ReFS vs NTFS: Yeni Dosya Sistemi Neler Sunuyor?

ReFS (Resilient File System-Esnek Dosya Sistemi), yıllardır kullanımda olan NTFS’ye kıyasla daha fazla esneklik ve veri bütünlüğü sunmak üzere tasarlanmış bir dosya sistemi olarak Microsoft tarafından kullanıma sunuldu. İlk olarak Windows Server 2012 ile kullanılan bu sistem, veri kullanılabilirliğini optimize etmek, yüksek miktardaki verileri daha iyi şekilde yönetmek ve dosya bozulmasına karşı veri bütünlüğü sağlamak üzere geliştirildi.

Günlük kullanımın yanı sıra veri merkezlerinde depolanan veri miktarı sürekli olarak artış gösteriyor. ReFS ise artan verileri daha iyi yönetmek ve gelecekteki yenilikler için bir temel olarak tasarlandı.

NTFS (New Technology File System-Yeni Teknoloji Dosya Sistemi), ilk olarak Microsoft tarafından Windows NT ile birlikte tanıtılmıştı. O yıllar için yeni olan dosya sistemi teknolojisinin ismi bu şekilde belirlenmiş, ancak ReFS ile birlikte artık yavaş yavaş eskiyor diyebilir miyiz?

NTFS adıyla birçoğunuz karşılaşmış olmalısınız zira Windows XP, Windows Vista, Windows 7, Windows 8, Windows 10 ve Windows 11 dahil olmak üzere tüm Windows sürümleri için varsayılan dosya sistemi olarak kullanıldı. NTFS, doğrusu dosya şifreleme, dosya sıkıştırma, dosya izin koruması ve dinamik birimler oluşturma yeteneği gibi bir dizi gelişmiş özellik sağlayan sağlam ve güvenilir bir dosya sistemi.

Bildiğiniz üzere FAT ve FAT32 gibi daha eski dosya sistemleri de var. NTFS’in FAT ve FAT32 gibi eski dosya sistemlerine göre en önemli avantajlarından biri, büyük dosyaları ve büyük hacimleri işleyebilmesidir. Ayrıca NTFS, dosyalara erişimi kontrol etmek için izinleri ve yetkileri kullandığından önceki dosya sistemlerine göre daha fazla veri güvenliği sağlamakta.

NTFS ve ReFS Arasındaki Fark Ne?

ReFS, NTFS ile karşılaştırıldığında veri bozulmasına karşı dayanıklılığı, performansı ve ölçeklenebilirliği artırmak için temel özellikler sunuyor. Son Windows işletim sistemlerinin tümünde, özellikle sunucularda, ReFS ile biçimlendirilmiş sürücüleri ve bölümleri kolayca oluşturabiliyoruz. Şimdi gelişmiş dosya sisteminin temel avantajlarından bahsedelim.

NTFS ve ReFS arasındaki temel farklardan biri, ReFS’in “meta veri bütünlüğü” adı verilen ve dosya sisteminin meta verilerindeki herhangi bir hatayı otomatik olarak tanımlamasına ve düzeltmesine olanak tanıyan bir veri bütünlüğü kontrol teknolojisi kullanmasıdır. Bu, ReFS’in verilerinizi donanım veya yazılım sorunları nedeniyle zarar görmekten koruyabileceği anlamına geliyor.

Bunun yanında ReFS, birden fazla depolama biriminin tek bir paylaşılan kaynakta birleştirilmesine olanak tanıyan ve büyük hacimlerdeki verilerin yönetilmesini kolaylaştıran depolama havuzunu destekliyor.

ReFS ve NTFS, her biri kendine özgü özelliklere sahip güvenilir ve gelişmiş dosya sistemleri olarak kullanılmakta. Aslında NTFS’in pabucu dama atılmadı. NTFS, Windows’un önceki sürümleriyle ve Microsoft sistemiyle sistemleriyle arayüz oluşturması gereken tüm cihazlarla geri dönük olarak uyumlu. Bu nedenle varsayılan dosya sistemi olarak kullanılmaya devam edecek. ReFS ise özellikle büyük depolama ve yüksek kullanılabilirlik ortamları için daha fazla esneklik ve veri bütünlüğü sunmak üzere tasarlanmış.

