Askeriyede Stealth Tam Olarak Nedir?

1- Stealth Nedir?

Stealth teknolojisi(veya düşük görünürlük), en geniş tabiriyle askeri platformların her türlü tespit sistemine(Radar, Kızılötesi(Isı), Sonar(Ses) vb.) karşı en düşük seviyede fark edilecek şekilde tasarlanması olarak tanımlanabilir. Stealth kelimesi İngilizcede "gizli" ve "gizlilik" anlamlarını taşımaktadır. Stealth olarak tasarlanmış bir askeri platform en az seviyede fark edilmeyi amaçlar ve buna göre tasarlanır. Stealth olan askeri platformlar çok daha zor tespit edildikleri için çok daha ölümcül ve görevlerini gerçekleştirirken hem aracın hem de personelin daha az tehlikeyle görevi gerçekleştirmesini sağlar. Her platformun kendine özel tespit yolları bulunmaktadır ve bu tespit yollarından tespit edilmesi olasılığı en düşük seviyede olacak şekilde tasarlanır. Mesela bir uçağın en etkili tespit edilme şekli Radar ve Kızılötesi tarayıcılardır. Günümüzdeki uçaklar bu nedenle radar sinyallerini en az seviyede yansıtacak şekillerde tasarlanır. Motor ısısını düşürecek özel tasarımlarla da kızılötesi tarayıcılarla da fark edilmesi zorlaştırılmıştır.

2- Stealth Teknolojisinin Kısaca Tarihi:

image.jpg

Kamuflaj Kullanan Bir Asker

Stealth kavramı aslında insanlığın neredeyse ilk yıllarından beri farklı şekillerde kullanılmaktaydı. Ateşli silahların dahi icat edilmediği dönemlerde insanlar bitki örtülerini kullanarak hayvanlar fark etmeden onlara çok rahat yaklaşıp avları rahatlıkla öldürebiliyordu. Hayvanların derilerini kullanarak yaptıkları ayakkabılar da yarattıkları sesi azaltarak ciddi anlamda fark edilmelerini zorlaştırıyordu. İleriki dönemlerde askerlerin fark edilmesini zorlaştırmak için bitki örtüsünün görünümüne bulunan kamuflaj giysileri de tasarlanmıştı. Özellikle keskin nişancıların tespitini zorluyordu. Hareket konusunda kısıtlı olan bir birim için ciddi avantaj sağlıyordu.

Fokker E.III.jpg

Almanya'nın Cellon Maddesi İle Kapladığı Fokker E.III Uçağı

I. Dünya Savaşı'nda Almanya uçakların görünürlüğünü azaltmak için Cellon isimli şeffaf bir kaplama malzemesini uçaklarda kullanmayı denediler. Bazı prototipler yapsalar da güneş ışığı uçakların görünmesini çok daha kolay kılıyordu ve sıcaklık değişimi gibi etkilerden Cellon isimli malzemenin deforme olduğu görülüyordu. Almanlar bir süre sonra gözlerden görünmeyen uçak yapmaktan vazgeçtiler.

ss class blimp.jpg

SS Sınıfı Zeplinleri

1916'da İngilizler, geceleri Almanların hava sahasında keşif yapmak amacıyla SS sınıfı zeplinlerini susturulmuş özel motorlar ve siyah boya ile modifiye ettiler. Gece bu zeplin fark edilmeden istihbarat toplayabiliyordu ancak yetersiz bilgi toplaması sebebiyle bu fikirden vazgeçildi.

1940'lı yıllarda İngilizler gemilerini başka suda yaşayan başka canlılara benzeterek(Karşıt-Aydınlatma veya Counter İllumunation olarak geçer.)gemilerinin en az şekilde fark edilmesini sağlamayı denedi ancak radar teknolojisinin yaygınlaşması nedeniyle fayda sağlamadı.

52b08b28e6b1d877053ad90b81264fd0.jpg

Karada Duran Bir A-480 Denizaltısı

Almanların U-480 denizaltısı ilk stealth karaktere sahip denizaltısı olarak geçer. Almanlar kullandıkları özel kauçuk kaplamalar, yarı iletken malzemeler ve radar emici boyalar ile hem radar hem de sonar dalgalarının kaynağına ulaşmasını engelleyerek fark edilmesini zorlaştırıyordu.

