AMD’nin FreeSync 2 teknolojisi hakkında bilmeniz gerekenleri bu makalemizde bulabilirsiniz.
AMD FreeSync 2 teknolojisi aslında CES 2017’de duyuruldu, yani yeni çıkmış bir teknoloji değil. Ancak yeni monitörlerin kullanımını ile birlikte FreeSync 2 ekosistemi genişledi. HDR ve wide-gamut özellikli monitörler yaygınlaşmaya başladı. Bu yüzden FreeSync 2 teknolojisini incelemek için şu an için daha uygun.
Ayrıca FreeSync 2 teknolojisinin ne olduğu, nasıl işlediği, eski sürümünden hangi farkları olduğu konularıyla ilgili kafa karışıklığı da mevcut. Bu makalemizde FreeSync 2 teknolojisinin şu anda geldiği noktadan bahsedeceğiz.
FreeSync Nedir?
Öncelikle bir önceki sürümden kısaca bahsedelim. FreeSync AMD’nin adaptif senkronizasyon teknolojisinin marka ismi olarak sunuldu. Temel olarak ekranın yenileme hızını grafik işlemcinin render hızı ile eşleşecek şekilde değiştirmesini sağlıyor.
Örneğin bir oyun 54 FPS’de çalışıyorsa görüntü de 54 Hz olarak sunuluyor. 63 FPS’ye çıkıldığında ekran da 63 Hz’e geçiş yapıyor. Böylece sabit yenileme hızına sahip monitörlerden farklı olarak geçişlerdeki titremelerin ve yırtılmaların önüne geçiliyor.
FreeSync teknolojisinin çalışabilmesi için ekranın dahili ayarlarında bir takım değişiklikler yapılması ve uyumlu bir grafik işlemciye sahip olmak gerekiyor. Rakibi Nvidia G-Sync ismiyle benzer bir teknolojiyi duyursa da, pahalı bir modüle ihtiyaç duyuyor. FreeSync ise üreticilerin bu teknolojiyi ürünlerinde daha rahat kullanabilmeleri için açık standart olarak duyuruldu.
Bir monitörün FreeSync uyumlu olması monitörün sadece adaptif senkronizasyon özelliğini desteklediğini gösterir. Ekranın kalitesi ya da diğer özellikleri ile ilgili bilgi vermez. Yani ürünün kutusunda FreeSync logosunu görmeniz, tek başına o ürünün çok yüksek kaliteli olduğu anlamına gelmez.
FreeSync 2 Nedir?
Aslında FreeSync 2, orijinal FreeSync özelliğinin yerini alacak bir yenilik değil. Bu yüzden FreeSync 2 ismi de biraz yanlış anlaşılmalara sebep oluyor. FreeSync 2, orijinal FreeSync özellik setinin üstüne sadece bazı ek özellikleri ekliyor. Tüm FreeSync 2 sertifikalı monitörler bu ek özellikleri de taşıyor.
Şu anda hem FreeSync, hem de FreeSync 2 özellikli monitörler piyasada mevcut. FreeSync artık normal bir seçenek haline gelmiş olsa da, FreeSync 2 özellikli monitörler daha üst sınıfta bulunuyor.
FreeSync özellikli bir monitör satın alırsanız eski bir teknoloji almış olmayacaksınız. Adaptif senkronizasyon FreeSync ve FreeSync 2’de tamamen aynı. Sadece FreeSync 2’de sunulmuş ek özelliklerden mahrum kalacaksınız.
Bu yeni özellikleri tek tek inceleyelim.
FreeSync 2: HDR Desteği
İlk yenilik HDR (High Dynamic Range) desteği. AMD FreeSync 2’yi ilk tanıttığında bu destek hakkında bilgi verdi ve standart HDR teknolojisinden farklı olacağını belirtti. FreeSync 2’nin HDR ton haritalandırması bu işlemi basitleştirmek için monitörün özellik ve kalibrasyon verisini bilgisayara göndererek çalışıyor.
