Android işletim sisteminin sürüm 1.0’dan 9.0’a kadar olan gelişimini ve tarihçesini sizler için derledik.
Akıllı telefonlar, ilk iPhone’un 2007 yılında piyasaya çıkışından sonra önemli gelişim gösterdi. Apple’ın iOS’u dünyanın ilk akıllı telefon işletim sistemi olarak kabul edilse de, Google’ın Android işletim sistemi en popüler olarak yer alıyor. 2008 yılında HTC tarafından T-Mobile için yapılmış bir akıllı telefonda ilk olarak yer alan Android, o zamandan beri oldukça gelişti.
Aslında Android’in ortaya çıkışı akıllı telefonlardan öncesine dayanıyor. 2003 yılında Andy Rubin tarafından ilk defa dijital kameralar için geliştirildi. Ancak Rubin, kısa zamanda akıllı telefon pazarının önemini fark ederek, Android işletim sistemini bu yönde geliştirmeye başladı.
2005 yılında Android’in Google tarafından satın alınmasından sonra, Google’ın bu platformu kullanarak telefon pazarına gireceği tahmin edilmeye başlandı. Bir süre sonra da Google akıllı telefon pazarına donanım üreticisi olarak değil de, yazılım sağlayıcısı olarak girdi. 2008 yılında da HTC Dream ilk Android telefon olarak piyasada yerini aldı. HTC Dream’da yer alan ilk sürümden itibaren Android’in son 10 yıl içerisindeki gelişimine birlikte göz atalım.
Android 1.0: Android Market, Bildirimler ve Widget (2008)
Android 1.0 işletim sistemi bugünküne kıyasla çok daha ilkel olsa da, aşağı indirilerek ortaya çıkarılan bildirimler iOS’tan önce bu sistemde ortaya çıkmıştı. Bir diğer yenilik ise bugünkü ismi Google Play Store olan Market uygulamasıydı. Apple, iPhone’larda App Store’u birkaç ay daha erken ortaya çıkarsa da, tüm uygulamalara ulaşabileceğiniz merkezi bir servis fikri Market ile hayata geçti.
Market dışında Android 1.0, ana ekranda widget’ları da kullanıma sundu. iOS o zaman bu özelliğe sahip değildi ve halen de sahip değil. İlk çıktığında geliştiricilerin widget oluşturması mümkün değildi, ancak sonraki sürümlerde bu durum değişti. Ayrıca ilk Android sürümü Gmail ile önemli bir entegrasyona sahipti.
Android 1.5 Cupcake: Üçüncü Parti Widget’lar, Ekran Klavyesi (2009)
Android’in ilk büyük güncellemesi ile birlikte Google şekerleme isimleri kullanmaya başladı. Cupcake, ilk ekran klavyesine sahip olan Android sürümü olarak yerini aldı. Bu sürümden önce üreticiler cihazlarına fiziksel klavye koymak zorundaydı.
Cupcake ile birlikte üçüncü parti uygulama geliştiricilerin widget oluşturması da mümkün hale geldi. Günümüzde birçok uygulama en azından bir widget ile birlikte geliyor. Ayrıca Cupcake’den önceki sürümde Android video kaydetme desteğine sahip değildi. Cupcake ile birlikte Android kullanıcıları fotoğraf çekmenin yanı sıra video kaydetme imkanına da sahip oldu.
Android 1.6 Donut: CDMA, Hızlı Arama Kutusu ve Farklı Ekran Boyutları (2009)
Android Donut; Verizon, Sprint gibi CDMA ağı kullanan milyonlarca insana destek sunmaya başladı. Donut ile birlikte Android daha kullanıcı dostu hale geldi. Farklı ekran boyutlarına sahip cihazlara destek getirildi.
Hızlı arama kutusu sayesinde internette, yerel dosyalarda, kişilerde ve çok daha uygulamada arama yapmak mümkün hale geldi. Android Market de Donut ile birlikte daha fazla uygulama sunmaya başladı ve yeniden tasarlandı.
