Çin’de otomotiv sektörünü yakından ilgilendiren önemli bir gelişme gündeme geldi. Ülkedeki düzenleyici kurumların yeni enerji araçlarında yaygın şekilde kullanılan tamamen gizlenebilir kapı kollarını yasaklamayı planladığı bildirildi. Güvenlik endişeleri ve işlevsel sorunlar nedeniyle gündeme gelen bu adım, otomotiv tasarımında önemli bir dönüm noktası olabilir.
Otomobillerin gizli kapı kollarına yasak geliyor!
Paylaşılan bilgilere göre hazırlıkları süren düzenleme taslağı, yalnızca tamamen gizlenen kapı kollarını kapsıyor. Yarı gizlenebilir veya geleneksel kapı kolları ise kullanılmaya devam edilebilecek. Ancak bunların da mekanik yedekleme sistemleriyle desteklenmesi şart koşulacak. Taslağın bu ay içinde netleşmesi, 2027 Temmuz itibarıyla da yeni kuralların yürürlüğe girmesi bekleniyor. Bu tarihten sonra Çin’de satılacak yeni araçlarda gizlenebilir kapı kollarına izin verilmeyecek.
Gizli kapı kolları, özellikle elektrikli araç üreticileri tarafından aerodinamik avantaj ve modern tasarım amacıyla tercih edilmişti. Ancak mühendislik verileri, sağlanan faydanın oldukça sınırlı olduğunu ortaya koyuyor. Hesaplamalar, gizli kapı kollarının sürtünme katsayısını yalnızca 0.005 ila 0.01 Cd oranında düşürdüğünü gösteriyor. Bu da 100 kilometrede yaklaşık 0,6 kWh tasarrufa denk geliyor. Üstelik motor ve mekanizma nedeniyle kapı kollarına eklenen 7-8 kilogramlık ağırlık, bu kazancı büyük ölçüde ortadan kaldırıyor.
Maliyet ve arıza oranı da önemli bir sorun olarak öne çıkıyor. Elektronik kapı kollarının mekanik modellere kıyasla üç kat daha pahalı olduğu, arıza oranlarının ise sekiz kat daha yüksek olduğu belirtiliyor. Çin’de önde gelen bir yeni enerji markasının verilerine göre, kapı kolları tek başına toplam onarım başvurularının yüzde 12’sini oluşturuyor. Ayrıca arızalar genellikle komple sistem değişimi gerektiriyor.
Güvenlik tarafında yaşanan problemler daha da dikkat çekici. 2024’te Changchun’da yaşanan bir olayda, donma nedeniyle açılmayan kapı kolları araç içindekilerin kurtarılmasını engelledi. Aynı yıl Guangdong’daki sel felaketlerinde birçok elektrikli araçta kısa devre nedeniyle kapıların açılamadığı raporlandı. Kazalarda ise elektronik kapı kollarının yalnızca yüzde 67 oranında başarıyla açılabildiği, mekanik kolların ise yüzde 98 başarı sağladığı açıklandı.
Çin Sigorta Otomotiv Güvenliği Endeksi verilerine göre, 2024 yılında kapı kolu arızalarına bağlı kazalarda yüzde 47’lik bir artış kaydedildi. Bu kazaların yüzde 82’sinde gizlenebilir kapı kollarının rol oynadığı belirlendi. Tüketici Derneği verileri ise çocukların gizli kapı kollarında parmaklarını sıkıştırma şikâyetlerinde yüzde 132’lik bir artış yaşandığını, bazı vakalarda kırıklarla sonuçlanan kazalar olduğunu ortaya koydu.
Sektör içinde de bu tasarıma yönelik eleştiriler uzun süredir dile getiriliyordu. Great Wall Motor Başkanı Wei Jianjun, gizli kapı kollarının aerodinamiğe katkısının yok denecek kadar az olduğunu, ağırlık, ses ve elektrik bağımlılığı nedeniyle ciddi güvenlik sorunları barındırdığını söylemişti. Volkswagen ve Audi gibi üreticiler ise daha güvenli yarı gizlenebilir kapı kollarını tercih ederek, gerektiğinde mekanik müdahaleye izin veren çözümler geliştirdi.
Çin Sanayi ve Bilişim Teknolojileri Bakanlığı’nın (MIIT) “Otomobil Kapı Kolları Güvenlik Teknik Gereklilikleri” standardını güncelleme süreciyle birlikte başlayan bu girişim, sektörde daha geniş kapsamlı güvenlik düzenlemelerinin de habercisi olarak görülüyor. Avrupa’da da benzer şekilde, Euro NCAP 2026’dan itibaren sinyal, dörtlü, kornaya erişim gibi kritik fonksiyonların yalnızca dokunmatik ekran üzerinden sunulması durumunda araçlara beş yıldız güvenlik notu verilmeyeceğini açıklamıştı.
Çin’in alacağı karar, otomotiv tasarımında estetikten ziyade güvenliğin önceliklendirileceği yeni bir dönemi işaret ediyor. Eğer yasak resmiyet kazanırsa, dünya çapında otomobil üreticilerinin tasarım tercihlerini de yeniden şekillendirebilir.
