Merhaba arkadaşlar. Bu makalede sizlere neden yeni çıkan bir donanımı veya yazılımı direkt satın almamanızı veya kurmamanızın sebebini açıklayacağım 18 yıllık bilgisayar hayatımın getirdiği tecrübeye dayanarak aktarmaya çalışacağım.
Öncelikle donanım parçalarını ele alalım. Neden hemen satın almamalısınız?
- Anakart tarafına bakacak olursak BIOS güncellemeleriyle zamanla yerine oturur. Anakartı kutusundan çıkarıp olduğu gibi kullanmak büyük cahilliktir. Sebebi ise bu anakarttan daha çok verim almak varken veya hataları düzeltilmişken neden BIOS güncellemesi yapmadan kullanırsınız ki?
- İşlemci tarafına bakacak olursak yine olay BIOS güncellemesi ve mikrokod güncellemelerinde bitiyor olay. Misalen gelen yeni mikrokod güncellemeleriyle işlemcinizden daha yüksek verim alabilir veya daha güvenli bir şekilde kullanabilirsiniz.
- Ekran kartı tarafına bakacak olursak ki benim hemen doğrudan satın almanızı önermediğim ilk parçadır kendisi. Sebebi ise ilk çıkan sürücünün verimsiz olması ve ilk çıkan ekran kartı BIOS'unun yine aynı şekilde verimsiz olması. Sürücünün verimsiz olmasına örnek verecek olursak bunlar ne gibi bir şey olabilir, açıklayayım;
* Ekran kartının sürücüsünün sürekli çökmesi, mavi ekran hatasına sebep olması, randımanın düşük olması.
- Peki ekran kartının BIOS'unun eski olmasının zararı nedir?
* Termal fan ayarları, Re-sizable Bar gibi özelliklerden mahrum kalma, ekran kartı üreticisinin (AMD, Nvidia) sunduğu son özelliklerden yararlanamama.
- RAM tarafına bakılacak olursak dikkat etmemiz gereken nokta, alacağımız anakartla tam uyum sağlayan bir RAM modeli seçmek. Olası bir uyumsuzluk anakartın POST süresini yani başlangıçta açılmasının uzamasına -ki bunun sebebi RAM'i tanımlama işlemidir- sebep olabilir. Bazen hiç açılmayabilir de.
- RAM konusunda yeni çıkan DDR5 teknolojisi henüz ham bana göre zamanla o da oturacaktır. Hemen geçmek bana göre risk almaktır.
- PSU tarafına bakacak olursak bobinlerin kalitesi sağlamsa ve özellikle de 12V kanalından verdiği güce bakılarak alınabilir.
- Donanımların revizyon numarası ne kadar ileriyse o donanım o derecede test edilip gözden geçirilmiş, geliştirilmiştir. Misalen Ryzen 5 1600 ve Ryzen 5 1600 AF'yi ele alalım veya anakartların rev 2.0, rev 3.0 gibi ibarelerine bakılabilir.
Daha sonra yazılımları ele alalım. Hangi yazılımlardan bahsediyoruz?
- İşletim sistemlerini örnek verelim. Windows'u mesela. Çıktığı gün hatta sene bir sürü bug ve problemler ile çıkar. Windows 10 -1 Ocak 2022- itibari ile en stabil ve güvenli Windows sürümü diyebiliriz.
- Windows 11'i neden halen kurmamalıyım ki diyebilirsiniz. Sebebi ise Windows 11'in halen Windows 10'daki basit özelliklerden bile yoksun olması ve halen buglar ile dolu olması. Windows 11 diğer Windows sürümlerine göre daha az hata ile çıktı. Ama bir hata vardı ki AMD Ryzen işlemcilerde önbellek gecikmesine sebep oluyordu. Bu da güncellemeler ile giderildi. Halen çözülmesi gereken şeyler var. Windows 11'in oturmasına zaman var.
- Sürücüleri ele alalım. Beta sürücü neden yüklenilmez? Veya WHQL logosuz sürücü yüklenir mi?
* Bu kısımda AMD'yi pas geçiyorum. Sebebi ise ekran kartı sürücüsünün beta versiyonları yani WHQL sertifikasız sürümleri WHQL sertifikalı sürümlere göre daha stabil ve verimli çalışıyor çoğu zaman. AMD ekran kartı sürücüsü hariç diğer beta sürücüleri yüklemenizi tavsiye etmem. Yeterince gözden geçirilmemiştir. Bir sorun yaşamanız muhtemeldir.