Usaf.u2.750pix.jpg

U-2 Uçağı

Amerikalılar, Soğuk Savaş zamanında çok yüksekten uçan U-2 isimli uçağını geliştirdiler. Yüksekten uçtuğu için o zamanın radarları tarafından fark edilemiyor ve gözle görülemiyordu, fark edilse bile yüksekliğine hiçbir füze veya uçak ulaşamadığından görevine güvenle devam ediliyordu. Daha sonradan radar izini de düşürerek uçağın etkinliği arttırıldı.

maxresdefault.jpg

SR-71 Blackbird

Amerika, U-2 uçaklarından sonra SR-71 Blackbird uçağını geliştirdiler. Çok yüksek hızı ve irtifası sebebiyle radarlarda tespit edilmesi çok zordu, tespit edilse dahi hızından ve irtifasından dolayı hiçbir uçak veya hiçbir füze sistemi yakalayamıyordu. Asıl olarak kullanılan kompozit malzemeler, uçağın motorlarının ısıl izini düşürecek yakıt ve radar emici boyalar kullanılarak görülebilirliğin azaltılması hedefleniyordu.

1200px-F-117_Nighthawk_Front.jpg

F-117 Nighthawk

Amerika, SR-71 uçaklarından sonra F-117 Nighthawk uçaklarını geliştirdi. İlk gerçek anlamda operasyonel olarak kullanılan stealth uçaktır. Ondan önceki uçaklar sadece bir veya birkaç noktada görülebilirliği azaltmayı hedefliyordu. F-117'de ise her alanda stealth olan bir uçak tasarlandı. Özel gövde şekli gözle görülmesini ve radarda tespitini zorlaştırıyordu. Özel ve üst konuma yerleştirilmiş motorlar uçağın yarattığı ısı ve sesi minimum düzeye indiriyordu. Kullanılan özel kompozit malzemeler, mühimmatın gövde içinde taşınması ve özel radar emici boyalar uçağın radarda ve gözle görülmesini çok yüksek miktarda azaltıyordu.

the-pl-01-stealth-tank-is-as-absurdly-cool-as-a-lamborghini-video-93482_1.jpg

Stealth Olarak Geliştirilen PL-01 Tankı

1200px-Future_USS_Zumwalt's_first_underway_at_sea.jpg

Stealth Olarak Geliştirilen Zumwalt Gemisi

Rah-66.jpg

İlk Stealth Olarak Geliştirilen Commanche Helikopteri

Soğuk Savaş sonrasında gerek batı gerek de doğu olmak üzere birçok ülke stealth yeteneğine sahip askeri platformlar geliştirdiler. Tüm dünyada farklı ülkeler tarafından radar ve diğer alanlarda fark edilebilirliği düşürülmüş gemiler, tanklar ve helikopterler vb. geliştirildi ve geliştirilmeye devam ediyor. Stealth teknolojisi günümüzden bir askeri platform için en önemli özelliklerden biri haline gelmiştir.

3- Uçaklarda Stealth

Uçaklarda stealth konusu günümüzde çok önemli bir hale gelmiştir. En etkin askeri platformlardan olan uçakların stealth özelliklere sahip olması diğer platformlara nazaran çok daha önemlidir.

A- Kamuflaj(Gözle Görülebilirlik)

c55de420b609f376d905c3157e2eda93.jpg

Gözle Görünürlüğü Azaltılmak İçin Çöl Renklerine Boyanan Bir F-16

Uçakların gözle görülmesini azaltmak için birçok uçakta mat boyalar ve çevre koşullarına uyum sağlayacak desenler kullanılmaktadır. Bunun sayesinde uçağın gözle görülmesi ciddi anlamda azaltılır. Mesela çoğu toprağı çöl olan ülkeler uçaklarını çöl renklerine uyum sağlayacak şekilde boyayarak görünme olasılığını düşürür.

B- Radar Görünürlüğü:

Uçakların en etkili bir şekilde tespit edilmesini sağlayan tespit sistemi radarlardır. Çok uzaktan bir uçağı fark edebildikleri için özellikle stealth yeteneğine sahip uçaklarda en çok dikkat edilen husustur. Birçok farklı şekilde uçağın fark edilebilirliği azaltılabilir.

abd-de-f-35-savas-ucagi-yakit-ikmali-sirasinda-dustu1601573415.jpg

F-16_June_2008.jpg

F-35(Üstte) ve F-16(Altta). Stealth olmayan F-16'da birçok köşe ve çıkıntı bulunurken F-35'de asgari düzeyde çıkıntı bulunmaktadır. Aynı şekilde F-16 daha yuvarlak hatlara sahipken F-35 düz ve köşeli hatlara sahiptir.

