>Windows'un evrimi: 2000'ler ve 2010'lar<

İlk blog yazım olan olan Windows'un evriminin yarım kaldığını fark ettim geçenlerde. Hiçbir işimi yarım bırakmayı sevmediğim için o blog yazımın devamını yazmaya karar verdim. Bugün bu yazımda Windows'un 2000'li ve 2010'lu yıllardaki evrimine değineceğim. O halde yazımıza geçelim;

>Yıl 2000: Windows 2000



Tarihler 17 şubat 2020'yi gösterdiğinde Microsoft NT 4.0'ın yerini alacak işletim sistemi Windows 2000'i piyasaya sürüyor. Bu işletim sistemi XP'ye geçişi kolaylaştırmıştır. DirectX'i NT çekirdeği ile buluşturan ilk Windows sürümüdür? Hatta kendisi bu yüzden ilk Xbox'ın işletim sistemidir. Genel olarak kararlı ve başarılı bir sürümdür. Ancak kendisi iş yerleri ve sunucular tasarlanmıştır. Professional sürümü iş yerleri için, Server sürümleri ise sunucular için tasarlanmıştır. İş dünyasında çok tutmuştur.
>Windows ME

14 Eylül 2000 tarihinde yayınlanmıştır. Kendisi Vista'dan bile daha başarısız bir sürümdür. Neden diye soracak olursanız Windows ME karmaşık bir ortamda ortaya çıkmıştır. Şöyle izah etmek gerekirse, aslında Windows 98 SE ve ME diye bir sürüm asla varolmayacaktı. Microsoft'un amacı Windows 98'den sonra NT 5.0'ı çıkartıp 9X kernelini yok etmekti. Yani yeni bir 9X kerneline sahip sürüm çıkmayacaktı. Ancak NT 5.0'ın yani 2000'nin planlanan çıkış tarihi 1998'den 1999'a ertelenmişti. Çıkış tarihi ertelendiği için Microsoft ev kullanıcıları rahat etsin diye 98 SE sürümünü çıkarıyor. 98 SE çok başarılı bir sürümdü. 98'in hatalarını gideriyor ve performansı artırıyordu.

Windows 2000 esasında ev kullanıcıları içinde çıkacaktı. Ancak olmadı. Çünkü programlar ve oyunlarla uyumsuzluk yaşadı Windows 2000. NT 4.0'dan beri çok fazla fikir ortaya çıkmıştı. Bu fikirlerin bazıları Windows 2000'de uygulandı ve diğer kalanları ise başka projelere kaydırıldı. Önce Windows Neptune adıyla bir proje başlattılar. Daha sonra ise iptal olup Whistler kod adıyla XP'nin gelişimi başladı ocak 2000'de.

İşte Windows ME böyle bir ortamda geliştirildiğinden çok başarısız, vasat bir sürüm olmuştu. 1999 yılının sonlarında aceleyle geliştirildi ev kullanıcıları ortada kalmasın diye. Windows 9X kerneli de artık yaşlandığından çok yetersiz kalıyordu. Bütün faktörleri birleştirdiğimiz de Windows ME'nin neden başarısız olduğunu rahat bir şekilde anlayabiliyoruz. Çok yarım bir iş oldu Windows ME. Hatta bunu test eden ekibi Microsoft komple işten kovmuş. Neyse böyle bir bilgilendirmenin ardından diğer sürümümüze geçelim.

>Yıl 2001: Windows XP



Ve işte efsanevi işletim sistemi Windows XP'ye geldik. Şüphesiz ki gelmiş geçmiş en başarılı Windows sürümüdür? Bu başarısını ise 2004 yılında gelen SP2 paketine borçludur. Çünkü söylemek gerekirse SP2 çıkana kadar çok kötüydü XP. SP2 ile gelen iyileştirmelerle adam olmuştur ve Windows 98 kullanan kesimi kendisine çekmiştir. Windows XP'nin en büyük özelliği arayüzüdür. Windows 95'ten beri kullanılan klasik arayüz yerini Luna arayüzüne bırakmıştır. Onun dışında istenirse yine Windows 95, 98 ve 2000 teması kullanılabiliyor. XP ile gelen diğer yenilikler multimedya alanında olmuştur. Windows XP esasında Windows ME ve 98 özellikleri ile 2000 çekirdeğini birleştiren bir işletim sistemidir. NT 5.0 üzerine inşaa edilmiştir. Windows ME'den çeşitli multimedya özelliklerini almıştır. Ve XP ile birlikte NT, 9X ayrımı tamamen bitmiştir.

>Yıl 2003: Windows Server 2003



24 Nisan 2003 tarihinde piyasaya sürülmüştür. Windows Server 2003'ün amacı adından anlaşılacağı üzere sunucular için en iyisi olmak. Ki bu yüzden XP'den daha hafif bir sürümdür. NT 5.2 kullanmaktadır. NT 5.2 çekirdeği baz alındığı NT 5.0'ın kararlığını artıran ve hatalarını düzelten bir çekirdektir. O yüzden çok stabil çalışmaktadır gerçekten. XP'den daha performanslıdır. XP'nin 1 dakika da yapacağı işi 30 saniye de yapabilir. O yüzden Vista'nın çekirdeği de NT 5.2 üzerinden yazılmıştır ve hala günümüzde kullanılmaktadır.