Android 2.0 Eclair: Google Maps, Navigasyon, HTML5 Tarayıcı Desteği ve Yeni Kilit Ekranı (2009)
Android ortaya çıktıktan bir sene sonra Eclair ile birlikte işletim sisteminde önemli değişikler oldu ve bu değişikliklerin birçoğu günümüzde de önemini koruyor. Eclair ile birlikte Google Maps navigasyon ortaya çıktı ve araç içi GPS donanımları önemini kaybetti. Google Maps zamanla çok değişse de, sesli yönlendirme ve adım adım navigasyon özelliklerini ücretsiz olarak sunması nedeniyle oldukça popüler.
Eclair’deki internet tarayıcısı da HTML5 desteği ile videoları oynatma yeteneğine kavuştu. Kilit ekranı ise iPhone’daki gibi kaydırarak açma özelliğine kavuştu. Kilit ekranını kullanarak kullanıcılar telefonun sessiz modunu da değiştirebiliyordu.
Android 2.2 Froyo (2010)
Froyo sürümü 2010 yılında ortaya çıktı ve Nexus telefonlarda kullanıldı. İlk Nexus telefon olan Nexus One, bu güncellemeyi alan ilk telefondu. Kullanıcılar üç ekran paneli yerine beş panele sahip olabiliyordu ve galeri uygulaması da yeniden tasarlanmıştı.
Froyo ayrıca hotspot özelliğini destekleyen ilk Android sürümü oldu. Ayrıca bu güncellemeyle birlikte kilit ekranında da desenler yerine PIN kullanılabiliyordu.
Android 2.3 Gingerbread (2010)
Nexus programı Gingerbread sürümü ile önemli bir ivme kazandı. Google bu sefer Samsung tarafından üretilen Nexus S modelini ortaya çıkardı. Nexus S, Samsung’un başarılı Galaxy S modelinden esinlenmişti. Gingerbread ile birlikte Android’in ana ekranı ve varsayılan widget’ları yeniden tasarlandı.
Gingerbread, yeni renklerle birlikte geliştirilmiş klavye ve çoklu dokunma desteği sunuyordu. Ayrıca Gingerbread ile ön kamera desteği de geldi.
Android 3.0 Honeycomb (2011)
Google, Honeycomb ile tablet piyasasını hedefliyordu. İlk kez Motorola Xoom tabletinde kullanılan Honeycomb, gelecek Android sürümlerinin tasarımı hakkında da ipuçları taşıyordu. Google, bu sürümle klasik yeşil renkten daha mavi tonlara geçiş yaptı.
Kullanıcılar widget’ların nasıl göründüğünü ön izlemeler sayesinde görebilir hale geldi. En önemli değişiklik ise fiziksel tuşlara olan bağımlılığın ortadan kaldırılması olarak karşımıza çıktı. Ev, geri ve menü tuşları yazılıma dahil edildi. Bunlar uygulamaya göre gizlenip ortaya çıkabilir özellik kazandı.
Android 4.0 Ice Cream Sandwich (2011)
Google, Nexus S’ten sonra da Samsung ile çalışmaya devam etti ve Ice Cream Sandwich’i taşıyan Galaxy Nexus’u ortaya çıkardı. Android’in bu sürümü Honeycomb’ın özelliklerini akıllı telefonlara taşıdı. Yüz tanıma, veri kullanım analizi, yeni mail ve takvim uygulamaları da güncellemede yer aldı.
Android 4.1 Jelly Bean (2012)
Android, Jelly Bean ile birlikte önemli bir değişim yaşadı. En önemli değişiklik, ana ekranda hızlı bir kaydırma ile erişebilen ve takvim etkinliklerini, mailleri, hava durumu raporlarını ve çok daha fazlasını tek bir ekrana getiren Google Now’ın ortaya çıkışı oldu.
Google Now dışında, Project Butter kapsamında Android’in grafikleri optimize edildi ve dokunma performansı geliştirildi. Oluşan takılmalar azaltıldı ve daha temiz bir genel kullanım sağlandı. Fontlar yenilendi, genişletilebilir bildirimler ve esnek widget’lar da Jelly Bean ile Android kullanıcılarına sunuldu.
Android 4.4 KitKat (2013)
Nexus 5 ile birlikte Android 4.4 KitKat ortaya çıktı. İşletim sistemi önemli estetik değişim geçirdi ve modern bir görünüme kavuştu. Ice Cream Sandwich ve Jellybean’de bulunan mavi tonlar daha beyaz tonda sunuldu. Android uygulamaları daha açık renk düzenlerine göre yeniden tasarlandı.
