Giriş
Windows Vista (Kod adı Longhorn), bilgisayarlar için geliştirilen ve 30 Ocak 2007'de dünya çapında piyasaya sürülen, Microsoft Windows işletim sistemleri ailesinin Windows 95'ten bu yana sürüm olarak altıncı üyesidir. Microsoft Türkiye, 24 Ocak 2007 tarihindeki tanıtımıyla Vista'nın resmî lansmanını yapan ilk Microsoft şubesi olmuştur. Windows Vista, önce ki istemci sürümlerine göre birçok yeni özellik ve değişikliğe sahiptir. Bu değişim geliştirilmiş grafiksel kullanıcı arayüzü, görsel stil, yeniden tasarlanmış arama fonksiyonları, multimedya araçları, yeniden tasarlanmış ağ iletişimi, görüntü ve yazıcı gibi çeşitli fonksiyonları kapsamaktadır.
Geliştirme
Microsoft, o zamanlar "Longhorn" kod adıyla bilinen Windows Vista üzerine, Windows XP'nin piyasaya sürülmesinden beş ay önce çalışmaya başladı. Başlangıçta, 2003 yılının sonlarında, şirketin bir sonraki büyük işletim sistemi sürümü olması planlanan Windows XP ve "Blackcomb" arasında küçük bir adım olarak gönderilmesi bekleniyordu. Yavaş yavaş, "Longhorn", Blackcomb için planlanan önemli yeni özelliklerin ve teknolojilerin çoğunu elde etti ve bu da çıkış tarihinin üç yıl içinde birkaç kez geri değişmesine neden oldu. Longhorn'un bazı yapılarında, lisans sözleşmeleri "'Whistler' kod adlı Microsoft ürünü için" dedi. Microsoft'un geliştiricilerinin çoğu, güvenliği güçlendirmek için Windows XP ve Windows Server 2003 güncelleştirmeleri oluşturmakla da görevlendirildi. Devam eden gecikmeler ve özellik sürünmesiyle ilgili endişelerle karşı karşıya kalan Microsoft, 27 Ağustos 2004'te planlarını revize ettiğini açıkladı. Bu nedenle, Longhorn, zaman içinde gerçek bir işletim sistemi sürümü için hedeflenecek özellikleri yeniden birleştirme çalışmalarına başlamak üzere sıfırlandı. Bununla birlikte, WinFS gibi daha önce duyurulan bazı özellikler kaldırıldı veya ertelendi ve Longhorn, 2005 yılında Vista olarak tanındı.
Duyuru
Yaklaşık Kasım 2004'e gelindiğinde, şirket son sürüm için basitten hayali ve yaratıcıya kadar çeşitli isimler düşünmüştü. Sonunda, Microsoft, daha önceden de onaylandığı gibi Windows Vista'yı seçti ve "ürünün gerçekte ne yaptığının, Windows'un neyi temsil ettiğinin ve müşterilerle ve ihtiyaçlarıyla neyin rezonansa girdiğinin harika bir kesişimi" olduğuna inandı. Grup Proje Müdürü Greg Sullivan, Paul Thurrott'a şunları söyledi: "PC'nin size uyum sağlamasını ve sizin için önemli olana odaklanmak için dağınıklığı azaltmanıza yardımcı olmasını istiyorsunuz. Windows Vista'nın amacı budur: "dünyanıza açıklık getirmek" böylece sizin için önemli olan şeylere odaklanabilirsiniz". Microsoft'un eş başkanı Jim Allchin de ismi çok beğendi ve "Vista, yeni ürün yetenekleri için doğru görüntüleri yaratıyor ve Windows ile yapılabileceklerin tüm olanaklarıyla hayal gücüne ilham vererek insanların tutkularını canlandırıyor" dedi.
Longhorn Temmuz 2005'te Windows Vista olarak adlandırıldıktan sonra, yüz binlerce gönüllü ve şirketi içeren benzeri görülmemiş bir beta test programı başlatıldı. Aynı yılın Eylül ayında Microsoft, Temmuz 2005'ten Şubat 2006'ya kadar beta test kullanıcılarına düzenli Topluluk Teknoloji Önizlemeleri (CTP) yayınlamaya başladı. Bunlardan ilki 2005 Microsoft Profesyonel Geliştiriciler Konferansı'nda dağıtıldı ve daha sonra beta test uzmanlarına ve Microsoft Developer Network abonelerine yayınlandı. Takip eden yapılar, nihai ürün için planlanan özelliklerin çoğunu ve büyük ölçüde beta test uzmanlarından gelen geri bildirimlere dayanarak kullanıcı arayüzünde yapılan bir dizi değişikliği içeriyordu. Windows Vista, 22 Şubat 2006'da yayımlanan "Şubat CTP" nin piyasaya sürülmesiyle birlikte RTM'e hazır sürüm olarak kabul edildi ve bu derleme ile ürünün son sürümü arasındaki çalışmanın geri kalanının çoğu kararlılık, performans, uygulama ve sürücü uyumluluğu ve belgelere odaklandı. Mayıs ayı sonlarında piyasaya sürülen Beta 2, Microsoft'un Müşteri Önizleme Programı aracılığıyla genel kullanıma sunulan ilk derlemeydi. 5 milyondan fazla kez indirildi. Eylül ve Ekim aylarında iki sürüm adayı takip etti ve her ikisi de çok sayıda kullanıcıya sunuldu.
