Biliminsanları kozmik radyasyonu gözlemek için cep telefonlarından faydalanacak.
Biliminsanlarının araştırmalarını yürütmek için sık sık çok büyük çaplı donanımlara ihtiyacı olabiliyor. Büyük problemleri çözebilmek için inanılmaz miktarlarda işlem gücü sağlayan süper bilgisayarlar, daha büyük parçacık hızlandırıcılar ya da daha keskin görüşlü teleskoplar, bilimin devamlı ihtiyaç duyduğu araçlardan sadece bazıları.
Ne var ki bilime ayrılan bütçelerin sık sık kısılması, çeşitli konuları araştıran ekiplerin elini kolunu bağlayabiliyor. Eskiden bu gibi durumlarda araştırmalar genellikle yarıda kalır, yılların emeği çöpe giderdi. Ne var ki teknolojik cihazların ve internet erişiminin halka yayılmış olması, biliminsanlarına yeni kapılar açmaya başladı.
Daha önce çeşitli araştırma ekipleri, ihtiyaçları olan bilgi işlem gücünü elde etmek için, gönüllü kullanıcıların PC ve oyun konsollarını internet üzerinden hesaplama yapmak için kullanan girişimlerde bulunmuşlardı. Böyle bir projede katılımcıların tüm yapması gereken, belirli bir yazılımı bilgisayarlarına kurmak ve kullanmadıkları zaman açık bırakıp gerekli hesaplamaları yapmasına izin vermek. Bu şekilde zaman zaman milyonlarca kullanıcının katılımıyla, pek çok bilimsel araştırma başarıya ulaştı.
Şimdi de Amerika’nın Kaliforniya Üniversitesi’ndeki astrofizikçiler benzer bir çalışmayı gündeme getirmişler. Bu projede CRAYFIS adı verilen küçük bir uygulamayı akıllı telefonunuza indiriyor ve gece yatmadan şarja takıp bırakıyorsunuz. Ancak bu projeye katılan telefonlar veri işlemek için kullanılmıyor. Telefonların kamera sensörleri gece boyunca uzaydan dünyaya gelen kozmik radyasyon dalgalarını tespit etmek için kullanılıyor.
Normalde tek bir telefonun tespit yeteneği hayli zayıf kalıyor. Ancak geniş bir alana yayılmış binlerce cep telefonu aynı anda gözlem yaptığında, ortaya çıkan sonuçlar bu iş için inşa edilen milyar dolarlık tesisleri bile utandıracak kadar iyi olabiliyor! 1 kilometrekarelik bir alana yayılmış 1,000 cep telefonunun gözlem gücü, halen çalışmakta olan çoğu parçacık detektöründen daha yüksek kalıyor!
Tabii burada esas sorun, sadece bu programa katılacak gönüllü bulmak değil, aynı zamanda bu kişilerin belirli bölgelerde gruplanmasını sağlamak. CRAYFIS çalışma grubu halen uygulamanın iOS ve Android sürümlerini geliştirmekle meşgul, yakında Beta testine başlanması bekleniyor. Bu şekilde tüm dünya çapında ölçüm yapacak bir detektör düzeneğinin kurulabilmesi için, çeşitli bölgelerde yoğunlaşan bir kaç milyon kullanıcın katılmasının fazlasıyla yeteceği düşünülüyor.
Çıkar olmadığı için ülkemizde bu uygulama hayat bulamaz gibi :).