Bir klavye satın aldığınızda ne beklediğinizi bilirsiniz. Tasarımlar değişse de klavyelerin üreticiden üreticiye düzeni değişmez ve klasik tuş dizinleri kullanır. Bu da bizlerin klavyelerde çok nadir, azınlık bir kesimin kullandığı tuşların varlığını sorgulamamıza sebep olur. Geçmişte işlevi olan bazı tuşlar artık kullanılmamakta ve klavyelerimizde varlıkları sorgulanmakta.
Insert
“Insert” tuşu, yanlışlıkla bastığımızda en çok can sıkan gereksiz tuşların başında gelir. Bu tuş, Ekleme (Insert) ve Üzerine Yazma (Overtype) olmak üzere iki mod arasında geçiş yapar.
Alıştığınız ve muhtemelen tercih ettiğiniz mod, imlecinizin bulunduğu yere yazdığınız karakterleri ekleyen ekleme modudur. Oysa Üzerine Yazma modunda, imlecin bulunduğu yerdeki mevcut metin, yazdığınız yeni metinle değiştirilir. Bu da, tutmak istediğiniz kelimeleri kolayca silmenize neden olur.
Hangi modda olduğunuzu gösteren görsel bir uyarı bulunmaz ve üstelik birçok program Üzerine Yazma modunu desteklemez bile. Bu durum, beklemediğiniz anda bu tuşun başınıza dert açmasını çok kolaylaştırır.
Num Lock
Kim rakamları kilitlemek ister ki? Eğer klavyenizde numpad varsa, muhtemelen onu rakamları hızlıca girmek için kullanıyorsunuzdur. Ancak “Num Lock” tuşuna yanlışlıkla basıp bu işlevi devre dışı bırakabiliriz. Sayı tuş takımı bu durumda farklı işlevler için kullanılır hale gelir.
Çoğu sayı tuş takımında, 8, 4, 6 ve 2 tuşları ok tuşu olarak işlev görürken, 7 ve 1 tuşları Home ve End tuşları gibi çalışır. 9 ve 6 tuşları Sayfa Yukarı ve Sayfa Aşağı işlevini görür. 0 tuşu ise bir başka Insert tuşu, nokta tuşu da yinelenen bir Delete tuşu olarak hizmet eder.
Bunlar nadiren kullanışlıdır çünkü bu tuşlar zaten klavyede mevcuttur. Klavyede normal yazım yaparken de, numpad takımını kullanırken de zaten yakında ve elimizin altındadır. Sanırım, hesap tablolarında hızlıca gezinmek için Num Lock’u sürekli açıp kapatabilirsiniz. Ancak çoğu insan için bu tuş takımını her zaman sayılar için kullanmak daha basittir.
Menu
Menü tuşu da klavyelerin bir başka yadigârı. Genellikle sağdaki Windows tuşunun hemen yanında yer alır ve üzerinde açılır bir menü ya da basit bir belge simgesi bulunur. Bu tuş, farenin sağ tıklamasıyla aynı görevi yerine getirir: daha fazla seçenek sunan bağlam menülerini açar.
Bu özellik, erişilebilirlik açısından ya da farenizin çalışmayı durdurduğu acil bir durumda faydalı olabilir. Ancak ne kadar seyrek sağ tıkladığınız düşünüldüğünde ve Shift +F10 kısayolunun aynı işlevi görmesi nedeniyle, aslında o kadar da önemli değil ve gereksiz tuşlardan birisi haline geliyor.
Yeni “Copilot+ PC”‘ler bu tuşun yerine, yapay zeka asistanını çağırmak için ayrılmış bir Copilot tuşu koyuyor. Fakat her Windows 11 bilgisayarın Copilot’u açmak için Windows + C kısayolunu desteklediği düşünülürse, bu da kullanışlı bir yenilik sayılmaz.
Scroll Lock
Scroll Lock gereksiz tuşlar aralarında varlığını en kolay haklı çıkarabileceğimiz tuş olabilir. Her ne kadar hiçbir şey yapmıyormuş gibi görünse de, aslında bir işlevi var. Ok tuşlarının işlevini, mevcut seçimi değiştirmek ile ekranı kaydırmak arasında değiştirir.
Onlarca yıl önce, özellikle 90’ların ortalarında farelere kaydırma tekerlekleri eklenmeden önce, bir program penceresinin içeriğini kaydırmak bugünkü kadar kolay değildi. Scroll Lock işte bu yüzden var oldu. Bir komut satırı terminalinde metin imlecini hareket ettirmek için ok tuşlarını kullanmak yerine, ok tuşlarını kullanarak tüm ekranı çok daha hızlı kaydırabilirdiniz.
Günümüzde, bu davranışı koruyan tek ana program kategorisi elektronik tablo uygulamalarıdı. Bunların da hepsi korumaz. Çok sıkı bir elektronik tablo kullanıcısı değilseniz, bu tuş klavyede yer işgal etmekten başka bir işe yaramaz.
Pause/Break
Bu tuşa bastığınızda ekranda hiçbir şeyin duraklamadığını görürsünüz. Muhtemelen ne işe yaradığını merak etmişsinizdir. Bu tuşun Scroll Lock’tan biraz daha fazla kullanım alanı vardır. Ancak bu da çoğu insan için pek de önemli değil. Break, telgraflardan kalma eski bir terminolojidir. Alıcının, göndericinin mesajını kesintiye uğratarak kendi mesajını göndermesi gerektiğini bildirmesinin bir yoluydu.
Bu tuşun hâlâ bir amacı olduğu o birkaç yerde, adına uygun davranır. Bilgisayarınızı başlattığınızda görünen BIOS metnini duraklatır. Tabii modern bir bilgisayarda bunu yakalayacak kadar hızlıysanız. Bu özellik, daha çok eski ve yavaş sistemler için geçerlidir.
Komut İstemi (Command Prompt) veya PowerShell’de bir komut çalıştırdığınızda, Duraklat/Kes tuşuna basmak, siz başka bir tuşa basana kadar ekran çıktısını dondurur. Bu, çok sayıda sonuç üreten bir çıktıyı yakından takip etmenizi sağlar.