Bu teknolojinin temelindeki düşünce, oyunların ekranın görüntü özelliklerine göre ton haritasını görüntüye doğrudan sunmasına dayanıyor. Böylelikle veri monitör üzerinde sonradan işlenmek zorunda kalmayacaktır. Şu anki standart HDR teknolojisinde ise oyunların ton haritası önce bir ara formatta görülüyor ve monitör de ekran kapasitesine göre bu haritayı görüntülüyordu. Gecikmeleri mümkün olduğunca azaltmak için oyun geliştiricilerin çok fazla HDR ton haritalandırması işi yapması gerekiyor ve HDR oyunculuğunun temel sorunlarından biri olarak bu durum karşımıza çıkıyor.
Teoride AMD’nin FreeSync 2 HDR desteği kulağa hoş gelse de, oyunların FreeSync 2 ekranlara özel ton haritasını nasıl hazırlayacağı belli değil. Oyunların FreeSync 2 API’sini kullanıp HDR geliştirmelerini yapması gerekiyor ki, oyun geliştiricilerini yeni bir teknolojiyi kullanmaya ikna etmek oldukça zor.
FreeSync 2’nin HDR desteği şu an için tam anlamıyla hazır değil. FreeSync 2 özellikli bir monitör kullandığınız zaman da bu yüzden sadece Windows 10’un HDR geliştirmeleri kullanılacak. Windows 10’daki bu yenilik yavaş yavaş gelişse de, AMD’nin çözüm olarak sunduğu ideal yöntemle aynı düzeyde değil.
AMD tarafından belirtilen bir diğer önemli özellik de HDR ve SDR modları arasında kolay geçiş imkanı. Böylece oyunlarda HDR’yi kullanırken masaüstüne döndüğünüzde uygulamalar için SDR’yi kullanabileceksiniz. Ne yazık ki şu anda bu durum geçerli değil. Windows 10’un standart HDR özelliği kullanılıyor ve HDR-SDR geçişleri iyi şekilde yapılamıyor.
AMD aynı zamanda FreeSync 2 sertifikalı monitörlerin sRGB ve yüksek parlaklıktan daha fazlasını sunacağını belirtti. Ancak bunun detayları ile ilgili herhangi bir veri yok.
AMD’nin FreeSync 2 doğrulama aşamasında basit HDR özelliğinden daha fazlası aranıyor. Şu anda da var olan tüm FreeSync 2 monitörler de en az DisplayHDR 400 özelliğine sahip.
Bu, DisplayHDR sertifikalarının en düşüğü olsa da, yine de birçok HDR monitörün bu standarta bile ulaşamadığı biliniyor. Ayrıca yeni çıkan Samsung’un FreeSync 2 monitörü (CHG70, CHG90) de DisplayHDR 600 standardında.
FreeSync 2: Düşük Giriş Gecikme Süresi
FreeSync 2’nin sunduğu ikinci ana özellik azaltılmış giriş gecikme süresi. Daha önceki kısımda biraz bahsettiğimiz gibi HDR işlenmesi sırasında özellikle ekran tarafında bir gecikme yaşanıyor. FreeSync 2 hem HDR, hem de SDR içeriği için bu gecikmeyi azaltacağını söylüyor. AMD henüz bunun detaylarıyla ilgili bir bilgi paylaşmamış olsa da, standart bir HDR TV’de alınan 50-100 ms’lik gecikmenin oyun monitörü için kabul edilemeyeceği de bir gerçek.
Daha önce bahsettiğimiz gibi, orijinal fikir tüm ton haritalandırmasını oyun motoruna koymak ve monitör tarafında yapılan ton haritalandırmasını azaltmaktı. Bu sayede giriş gecikmesi azalacak ve monitörün yavaş işlemcisi üzerine fazla yük binmeyecekti. Oyunlar standart FreeSync 2’yi desteklemeye başlamamış olsa da şu anda düşük gecikme özelliği monitör düzeyinde sağlanmaya çalışılıyor. Örneğin Samsung FreeSync 2 monitörleri FreeSync 2 modu etkinleştirildiğinde otomatik olarak düşük gecikme moduna da geçiyor.