- Bunun harici günlük kullandığımız programlar ve Windows her zaman güncel olmalıdır, olması lazımdır. Güncel olursa daha stabil bir deneyim sunar.
Öncelikle donanım parçalarını ele alalım. Neden hemen satın almamalısınız?
- Anakart tarafına bakacak olursak BIOS güncellemeleriyle zamanla yerine oturur. Anakartı kutusundan çıkarıp olduğu gibi kullanmak büyük cahilliktir. Sebebi ise bu anakarttan daha çok verim almak varken veya hataları düzeltilmişken neden BIOS güncellemesi yapmadan kullanırsınız ki?
- İşlemci tarafına bakacak olursak yine olay BIOS güncellemesi ve mikrokod güncellemelerinde bitiyor olay. Misalen gelen yeni mikrokod güncellemeleriyle işlemcinizden daha yüksek verim alabilir veya daha güvenli bir şekilde kullanabilirsiniz.
- Ekran kartı tarafına bakacak olursak ki benim hemen doğrudan satın almanızı önermediğim ilk parçadır kendisi. Sebebi ise ilk çıkan sürücünün verimsiz olması ve ilk çıkan ekran kartı BIOS'unun yine aynı şekilde verimsiz olması. Sürücünün verimsiz olmasına örnek verecek olursak bunlar ne gibi bir şey olabilir, açıklayayım;
* Ekran kartının sürücüsünün sürekli çökmesi, mavi ekran hatasına sebep olması, randımanın düşük olması.
- Peki ekran kartının BIOS'unun eski olmasının zararı nedir?
* Termal fan ayarları, Re-sizable Bar gibi özelliklerden mahrum kalma, ekran kartı üreticisinin (AMD, Nvidia) sunduğu son özelliklerden yararlanamama.
- RAM tarafına bakılacak olursak dikkat etmemiz gereken nokta, alacağımız anakartla tam uyum sağlayan bir RAM modeli seçmek. Olası bir uyumsuzluk anakartın POST süresini yani başlangıçta açılmasının uzamasına -ki bunun sebebi RAM'i tanımlama işlemidir- sebep olabilir. Bazen hiç açılmayabilir de.
- RAM konusunda yeni çıkan DDR5 teknolojisi henüz ham bana göre zamanla o da oturacaktır. Hemen geçmek bana göre risk almaktır.
- PSU tarafına bakacak olursak bobinlerin kalitesi sağlamsa ve özellikle de 12V kanalından verdiği güce bakılarak alınabilir.
- Donanımların revizyon numarası ne kadar ileriyse o donanım o derecede test edilip gözden geçirilmiş, geliştirilmiştir. Misalen Ryzen 5 1600 ve Ryzen 5 1600 AF'yi ele alalım veya anakartların rev 2.0, rev 3.0 gibi ibarelerine bakılabilir.
Daha sonra yazılımları ele alalım. Hangi yazılımlardan bahsediyoruz?
- İşletim sistemlerini örnek verelim. Windows'u mesela. Çıktığı gün hatta sene bir sürü bug ve problemler ile çıkar. Windows 10 -1 Ocak 2022- itibari ile en stabil ve güvenli Windows sürümü diyebiliriz.
- Windows 11'i neden halen kurmamalıyım ki diyebilirsiniz. Sebebi ise Windows 11'in halen Windows 10'daki basit özelliklerden bile yoksun olması ve halen buglar ile dolu olması. Windows 11 diğer Windows sürümlerine göre daha az hata ile çıktı. Ama bir hata vardı ki AMD Ryzen işlemcilerde önbellek gecikmesine sebep oluyordu. Bu da güncellemeler ile giderildi. Halen çözülmesi gereken şeyler var. Windows 11'in oturmasına zaman var.
- Sürücüleri ele alalım. Beta sürücü neden yüklenilmez? Veya WHQL logosuz sürücü yüklenir mi?
* Bu kısımda AMD'yi pas geçiyorum. Sebebi ise ekran kartı sürücüsünün beta versiyonları yani WHQL sertifikasız sürümleri WHQL sertifikalı sürümlere göre daha stabil ve verimli çalışıyor çoğu zaman. AMD ekran kartı sürücüsü hariç diğer beta sürücüleri yüklemenizi tavsiye etmem. Yeterince gözden geçirilmemiştir. Bir sorun yaşamanız muhtemeldir.
- Bunun harici günlük kullandığımız programlar ve Windows her zaman güncel olmalıdır, olması lazımdır. Güncel olursa daha stabil bir deneyim sunar.
