NASA’nın Ay’ın güney kutbunda su buzu arayacak keşif aracı VIPER (Volatiles Investigating Polar Exploration Rover), artık hayata geçirilemeyecek. Ajans, projenin iptal edildiğini ve aracın geliştirilme sürecinin durdurulduğunu açıkladı. Gerekçe olarak ise “artan maliyetler, fırlatma tarihinin gecikmesi ve gelecekteki maliyet artış riskleri” gösterildi.
New York Times’ın haberine göre NASA, VIPER aracının geliştirilmesi için şu ana kadar 450 milyon dolar harcamıştı. Hatta aracın montajı tamamlanmış ve bilimsel cihazları da monte edilmişti. Ancak roket fırlatmasına ve uzayın zorlu koşullarına dayanıklılığını test etmek için bir dizi denemeden geçmesi gerekiyordu. NASA’nın Keşif Bölümü Başkan Yardımcısı Joel Kearns, projeyi iptal etmenin ajansa en az 84 milyon dolar tasarruf sağlayacağını çünkü artık bu testlerin ve aracın operasyonlarının maliyetini karşılamak zorunda kalmayacaklarını söyledi.
Kearns, ajansın ayrıca aracın fırlatılmasının gecikmesi durumunda ortaya çıkabilecek ek masraflardan da endişe duyduğunu sözlerine ekledi. NASA, VIPER görevini ilk olarak 2019’da duyurmuş ve 2022 sonunda fırlatmayı planlamıştı. Ancak COVID-19 salgınının zirve yaptığı dönemde yaşanan tedarik zinciri sorunları ve diğer problemler nedeniyle fırlatma 2024 sonuna ertelenmişti. Yaşanan yeni sıkıntılar fırlatmayı en erken Eylül 2025’e ertelemeye zorladı. Yani ek gecikmeler yaşanması ihtimal dahilindeydi.
NASA’nın, Ay’da su buzunun varlığını doğrulamak için tasarladığı başka projeleri de bulunuyor. Ancak bu projelerin odak noktası sadece bu hedef değil ve büyük olasılıkla NASA’nın VIPER’dan beklediği sonuçları elde etmek için daha fazla zamana ihtiyaç duyacaklar. Ajans aracı sökeceğini belirterek aletlerini ve bileşenlerini gelecekteki görevlerde kullanmayı planlıyor. Bununla birlikte Amerikan ve uluslararası şirketlerden aracı kullanmak isteyebilecek tekliflere de açık oldukları belirtildi.
Projenin iptal edilmesine rağmen VIPER’ı Ay’a taşıması gereken uçuş gerçekleşecek. NASA, aracı fırlatmak ve VIPER aracını hedefine güvenli bir şekilde ulaştırmak için Griffin adlı bir iniş aracı geliştirmek üzere Astrobotic şirketini seçmişti. Kearns’ın açıklamasına göre Griffin iniş aracının başarılı bir şekilde gösterilmesi gelecekteki görevler için değerli olacak.