FreeSync 2: Düşük FPS Telafisi
FreeSync 2’nin son önemli özelliği de düşük FPS telafisi. Bu özellik aslında adaptif senkronizasyon ile birlikte çalışıyor. Sadece 0 FPS’den monitör tarafından desteklenen maksimum yenileme hızına kadar her değerde bu fonksiyonun çalıştığından emin oluyor.
İlk başta kulağa faydalı gibi gelmese de aslında bu özelliğin de bir amacı var. Monitörler yenileme hızlarını belirli bir çerçevede değiştirebilirler, örneğin 48’den 144 Hz’e kadar. Eğer bir oyunu bu aralığın dışındaki FPS değerinde, mesela 40 FPS’de çalıştırırsanız standart monitörler gibi titremeler ve yırtılmalar meydana gelecektir. Çünkü GPU’nun render hızı monitörün yenileme hızı aralığının dışındadır.
FreeSync 2’nin sunmuş olduğu özellikte ise bu aralık genişletiliyor ve adaptif senkronizasyon ile uyumlu hale geliyor. Monitörün minimum yenileme hızının aşağısına düşüldüğünde, görüntü birden fazla şekilde görüntüleniyor ve gerekli yenileme hızının katlarına ulaşılıyor.
Örneğin 40 FPS aldığınız zaman iki kere gösteriliyor ve 80 Hz’de çalışacak şekilde monitör ayarlanıyor. Örneğin 13 FPS alırsanız monitör yine bu değerin katı olan 52 Hz’de çalıştırılıyor ve her kare 4 kere görüntülenmiş oluyor.
FreeSync 2 değil de FreeSync özellikli monitörlerde ise bu özellik desteklenmiyor olabilir. Örneğin bazı monitörler 48-75 Hz yenileme hızı penceresine sahip ve dolasıyla bu özellik için uygun kriteri sağlamıyor. FreeSync 2 özellikli bir monitör alırsanız bu konuda endişelenmenize gerek yok, zaten tüm özelliklerin standarta uygun olup olmadığı test ediliyor.
FreeSync 2 Uyumlu Monitörler ve Ekran Kartları
Şu anda FreeSync 2 uyumlu az sayıda model piyasada bulunuyor. Samsung C27HG70, C32HG70 27 ve 32 inç 1440p 144Hz, Samsung C49HC90 çift 1080p 144Hz monitör. Bu üç ekran da DisplayHDR 600 sertifikalı.
FreeSync 2 AMD’nin RX200 serisi ve daha yeni serilerinde birkaç ürün hariç destekleniyor. Bazı dahili grafik bağdaştırıcısı olan bazı APU’larda da destek mevcut. Nvidia ekran kartınız varsa FreeSync 2 monitörler yine çalışacak ve HDR desteğini alabileceksiniz, ancak adaptif senkronizasyon özelliğini kullanamayacaksınız. Bunun için Nvidia’nın eş teknolojisi olan G-Sync uyumlu bir monitör almanız gerekiyor.
FreeSync 2 ve Oyun Uyumluluğu
Şu anda en çok sıkıntı yaşanan konulardan birisi de oyun uyumluluğu. Oyunlar henüz FreeSync 2 API’si kullanmaya başlamadı. Windows 10’un HDR özellikleri kullanıldığı zaman da iyi sonuçlar alınamayabiliyor.
Yapılan testlerde FarCry 5, Middle-Earth : Shadow of War oyunlarında iyi HDR performansı alınabiliyor. Mass Effect Andromeda, Battlefield 1, Star Wars Battlefront 2, Hitman, Assasin’s Creed Origins gibi oyunlarda HDR ile daha kötü görüntüler alınıyor. Yeni çıkan oyunların HDR ile FarCry 5’te olduğu gibi iyi sonuçlar vermesi bekleniyor.
