Umulmadık bir şekilde yeniden gündeme gelen “Phantom” gerçekte bir zamanların devrimsel tasarımlarından biriydi.
Akdeniz üzerinde cereyan etmekte olan talihsiz olaylar sonucu bir anda gündeme gelen “Phantom” adı, gerçekte askeri havacılık tarihinin en önemli isimlerinden biridir. Konu hakkında derin bilgisi olmayanlar bu uçağı “F-4 Phantom” olarak adlandırsa da, gerçekte doğru model adının “F-4 Phantom 2” olduğunu söylemeliyiz. FH-1 Phantom, yine McDonnell tarafından İkinci Dünya Savaşı esnasında tasarlanmış bir başka çift motorlu avcı jetiydi. İş bu F4’e isim vermeye gelince, firma içinde pek çok farklı isim önerilmiş, ancak sonuçta “Phantom 2” adında karar kılınmıştı.
Bu uçağın tasarımına ilk kez 1952 yılında başlandı. ABD Donanması için gereken yeni ve güçlü bir çok amaçlı savaş uçağının tasarımına girişen McDonnell firması, ortaya çift motorlu ve çift pilotlu bu uçağı çıkardı. Mach 2.2 hızına ulaşabilen ve sıra dışı kanat yapısı sayesinde çok yüksek manevra kabiliyetine sahip olan uçak, ilk başta bir avcı uçağı olarak düşünülmüştü. Uçak çok beğenildi ve 1960 yılından itibaren hizmete girdi.
İlk ciddi sınavını Vietnam savaşında veren Phantom 2, o dönem kullanılan güdümlü füzelerin yetersiz olması nedeniyle sonradan 20 mm M61 Vulcan çok namlulu otomatik topuyla donatıldı. Değişen savaş şartları nedeniyle zaman içinde yüksek irtifa av görevlerinden, keşif ve alçak irtifa bombardımana dek farklı görevlere kaydırılan uçak, kendini verilen her görevde ispat ederek ün kazandı. Arka arkaya çeşitli performans rekorları kıran uçak, ABD tarafından gerek satış, gerek hibe şeklinde, İran’dan Japonya’ya pek çok müttefik ülkeye verildi.
Üretimine 1979 yılında son verilen Phantom 2’den toplamda 5,195 adet üretilmiştir. Bu uçaklardan 138 adeti Japonya’da Mitsubishi firması tarafından lisanslı olarak üretilmiştir. Phantom 2 Amerikan ordusu tarafından 1996 yılına dek aktif görevde tutulmuş, ilk Körfez Savaşı esnasında da kullanılmıştır. 1996 yılında görevden çekilen uçakların önemli bir kısmı otomatik hedef dronları olarak kullanılmıştır.
Türkiye ve Phantom 2
Phantom 2 ülkemize ilk kez 1974 yılında ABD ile yapılan karşılıklı anlaşmalar çerçevesinde verilmiş, eskiyen F-100 Super Sabre filolarının yerini almaya başlamıştır. Takip eden yıllar içinde ABD ve Almanya’dan alınan uçaklar, Türk Hava Kuvvetleri tarafından bombardımandan keşife kadar pek çok amaçla halen kullanılmaya devam etmektedir.
Ancak zaman içinde eskiyen uçakların 1995 yılında modernizasyonu gündeme gelmiş, filolar içinden seçilen iyi durumdaki 54 adet Phantom 2, İsrail ile yürütülen ortak bir çalışma sonucu yenilenmiştir. F4E-2020 Terminator adı verilen bu uçaklar, halen ağırlıklı olarak keşif ve eğitim görevlerinde kullanılmaktadır.
Phantom 2 ilk günden beri ağır ve hantal görünümü, uçarken çıkardığı yoğun egzos dumanı gibi sebeplerden dolayı pilotlar tarafından Demir Domuz, Hava Savunma Dizeli, Uçan Tuğla, Gergedan ve benzeri lakaplarla anılmıştır. Ancak herşeye rağmen, uçağın yetenekleri onu en çok üretilen ve pilotlar arasında en güvenilen araçlardan biri haline gelmekten alıkoymamıştır. Bugün halen pek çok ülkenin hava gücü tarafından kullanılmakta olan Phantom 2, havacılık tarihinin en sıra dışı ve başarılı tasarımlarından biri olarak tarihteki yerini almıştır.
