ güvenilirliğini ve dolaşımı artırırken daha güvenilir ve genişletilmiş kapsama alanı sunuyor.

802.11bn, Single Mobility Domains kavramı aracılığıyla mobiliteye dönüştürücü bir yaklaşım getirerek, birden fazla erişim noktası arasında kesintisiz dolaşım sağlamakta. Bu, cihazların hareket ederken kesintisiz, düşük gecikmeli bağlantıları sürdürerek “bir kez bağlandığında, her zaman bağlı” şeklinde bir deneyim sunmasını sağlayacak. Geleneksel geçişlerin neden olduğu kesintiler veya paket kayıpları önlenecek.

Daha düşük gecikme ve daha iyi QoS

Yoğun multi-BSS ortamlarda düşük gecikmeli trafiğin kuyruk erişim gecikmesini azaltmayı amaçlayan Enhanced or High-Priority EDCA (HIP EDCA), gecikmeye duyarlı uygulamaların performansını artırmak üzere hizmet kalitesini iyileştiriyor.

Cihaz içi gelişmiş uyumluluk

Diğer kablosuz teknolojilerle olan uyumluluk iyileşiyor. Erişim noktası olmayan istasyonlar (STA’lar) kullanılamadığını bildirebiliyor, böylece Bluetooth gibi diğer RF teknolojileriyle daha iyi koordinasyon sağlanıyor ve parazit azalıyor.

Modern cihazlar giderek daha fazla sayıda kablosuz teknolojiye (Wi-Fi, Bluetooth, UWB) sahip olmaya başladı. Bu da paylaşılan anten başka bir teknoloji için kullanılırken kesinti gibi sorunlar yaratmakta. Yaklaşan Wi-Fi 8, birden fazla radyo antenleri veya spektrumu paylaştığında daha sorunsuz çalışma sağlamak için geliştirilmiş in-device coexistence (cihaz içi birliktelik) sağlayacak. Başka bir deyişle, anten başka bir teknoloji için kullanıldığında geçici kesintiler daha sorunsuz şekilde yönetilecek.

Wi-Fi 8 ve Wi-Fi 7 arasındaki farklar neler?

Wi-Fi 8, Wi-Fi 7’ye göre birçok yeni özellik ve iyileştirme getirecek. Aslında az önce getirilerinden detaylıca söz ettik fakat bir de Wi-Fi 7 ile kıyaslayalım:

• Çoklu AP koordinasyonu: Wi-Fi 8 birden fazla erişim noktası arasındaki işbirliğini geliştirirken, Wi-Fi 7 ise Çoklu Bağlantı İşlemi (,Multi-Link Operation MLO) üzerine odaklanıyor.
• Güç yönetimi: Wi-Fi 8 gelişmiş güç tasarrufu mekanizmaları sunarken, Wi-Fi 7 iletim erişimini daha sıkı bir şekilde kontrol ederek gecikmeyi azaltan ve güvenilirliği artıran bir zamanlama mekanizması olan Restricted Target Wake Time (R-TWT) gibi özelliklerle güç verimliliğini artırıyor ve planlanan hizmet sürelerinin kesintisiz kalmasını sağlıyor.
• Spektrum kullanımı: Wi-Fi 8 spektrum tahsisini dinamik olarak optimize ederken, Wi-Fi 7 ultra geniş 320 MHz kanallar ve spektrum delme özelliği sunuyor.
• Bağlantı ve performans: Wi-Fi 8, Wi-Fi 7’nin yüksek bant genişliği ve düşük gecikmeye odaklanmasına kıyasla, kesintisiz dolaşım ve uzun menzil performansını geliştirmekte.
• Hizmet kalitesi: Yeni Wi-Fi 8, özellikle Wi-Fi üzerinden yoğun ses kullanımı olan senaryolarda, ses paketleri gibi yüksek öncelikli paketlerin kanala erişim yeteneğini optimize eden Yüksek Öncelikli Geliştirilmiş Dağıtılmış Kanal Erişimi (High Priority Enhanced Distributed Channel Access, HIP EDCA) aracılığıyla Hizmet Kalitesini (QoS, QoS) geliştirecek. Wi-Fi 7, gecikmeye duyarlı uygulamalara öncelik veren Akış Sınıflandırma Hizmeti (Stream Classification Service, SCS) ve Kısıtlı Hedef Bekleme Süresi (Restricted Target Wait, R-TWT) gibi özellikler sayesinde Hizmet Kalitesini iyileştirmişti.
• Birlikte Hareket: Wi-Fi 8, Wi-Fi 7’nin birlikte varlık (coexistence) iyileştirmelerini temel alarak Bluetooth gibi teknolojilerle iletişimi daha iyi hale getiriyor.

Wi-Fi sürümleri ve özellikleri