En başta uçağın dış kısmı olabildiğince pürüzsüz ve düz olacak şekilde tasarlanır. Bunun yanı sıra stealth uçakların şekilleri radar dalgalarını geri yansıtmak yerine parçalayıp farklı yönlere dağıtacak şekilde tasarlanır. Uçağın üstündeki çıkıntılar uçağın radar izini arttırır. Uçağın şeklini köşeli hale getirdiğinden mühimmat ve bazı sensörler uçağın iç kısmında özel bölgelerde saklanır.

Uçakların üretilirken çoğunluğu oluşturan metaller radar sinyallerine en çok tepki veren maddelerdir. Bundan dolayı uçağın dış kısmında maksimum düzeyde kompozit malzemeler kullanılır. Bu kompozit malzemelerin içeriği ve üretimi devletlerin sakladığı sırlardır. Bu sebeple stealth uçakların dış malzemesinin tam olarak neyden oluştuğunu bilmemiz mümkün değildir.

Uçakların dış kısmına kompozit malzemelerin yanı sıra özel radar emici materyaller de kullanılır. Bu boyalar radar sinyallerini soğurarak sinyalin kaynağına dönmesini engeller. Bu boyalarında üretimi ve içeriği tamamen devlet sırrıdır. Ayrıca uçağın kokpit kısmı da özel boyalarla kaplanarak radar izi düşürülür.

C- Isı ve Ses:

F-22-Engine-Shortage-660x330.jpg

F-22 Raptor. Özellikle süperseyir yeteneği sayesinde uçağın ısıl izi çok ciddi anlamda düşürülmüştür.

Uçaklarda ısı ve ses üreten kısımlar motorlardır. Günümüzde gelişmiş kızılötesi tarayıcılar nedeniyle bu iki etkenin uçaklarda azaltılması gerekmektedir. Bu nedenle günümüz motorları en asgari düzeyde ses ve ısı üretecek şekilde tasarlanır. Yeni nesil uçakların motorlarına eklenen supercruise(süperseyir) yeteneği sayesinde uçakların ısıl izini arttıran afterburner(artyakıcı) sistemi kullanımı en aza düşürülür ve her koşulda uçağın ısıl izi düşük kalır.

4- Tanklarda ve Kara Araçlarında Stealth:

Kara araçlarında Stealth özelliği çok önemlidir. Özellikle de tanklarda erken fark edilmek çabucak vurulmanıza neden olabilir. Bundan dolayı bu platformlarda da ciddi stealth çalışmaları yapılmıştır.

A- Kamuflaj(Gözle Görülebilirlik)

Mounted_Soldier_System_(MSS).jpg

M1 Abrams tankı. Orta Doğu'da fark edilebilirliğini azaltmak için sarı tonlarına boyanmış.

Tanklarda ve kara araçlarında uçaklara nazaran düşmanın çok yakınında bulunduğumuz için gözle görülebilirlik çok daha önemli hale gelmektedir. Bu sebeple her tank ve her zırhlı araç kullanıldığı ortama göre parlama yapmayacak şekilde özel boyalar kullanılır. Çölde kullanılacaksa sarı, orman vb. ortamda kullanılacaksa kahverengi ve yeşil tonları gibi renkler tercih edilir. Bu sayede de fark edilme oranı çok ciddi anlamda düşer. Karşı taraf sizi fark etmeden etkili vuruşu yapabilir veya fark edilmeden istihbarat toplayabilirsiniz.

B- Isı ve Ses

pars-4x4-sta-haber-1.jpg

FNSS üretimi Pars Zırhlı Aracı

Kara araçları ana düşmanlara çok yakın olduğundan ses ve ısı konusu diğer platformlara göre çok daha önem kazanmıştır. Kara araçlarının motorları özellikle az ses ve ısı üretecek şekilde tasarlanır. Tank gibi araçlarda ise özel soğutma sistemleri kullanılır. Gelecekte elektrik motorları kullanılacak ve kara araçlarının ürettiği ısı ve ses çok daha da azalacaktır.

5- Gemi ve Denizaltılarda Stealth:

Deniz araçlarında stealth çok farklı şekillerde olabilmektedir. Özellikle düşman su platformlarının sizi zor tespit etmesi çok ciddi avantaj sağlamaktadır.

A- Radar Görünürlüğü:

1200px-Future_USS_Zumwalt's_first_underway_at_sea.jpg

Amerika üretimi Zumwalt gemisi. İlk gerçek Stealth gemidir.

Günümüzde radarların gelişmesi sebebiyle gemilerinde radar görünürlüğü düşürülmeye başlanmıştır. Bunun için gemilerin dış kısmı daha düz ve daha az çıkıntılı olacak şekilde tasarlanmaktadır. Bunun yanı sıra uçaklarda olduğu gibi kompozit malzeme kullanımı yaygınlaştırılmıştır. Yeni nesil gemilerde ise bu yöntemler en üst düzeyde kullanılarak geminin fark edilmesi çok zor bir hale getirilmiştir.