4 Haziran 2006'da Windows geliştiricisi Philip Su, Windows Vista'nın geliştirme sürecini kınayan bir blog yazısı yayınladı ve "Kod çok karmaşık ve kodlama hızının aşırı yük süreci tarafından muazzam bir şekilde yavaşlatıldığını" belirtti. Aynı gönderi, Windows Vista'nın yaklaşık 50 milyon satır koda sahip olduğunu ve ürün üzerinde yaklaşık 2.000 geliştiricinin çalıştığını da açıkladı. 27 Temmuz 2006'da Microsoft'un Finansal Analist Toplantısı'nda Windows Vista'da yeni gelen konuşma tanıma özelliğinin bir gösterimi sırasında, yazılım "Sevgili anne" ifadesini "Sevgili teyze" olarak tanıdı. Hatayı düzeltmek için birkaç başarısız girişimden sonra, cümle sonunda "Sevgili teyze, katil silme hepsini seç diye iki katına çıkaralım" oldu. Vista'nın konuşma tanıma ekibinden bir geliştirici daha sonra Vista'nın yapımında mikrofon kazanç seviyesinin çok yüksek ayarlanmasına neden olan ve konuşma tanıma yazılımı tarafından alınan sesin "inanılmaz derecede bozuk" olmasına neden olan bir hata olduğunu açıkladı.
Windows Vista Build 5824'ün RTM sürümü olması gerekiyordu, ancak Windows XP'den yükseltilen herhangi bir sistemi yok eden bir hata bunu engelledi, geliştirmeye zarar verdi ve Ocak 2007 son tarihine ulaşma şansını azalttı.
Windows Vista'nın geliştirilmesi, Microsoft'un 8 Kasım 2006'da tamamlandığını ve Windows geliştirmenin eş başkanı Jim Allchin tarafından sonuçlandırıldığını açıkladığında sona erdi. RTM'nin yapı numarası da Vista'nın dahili sürüm numarası NT 6.0'ı yansıtacak şekilde 6000'e yükselmişti. RTM yapı numaralarını atlamak, Windows 2000 (derleme 2195) veya Server 2003 (derleme 3790) gibi iş odaklı sürümlerle karşılaştırıldığında, Windows 98 (derleme 1998), Windows 98 SE (derleme 2222), Windows Me (derleme 3000) veya Windows XP (derleme 2600) gibi tüketici odaklı Windows sürümleri arasında yaygın bir uygulamadır. 16 Kasım 2006'da Microsoft, son derlemeyi MSDN ve Technet Plus abonelerinin kullanımına sundu. İş odaklı Enterprise sürümü, 30 Kasım 2006'da toplu lisans müşterilerinin kullanımına sunulmuştur. Windows Vista, 30 Ocak 2007'de genel müşteri kullanılabilirliği için kullanıma sunulmuştur.
Özellikler
Windows Vista'nın bazı yeni özellikleri arasında, Windows Aero grafiksel kullanıcı arayüzü, işletim sisteminin her yerinden kolay arama yapmayı sağlayan Windows Arama , oyunlar için yüksek grafikler sunan DirectX 10 , Outlook Express'in yerine geçen yeni Windows Mail ve yeni Windows Takvim , ve Windows DVD Maker gibi yeni multimedya araçları, ekranın sağ tarafını kaplayan saat, takvim RSS akışları gibi basit araçlar sunan Windows Kenar Çubuğu , Bilgisayarın ve uygulamaların daha hızlı çalışmasını ve yüklenmesini sağlayan Windows SuperFetch , sekmeler, RSS, internetteki zararlı yazılımların bilgisayara bulaşmasını engelleyen korumalı mod gibi yeni özellikleri bulunan Internet Explorer 7 , Vista'nın arayüzüne paralel olarak yenilenmiş yeni Windows Media Player 11 , Yedekleme ve Geri Yükleme Merkezi , Windows Media Center , oyunlarla ilgili istatistikler verebilen özel Oyun Gezgini ve içerisinde Chess Titans, Purple Place, Hearts, InkBall, Mahjong Titans, gibi yeni oyunlar, Denetim Masası'na entegre edilmiş Windows Update , çocukların bilgisayar kullanımına yönelik Ebeveyn Denetimleri , disk şifreleme uygulaması BitLocker , Windows'u kötü niyetli ve istenmeyen programlara karşı koruyan Windows Defender , bazı dizüstü bilgisayarların üstünde bulunan ekrandan biligsayarı açmadan bazı işlevleri kontrol etmeye yarayan Windows SideShow ve Kullanıcı Hesabı Denetimi bulunmaktadır.
10 yıllık güncelleme desteği alan Windows Vista'nın desteği 11 Nisan 2017 yılında sona erdi.
