Ryzen 5000 İşlemciler ve Zen 3 Mimarisi Hakkında Her Şey

Yeni nesil Ryzen 5000 masaüstü işlemcilerin özellikleri, fiyatı ve çıkış tarihi belli oldu.

AMD, uzun zamandır süregelen söylentiler ve bekleyişin ardından yeni nesil Ryzen 5000 serisi masaüstü işlemcilerini piyasaya sundu. Bildiğiniz üzere kısa bir zaman öncesine kadar yeni işlemcileri Ryzen 4000 serisi olarak dile getiriyorduk. Ancak kırmızı takım, masaüstü ve mobil platformda “Renoir” kod adıyla tanıdığımız işlemcileri de Ryzen 4000 olarak adlandırıyordu. Şirket, karışıklık olmaması için yeni Zen 3 işlemcilere Ryzen 5000 adını verdi. Böylelikle Zen 3 masaüstü işlemciler için yeni bir sayfa açılmış oldu.

Zen 3 ve Ryzen 5000 İşlemcilere Genel Bakış

• 1080p oyun performansında liderlik vaadi.
• Ryzen XT modelleriyle aynı optimize edilmiş 7nm üretim süreci.
• Zen 3 mikro mimarisi ile %19 IPC iyileştirmesi.
• %24’e kadar daha iyi güç verimliliği – 10900K’dan 2.8 kat daha iyi.
• Çoğu model için daha yüksek frekanslar – Ryzen 9 5950X ile 4.9 GHz.
• L3 önbelleği artık her sekiz çekirdekli yonga (CCD) için tek bir 32 MB kümede birleştirildi.
• Ryzen 9 ve Ryzen 7 modelleriyle birlikte soğutucu gelmiyor.
• AM4 soket uyumluluğu.
• Yeni anakartlar duyurulmadı.
• 400 serisi anakartlar için beta desteği Ocak 2021’de başlıyor.
• Tüm Zen 3 masaüstü, mobil ve APU’lar Ryzen 5000 adını taşıyacak.
• AM4 soketi için önceki nesil ile aynı 142W maksimum güç tüketimi.

Zen 3 Mimarisi

İşlemci isimlendirmesinin yanı sıra Zen mikro mimarisi de tamamen yenilendi ve Zen 3 mimarisiyle karşı karşıyayız. Yeni nesil Ryzen 5000 “Vermeer” masaüstü işlemciler Zen 3 mimarisine üzerine inşa edildi.

Yeni Zen 3 çekirdekleri, ortalama %19’luk IPC (döngü başına talimat) artışıyla birlikte geliyor. Öte yandan yeni işlemcilerde optimize edilmiş bir 7nm üretimi kullanılmış ve böylece 4.9 GHz’lik frekans hızlarını görebileceğiz. Şirket, 4.0 GHz’de kilitlenmiş iki sekiz çekirdekli yonga ile ölçülen 25 iş yükünün geometrik ortalamasını hesaplayarak %19’luk IPC kazanç değerine ulaştı.

AMD, büyük IPC kazançları sağlamak için Zen mikro mimarisinin baştan aşağı yeniden tasarlandığını ve bunun yüksek saat hızlarıyla bir araya geldiğinde, önceki nesil Ryzen işlemcilere göre çarpıcı performans iyileştirmeleri getirdiğini söylüyor.

Üretim teknolojisinden bahsedersek kırmızı ekip, Ryzen XT serisi işlemcilerde kullandığı TSMC 7nm’nin aynı gelişmiş sürümünü kullandı. İşin ayrıntısına girilmese de N7P üretim nodunu kullandıkları tahmin ediliyor.

Yeni Mimari Tasarım

Zen 3, Zen 2 işlemcilerde olduğu gibi MCM (Çoklu Çip Modülü) düzenine sahip. Bunun yanında 6 veya 8 çekirdekli Zen 3 Ryzen 5000 işlemciler tek bir çekirdek grubu ile gelirken, 12 veya 16 çekirdekli işlemciler iki çekirdek grubu ile birlikte geliyor.