ReFS Dosya Sistemi Neler Sunuyor?

Esneklik

ReFS, dosyadaki bozulmaları doğru bir şekilde tespit edebilen ve hatta çevrimiçi kalırken bu bozulmayı düzeltebilen, daha fazla veri bütünlüğü ve kullanılabilirliği sağlamaya yardımcı olan yeni özellikler getiriyor:

• Bütünlük akışı: ReFS, meta veriler ve isteğe bağlı olarak dosya verileri için sağlama toplamları tekniğini kullanırken dosya sistemi bozulmasını güvenilir bir şekilde tespit edebiliyor.
• Storage Spaces özelliği ile entegrasyon: Yeni dosya sistemi, Storage Spaces tarafından sağlanan verilerin alternatif kopyasını kullanarak tespit edilen bozulmaları otomatik olarak onarabiliyor.
• Proaktif hata düzeltme: ReFS, okuma ve yazma işlemlerinden önce verileri doğrulayabiliyor, ayrıca ‘scrubber (disk temizleyici)’ olarak bilinen bir veri bütünlüğü tarayıcısı sunuyor. Disk temizleyici, birimi periyodik olarak analiz ederek gizli bozulmaları tanımlıyor ve bozuk verilerin onarımını proaktif olarak etkinleştiriyor.

Performans

Öte yandan sanallaştırılmış ve performansa duyarlı iş yükleri için de yeni özellikler mevcut.

• İkizlemeyle hızlandırılmış eşlem (Mirror-accelerated parity): Özellik yüksek performans ve daha verimli veri depolama imkanı sağlıyor. Bunu yapmak için ReFS bir birimi katmanlar olarak bilinen iki mantıksal depolama grubuna ayırmakta. Bu bölümler kendi sürücülerine ve esneklik türlerine sahip olabiliyor, performans veya kapasitenin optimize edilmesine olanak tanınıyor.
• Hyper-V sanal makineler için performans iyileştirmesi: ReFS, sanallaştırılmış iş yüklerinin performansını artırmak için özel olarak tasarlanmış yeni özelliklerle destekleniyor.
• Blok klonlama: Blok klonlama, kopyalama işlemlerini hızlandırarak daha hızlı ve daha düşük etkili sanal makine kontrol noktası birleştirme işlemlerine olanak tanıyor.
• Aralıklı VDL: ReFS, dosyaları hızlı bir şekilde sıfırlamanıza olanak tanıyarak VHD’ler (sanal disk) oluşturmak için gereken süreyi dakikalardan saniyelere indiriyor.
• Değişken küme boyutu: Gelişmiş dosya sistemi, hem 4K hem de 64K küme boyutlarını destekliyor. Çoğu dağıtım için önerilen küme boyutu 4K’dır, ancak 64K kümeler büyük sıralı G/Ç iş yükleri için daha uygundur.

Ölçeklendirme

Resilient File System, performansı etkilemeden son derece büyük veri kümelerini (milyonlarca terabayt) desteklemek üzere geliştirildi. Başka bir deyişle, önceki dosya sistemine göre ölçeklendirme imkanı daha fazla.

ReFS Ne Zaman Kullanılmalı?

ReFS, ikizlemeyle hızlandırılmış eşlem, blok klonlama, aralıklı VDL ve benzeri özellikleri sayesinde aşağıdaki senaryolarda performansı önemli ölçüde yukarı taşıyor. Microsoft, ReFS kullanımının önerildiği/desteklendiği kullanım senaryolarını şöyle özetliyor:

Storage Spaces Direct (Doğrudan Depolama Alanları)

Storage Spaces, Windows/Windows Server’da bulunan ve verilerin sürücü arızalarına karşı korunmasına yardımcı olan bir teknoloji. Kavramsal olarak RAID’e benzer, ancak yazılım düzeyinde uygulanmakta. Üç veya daha fazla birimi bir depolama havuzunda gruplamak için bir depolama alanı kullanabiliyoruz. Eğer kapasite tükenirse, depolama sistemine daha fazla birim ekleyebiliyoruz.

