Çin’de bazı kamusal tuvaletlerde test edilmeye başlanan yeni sistem, tuvalet kağıdı almak için reklam izlemeyi zorunlu hale getiriyor. Duvara monte edilen özel makinelerden kağıt almak isteyen kullanıcılar önce bir QR kod okutup cep telefonları aracılığıyla kısa bir video reklam izlemek zorunda kalıyor. Bu işlem tamamlandıktan sonra cihaz sınırlı miktarda kağıt veriyor.
Çin’de tepki çeken uygulama: Tuvalette reklam devri başladı
Yerel yönetimler sistemin kamuya açık tuvaletlerde yaşanan kağıt israfını azaltmak amacıyla devreye alındığını açıkladı. Yüksek ziyaretçi sayısına sahip bölgelerde yıllardır bazı kişilerin ücretsiz kağıtları toplu halde alıp götürmesi sorun oluşturuyor. Yeni sistem bu duruma teknolojik bir çözüm getirmeyi hedefliyor. Ancak halkın büyük bir kesiminden sert eleştiriler aldı.
Yeni nesil dağıtıcılar 2017’de Pekin’deki Temple of Heaven Park’ta kullanılan yüz tanıma makinelerinin devamı oldu. O dönemde kullanılan cihazlar kullanıcının yüzünü tarayarak belirli aralıklarla sınırlı miktarda kağıt veriyordu. Şimdiki sistem ise yüz tanıma yerine QR kod taramasıyla çalışıyor. Kullanıcılar cep telefonları üzerinden birkaç saniyelik reklam izledikten sonra makine otomatik olarak belirlenmiş miktarda kağıt çıkarıyor. Reklam izlemek istemeyenler ise 0,5 yuan (yaklaşık 0,07 ABD doları) ödeyerek kağıda ulaşabiliyor.
Makinenin çalışma mantığı, düşük güçlü kablosuz bir bağlantıyla reklam platformuna bağlanarak yerel veya hedefli video içeriklerini oynatmaya dayanıyor. Bu sayede her makine bulunduğu konuma göre farklı reklamlar gösterebiliyor. Yetkililer bu sistemin yüz tanıma teknolojisine kıyasla daha basit kurulum gerektirdiğini ve daha kolay yönetildiğini savunuyor. Ancak kullanıcı verilerinin nasıl işleneceği, anonimleştirilip anonimleştirilmeyeceği konusunda resmi bir açıklama yapılmadı.
In China if you want toilet paper you first have to watch ads.
byu/Shaddes_ inCyberpunk
Sisteme dair kamuoyu tepkisi oldukça olumsuz. Çinli sosyal medya platformlarında paylaşılan videolarda kullanıcıların uzun kuyruklar oluşturduğu ve sürece tepki gösterdiği görülüyor. Bazı kullanıcılar bu uygulamayı kamusal alanlarda kişisel onurun değersizleşmesi olarak nitelendiriyor. “Artık Çin’de tuvalet kağıdı bile sponsorlu. Dignity is no longer free,” ifadesi sosyal medyada hızla yayıldı. Eleştirilerden biri de sistemin mobil ağı veya telefon şarjı olmayan kişiler için erişimi zorlaştırdığı yönünde.
Tartışma Çin’in dijitalleşme süreciyle birlikte kamu hizmetlerinin özel sektör mantığıyla bütünleştiği daha geniş bir çerçeveye de taşındı. Ülkede nakitsiz ödeme sistemleri, QR kod tabanlı işlemler ve dijital reklam ağları son yıllarda hızla yaygınlaştı. Tuvalet kağıdı dağıtımında bile dijital reklam izlemeye dayalı bir modelin uygulanması teknolojinin günlük yaşamla kesiştiği yeni bir dönemin örneklerinden biri haline geldi. Sistemin test aşamasının ne kadar süreceği ve ülke geneline yayılıp yayılmayacağı ise henüz netlik kazanmadı.