Dahası, her yonganın iç tasarımı da önemli ölçüde değişti. Zen 2 mimarisinde her bir CCD, izole edilmiş 16 MB L3 önbellek dilimine erişimi olan iki dört çekirdekli küme içeriyordu. Dolayısıyla CPU 32 MB önbelleğe sahipken, bölünmüş tasarım nedeniyle tüm çekirdekler yonga içerisindeki önbelleğe eşit şekilde erişim sağlayamıyordu.

Yeni düzende ise yonganın artık büyük bir 32 MB L3 önbellek içerdiğini ve sekiz çekirdeğin tümünün paylaşılan önbelleğe tam erişimi olduğunu görebiliyoruz. Bu gelişim, yalnızca çekirdekten önbelleğe değil, aynı zamanda çekirdekler arasındaki gecikmeyi de en aza indiriyor.

Core Complex Die (CCD):

• CCX’lerden meydana geliyor.

CCX şunlardan oluşuyor:

• Kompleks başına toplam 16’ya kadar iş parçacığının meydana gelmesi için tek iş parçacığı modunda (1T) veya iki iş parçacıklı SMT modunda (2T) çalışabildiği 8 adede kadar çekirdek.
• Her çekirdek başına 512 KB L2 önbellek olmak üzere CCD başına 4 MB L2 önbellek.
• Kompleks içindeki tüm çekirdeklerde paylaşılan 32MB’a kadar L3 önbellek.

AMD ayrıca tüm mimari değişikliklerle birlikte watt başına önemli performans kazançları elde ettiklerini söylüyor. Artan IPC performansı, diğer SoC optimizasyonları ve yüksek saat hızlarının hepsi birer artı. Kırmızı takım, daha fazla performans sunarken Ryzen 3000 işlemcilerle aynı termal değerlerde de kalmayı başarmış görünüyor.

Elbette bunu yine aynı 7nm üretimiyle elde etmeleri ise ayrı bir başarı. Zen 3 mimarisinde yapılan tüm mimari iyileştirmelerin kombinasyonu ile güç tüketimi aynı kalmış durumda.

AMD, bu faktörlerin bir sonucu olarak, Zen 2 mimarisine dayanan Ryzen 9 3900XT’ye kıyasla Ryzen 9 5900X ile %24’lük verimlilik artışı sağladığını söylüyor. Intel’in en son Comet Lake işlemcileri ise güç tüketiminde artışlar yaşamıştı.

Ryzen 5000 Serisi İşlemciler

AMD bugün Ryzen 9 5950X, Ryzen 9 5900X, Ryzen 7 5800X ve Ryzen 5 3600X olmak üzere hazırladığı 4 yeni işlemcisini tanıttı.

AMD, Ryzen 5000 yongalarının oyun performansının yanı sıra tek iş parçacıklı ve çok iş parçacıklı performansta Intel’den daha hızlı olduğunu, aynı zamanda fiyat/performans konusunda daha önde olduğunu söylüyor. Bunun yanında Comet Lake’den 2.8 kata kadar daha iyi güç verimliliği sunduklarını da ekliyorlar.

Kırmızı takım, hem tek hem de çok iş parçacıklı uygulamalarda gelişmiş performansın yanı sıra Ryzen 3900X’e kıyasla Ryzen 9 5900X ile oyun oynarken ortalama %26 daha fazla performans vaat ediyor. Doğal olarak bu oyuna ve uygulamaya göre değişecektir. Ancak Zen 3 performansı hakkında daha iyi fikir sahibi olmak için karşılaştırma tablolarına göz atmakta fayda var.

Yeni nesil Ryzen 5000 serisi masaüstü işlemciler 5 Kasım itibarıyla tüm dünyada satışa çıkacak.