Storage Spaces (Depolama Alanları)

Storage Spaces Direct, depolama performansını optimize etmek için sunucu tarafında kullanılan bir önbellekleme özelliği. Önbellek, otomatik olarak ve mevcut fiziksel sürücülerin türüne göre yapılandırılıyor.

Ortak Diskler ve Yedekleme

Bu kullanım genellikle veri yönetiminde güvenilirlik ve esnekliğe ihtiyaç duyan, ReFS özelliklerini dahili olarak uygulayabilen belirli senaryolar için geçerli. ReFS ile biçimlendirilme, olası herhangi bir bozulmaya karşı veri güvenliği avantajları sağlıyor.

NTFS ve ReFS

Şimdi tablolar halinde NTFS ve ReFS arasındaki farklara bakalım:

Sınırlamalar

Özellikler

ReFS’ye Özgü Özellikler

ReFS’de Olmayan Özellikler

Özet

Windows Server 2016 ve sonrasında Windows Server 2019 ile farklı yenilikler kazanan ReFS, bazı temel yönleriyle öne çıkıyor. Performans ve ölçeklenebilirlik kesinlikle ReFS’in en güçlü yönlerinden biri. Büyük miktarda veriyi oldukça hızlı şekilde yönetmek mümkün. Bu sistem aslında 1 yottabayta (mevcuttaki en büyük bilgisayar depolama birimi) kadar hacimlere izin veriyor. ReFS, dosya yapısını yönetmek için B+ Tree modunu kullanmakta. B+ Tree modu, yapıda çok yüksek miktarda alt düğüm olduğu için veri depolamada çok verimli.

Güvenlik de bir diğer önemli konu. Yani artık disk kontrolü yapmaya gerek yok. Çünkü bu dosya sistemi, tek başına meta veri ve dayanıklılık işlevleri sayesinde herhangi bir dosya bozulma sorununu kontrol edip düzeltebiliyor.

ReFS’yi kullanmanın mümkün olmadığı sınırlamalara ve bazı yapılandırmalara gelelim. En kötü yanı, ReFS sistemi önyükleme diski için kullanılamıyor. Ayrıca çıkarılabilir diskler ve dosya sistemi şifrelemesi desteklenmiyor. Server 2016’ya kadar sıkıştırma ve tekilleştirme desteklenmiyordu, ancak bunlar daha sonra Windows Server 2019 ile kullanıma sunuldu.

Windows 11 Desteği

Windows 11 Insider kullanıcılarına ulaşan bir test sürümü, Resilient File System olarak geçen ReFS için destek sunmaya başladı. ReFS dosya sistemi şu anda yalnızca Windows Server işletim sistemlerinde mevcut ancak istemci sistemlerde, yani son kullanıcının kullandığı sistemlerde mevcut değil. Öte yandan Microsoft’a göre “veri kullanılabilirliğini en üst düzeye çıkarmak, çeşitli iş yüklerinde büyük veri kümelerini verimli bir şekilde ölçeklendirmek ve bozulmaya karşı dayanıklılıkla veri bütünlüğü sağlamak” için tasarlanan ReFS dosya sistemi, yakında NTFS’in yerini alabilir.

Dosya sisteminin yalnızca Windows 11’in Enterprise, Education ve Workstation sürümlerinde desteklenmesi olası. Ancak bu konuda henüz kesinleşmiş bir şey yok.

Bir diski NTFS’ten doğrudan ReFS’ye dönüştürmek şu anda mümkün değil; bu, ReFS’in yalnızca işletim sisteminin ilk kurulumu sırasında seçilebileceğini, ancak çalışırken seçilemeyeceğini gösteriyor.