Görünüşün yanı sıra KitKat, kullanıcıların Google Now’a her zaman erişebilmesi için “OK, Google” sesli komutuna kavuştu. Yeni çevirici, tam ekran uygulamalar ve Hangouts ile birlikte Android telefonlarda kullanılmaya başlandı.
Android 5.0 Lollipop (2014)
Android Lollipop, Nexus 6 ile kullanıcılarla buluştu ve Google’ın materyal tasarım felsefesinin ilk adımlarını attı. Görünümün yanında işletim sistemi önemli güncellemelere kavuştu.
Eskiyen Dalvik VM, Android Runtime ile değiştirildi ve uygulamalar açılmadan önce gerekli olan işlem gücünün bir kısmının hazırda tutulması sağlandı. Bildirimler kilit ekranında daha modern bir görünüme kavuştu, ayrıca RAW resim desteği geldi.
Android 6.0 Marshmallow (2015)
Android Marshmallow ile uygulama menüsü neredeyse tamamen değişti. Google siyah yerine beyaz arka plan kullanmaya başladı ve uygulamaların kolayca bulunabilmesi için arama bölümü eklendi. Marshmallow ayrıca bellek yöneticisi özelliğini de getirdi. Kullanıcıların geçmiş 3, 6, 12 ve 24 saatte herhangi bir uygulamanın bellek kullanımını görebilmesi sağlandı.
Ses kontrolleri de Marshmallow ile daha detaylı hale geldi. Cihazın, medyanın ve alarmın sesinin ayrı ayrı kontrol edilmesi sağlandı. Android parmak izi sensörlerini ilk defa Marshmallow ile resmi olarak desteklemeye başladı.
Ayrıca uygulama izinleri sistemi getirildi. Uygulamalar artık indirilirken gerekli tüm izinleri talep etmiyordu ve kullanım ihtiyacı duyulduğu zaman izin onayı isteniyordu.
Android 7.0 Nougat (2016)
Nougat, Android’in 10 yıl içerisindeki en büyük ve önemli güncellemeleri arasında yerini aldı. Google Now, daha kullanışlı olan Google Asistan ile değiştirildi. Nougat, ayrıca bildirim sistemini geliştirdi, bildirimlerin görünümü ve etkileşimi değiştirildi. Bildirimler daha kolay yönetmek için gruplandırılabilir hale getirildi.
Çok pencereli görünüm ve pencereler arası hızlı geçiş de bu sürümle birlikte sağlandı. Böylelikle kullanıcılar bir uygulamadan çıkmak zorunda kalmadan diğer bir uygulamayı da saniyeler içinde açabilir hale geldi.
Android 8.0 Oreo (2017)
Android Oreo ile birlikte çok pencereli işlem özelliği geldi. Resim içinde resim modu ve doğal ayrılabilir ekran desteği sayesinde, bir yandan film izlerken diğer yandan da internette gezinme imkanı sağlandı.
Bildirimlerde de önemli değişikliğe gidildi ve kullanıcıların bildirim kanallarını kolayca açıp kapatabilmesi sağlandı. Bildirimleri önemine göre sıralama imkanı da getirildi. Bildirimleri duraklatma, bildirim noktaları gibi özellikler de Oreo ile birlikte kullanıcılara sunuldu.
Oreo ile birlikte Google emoji’leri de daha modern bir görünüme kavuşturdu. Akıllı metin seçimi, otomatik Wi-Fi yönetimi gibi özellikler de bu güncellemeyle getirildi.
Android 9.0 Pie (2018)
Android’in akıllı telefonlarda kullanılmaya başlanmasından 10 yıl sonra Android 9.0 Pie kullanıcılara sunuldu. Pie, birçok görsel değişikliği kullanıcılara sundu. Üç butonlu görünüm yerine tek butonlu görünüme geçildi ve jestlerle uygulamalar arası geçiş yapma imkanı sağlandı.
Bildirimler daha iyi kontrol edilebilir hale getirildi ve kullanıcıların hangi uygulamaları ne kadar kullandığını ve diğer telefon alışkanlıklarını görebileceği bir platform getirildi. Adaptif şarj sayesinde arka plan uygulamalarına sınırlama getirildi ve uygulamaları açmadan birçok işlevi yürütmeye yarayan bağlantılar sağlandı.