AMD Ryzen 9 5950X

Serinin tepesinden başlayacak olursak Ryzen 9 5950X, AM4 soketinde yüksek çoklu iş parçacığı performansı isteyen eden kullanıcıları hedeflerken 16 çekirdek ve 32 iş parçacığı barındırıyor.

Çipin toplam önbelleği 72 MB ve TDP değeri 105W olarak listeleniyor ve ayrıca 16 çekirdekli bir ürün için oldukça yüksek olan 4.9 GHz’e kadar boost frekansına sahip. Bunun yanında 799 dolarlık liste fiyatını olduğunu da ekleyelim.

AMD Ryzen 9 5900X

Ryzen 9 5900X, 12 çekirdek ve 24 iş parçacığıyla birlikte geliyor ve selefiyle aynı çekirdek sayısına sahip. Bu yonga 70 MB önbelleğin yanı sıra ağabeyi ile aynı şekilde 105W TDP ile derecelendirilmiş.

3.7 GHz’lik temel saat frekansı olan 5900X, Ryzen 9 3900XT’den daha yüksek olan 4.8 GHz hızlarına ulaşabiliyor. Daha iyi performans sunan işlemci, 3900XT’ye göre 50 dolar daha pahalı ve 549 dolarlık perakende fiyata sahip olacak.

AMD Ryzen 9 5900X, Cinebench R20 performans karşılaştırmalarında rakibi Intel Core i9-10900K’ya %15 daha iyi tek iş parçacıklı performans sunuyor. Oyunlarda ise performans artışlarının %21’e ulaştığı belirtildi.

AMD Ryzen 7 5800X

AMD Ryzen 7 5800X, 8 çekirdekli ve 16 iş parçacıklı bir CPU. Bu çip, 3,8 GHz temel saat hızı ve 4,7 GHz yükseltme saatleriyle birlikte oyuncular için piyasadaki en iyi 8 çekirdekli işlemci olarak pazarlanıyor. İşlemci toplam 36 MB önbellek ve 105W TDP’ye sahip. Fiyatı ise 449 dolar seviyesinde.

AMD Ryzen 5 5600X

Daha çok orta sınıfa hitap eden Ryzen 5 5600X ise beklediğimiz gibi 6 çekirdek ve 12 iş parçacığı içeriyor. Bu yonga, 3.7 GHz taban ve 4.6 GHz artırılmış saat hızlarıyla oyuncular için yeni bir seçenek olacak.

5600X toplam 36 MB önbellek barındırıyor ve 65W TDP ile selefiyle aynı derecede kalmış. Son olarak, bu masaüstü işlemci 299 dolarlık fiyatıyla satışa çıkacak.

Ryzen 5000 ve Anakart Uyumluluğu | 500, 400 ve 300 Serisi

Yeni işlemciler beklediğimiz gibi AM4 soket yapısını kullanmaya devam ediyor. Yeni nesil işlemciler, B450 ve X470 çipset anakartlarla uyumlu olacak ve bu BIOS güncellemesiyle mümkün. Daha önce de belirttiğimiz gibi, bu tek yönlü bir güncelleme ve sonrasında eski BIOS sürümüne dönmek mümkün olmayacak. Ayrıca yeni güncellemelerle birlikte anakart modeline göre bazı kısıtlamalar olacak. Bazı kullanıcılar bu güncellemeyi yaptıktan sonra bazı eski nesil Ryzen işlemcileri kullanamayacak.

Bununla beraber 500 serisi anakartların Zen 3 işlemcilerle tam uyumlu olduğunu bir kez daha belirtelim. Yani A520, B550 ve X570 yonga setli anakartlarla yeni Ryzen 5000 serisi işlemcileri kullanmak mümkün. Ayrıca yeni işlemcilerle PCIe 4.0 desteği sürüyor ve uyumlu anakartlarla yüksek hızlardan yararlanabilirsiniz.

Anakart üreticileri, bağımsız olarak 300 serisi anakartların bile bir BETA BIOS üzerinden Zen 3 işlemcileri destekleyeceğini onayladılar.