B- Sonar(Ses):

1280px-u_34_in_fahrt.jpg

Almanya üretimi Tip 212 Denizaltısı

Diğer platformlara nazaran deniz hedeflerini tespit etmenin en iyi yolu sonardır. Geminin veya Denizaltının ürettiği ses yüzlerce kilometre mesafeden tespit edilebilir. Deniz platformlarında bu nedenle sese diğer konulara göre çok daha önem verilir. Denizaltı ve gemilerde en çok ses üreten şey motor ve pervanelerdir. Motorlar özellikle daha az ses yapacak şekilde tasarlanır. Çoğu denizaltında nükleer veya dizel motorla şarj olan elektrikli motorlar tercih edilir. Stealth olmanın gerekli olmadığı durumlarda nükleer reaktör veya dizel motor pilleri şarj eder ve görev zamanında pillerdeki enerji kullanılır. Pervanelerde en az sesi oluşturacak şekilde tasarlanır. Denizaltılarda kauçuk gibi materyaller kullanılarak sonar dalgaları emilerek sonarda fark edilme oranı düşürülür.

6- Helikopterlerde Stealth:

Helikopterler alçak irtifalarda uçtukları için fark edilmeleri diğer platformlara göre daha kolay olduğundan stealth özelliği helikopterler için çok daha önemlidir. Özellikle ısı ve ses diğer etkenlerine önem verilir.

A- Kızılötesi(Isı):

Rah-66.jpg

Amerika Üretimi Stealth Commanche Helikopteri

Helikopterlerin motorları çok ciddi anlamda ısı üretmektedir. Bu da ısı güdümlü füzelere ve kızılötesi tarayıcılara karşı ciddi anlamda risk oluşturmaktadır. Bu nedenle helikopterlerin motorlarında özel soğutma sistemleri yer almaktadır. Bu soğutma sistemleri kullanılarak ısı azaltılır. İlk gerçek anlamda Stealth helikopter olan Commanche helikopterinde egzoz kısmı çok geniş ve uzun yapılarak çıkan gazların daha da soğuması sağlanır. Bu sayede ısıl izi daha da düşer.

B- Ses:

1200px-AH64D_Longbow_Apache_-_Duxford_Autumn_Airshow_2010_(modified).jpg

Amerikan Üretimi Apache Helikopteri. Motor ısısını azaltmak için özel sistemler bulunmakta.

Helikopterlerin biri üstte biri de arkada(Bazı helikopterlerde farklı düzene sahip olabilir.) iki adet pervane bulunmaktadır. Bu iki pervane ve motorlar ciddi anlamda ses üretmektedir. Bu sebeple helikopterlerin kilometrelerce öteden sadece sesi nedeniyle fark edilebilmektedir. Yeni nesil helikopterlerde pervanelerin bıçak tasarımları özel olarak sesi azaltacak şekilde yapılmaktadır. Bunun yanı sıra motorlar da en az ses yaratacak şekilde tasarlanmakta ve sesini azaltacak özel sistemler konulmaktadır.

7- Son Söz:

Günümüzde stealth teknolojisi askeri platformlar için olmazsa olmaz hale gelmiştir. Gelişmiş sensörlerin oluşması fark edilmemeyi önemli hale getirmiştir. Artık yapılacak her platformda stealth teknolojisi ön planda olacak ve en iyi stealth teknolojisine sahip platformlar en üstün başarıyı sağlayacaktır.
  • the-pl-01-stealth-tank-is-as-absurdly-cool-as-a-lamborghini-video-93482_1.jpg
    the-pl-01-stealth-tank-is-as-absurdly-cool-as-a-lamborghini-video-93482_1.jpg
    210,3 KB · Görüntüleme: 32
  • 1200px-Future_USS_Zumwalt's_first_underway_at_sea.jpg
    1200px-Future_USS_Zumwalt's_first_underway_at_sea.jpg
    167,4 KB · Görüntüleme: 61
  • B-2_Spirit_(cropped).jpg
    B-2_Spirit_(cropped).jpg
    120,5 KB · Görüntüleme: 30

Yorumlar


Blog girdisi detayları

Ekleyen
Cruslan
Okuma süresi
7 dakika okuma
Görüntüleme
2.002
Yorumlar
1
Son güncelleme
Değerlendirme
5,00 yıldız 1 değerlendirme

Teknoloji kategorisindeki diğer girdiler

Cruslan adlı kullanıcının diğer girdileri

Bu girdiyi paylaş

Geri
Yukarı