>Yıl 2003-2004: Windows Longhorn



Kendisi aslında XP'den hemen sonra çıkacak küçük bir güncelleme olacaktı. 2001 yılının mayıs ayında geliştirilmeye başlandı. İlk başlarda XP'ye benziyordu. Ancak proje büyüdükçe ayrı bir sürüm haline geldi ve tasarım değişti. En son bu halini aldı 2004 yılında. Ancak yaşlı ve kararsız XP çekirdeği yüzünden çıkan sorunlar nedeniyle iptal edildi. Longhorn adı daha sonra 2005 yılına kadar Vista'nın kod adı olarak bir müddet daha kullanıldı. Daha detaylı bilgi için Beta'dan Finale serimizi okuyabilirsiniz;

Sürprizbozan: Beta'dan Finale Tüm Bölümler

Beta'dan Finale Serimizin Tüm Bölümleri ve Zaman Çizelgesi >Güncel< Vista bölümünden bakabilirsiniz.

>Yıl 2007: Windows Vista



30 Ocak 2007 tarihinde piyasaya sürülmüştür. Kendisi bir ME kadar olmasa da dönemin sistemleri doğru düzgün çalıştıramadığı için tutmamıştır. Aslında istediği donanımları verince güzel çalışsa da RTM sürümü çok fazla hata kaynıyordu. Vista aslında aceleye gelmiş bir işletim sistemiydi? Microsoft 2004 yılında Longhorn projesini iptal edip Vista projesine geçince hemen Server 2003 çekirdeği üzerinden yazmaya başladılar Vista'yı. Tabii Longhorn için planlanan onca fikir ve özellik bir günde çöpe gitti. Ayrıca donanımlar gittikçe gelişiyordu. 64 Bit işlemciler çıkmaya başlamıştı. Ve XP bu yeni gelişen donanımların hakkını veremiyordu. Çünkü eskimişti. Vista ile yeni çıkan donanımların hakkını vermek istiyordu Microsoft. Ve bu işletim sistemini 2007 yılına yetiştirmeye çalışıyordu. Yetiştirdi ama facia bir şekilde.

Ayrıca 2002 yılından beri yeni bir DirectX sürümü de çıkmamıştı. Donanım üreticileri ikide bir Microsoft'un DirectX 10'u çıkarmalarını bekliyordu ve bunun için baskı kuruyorlardı. Microsoft mecburen Vista için daha fazla uğraşamayıp 30 Ocak 2007'de piyasaya sürdü. Hemen ardından hataları düzeltmek için SP1 gelecek denildi ancak gelmesi tam 1 yıl sürdü. Ve o 1 yıl içinde Microsoft ayrı bir ekiple Windows 7'yi geliştirmeye başlamıştı bile. İşte tüm bu faktörlerden ötürü başarısız olmuştur.

Kendisi önemli bir işletim sistemidir. Çünkü NT 6.0 devrini başlatmıştır. NT 6.0 ise 6.1, 6.2, 6.3, 6.4 (10.0) olarak hala yaşıyor. Osmanlı hanedanı gibi düşünün işte. NT 6.0 hanedanı Şaka bir yana kendisinden sonra çıkan tüm Windows sürümleri aslında kendisinin gelişmiş bir versiyonudur. Çünkü temelde aynı çekirdeği kullanıyorlar. Bugün Shell32.DLL dosyasını açarsanız içinden bir sürü Vista simgesi çıkacaktır. Ayrıca Windows 10'da DWM.exe kapatıldığında Vista teması ortaya çıkmaktadır. O yüzden biz aslında Vista'nın gelişmiş versiyonlarını kullanıyoruz.

>Yıl 2009: Windows 7



22 Ekim 2009 tarihinde piyasaya çıkmıştır. Windows 7 yine XP gibi herkes tarafından sevilip sayılmış efsanevi sürümlerden biridir. Bu kadar sevilmesinin sebebi ise XP'den kurtuluş ilacı olması. O dönem canavar gibi sistemi olanlar bile Vista'nın sorunları yüzünden mecbur XP kullanmak zorunda kalıyordu. İnsanlar artık XP kullanmaktan nefret etmeye başlamışlardı ama yapacak bir şey yoktu.

Microsoft işte tam bu zamanda Vista'nın hatalarını gideren ve arayüzünü güzelleştiren Windows 7'yi yayınlandı. Windows 7 ile artık XP çöküş dönemine girdi. İnsanlar XP'den en sonunda kurtulmuşlardı.

Vista ile görünüş olarak tamamen aynı neredeyse. Hiçbir farkı yok simgeler olsun, Aero olsun. Sadece görev çubuğu değişiyor. Ancak farkı çekirdeğinde yatıyor. NT 6.0 çok fazla hata barındırıyordu ve gereksiz kodlar mevcuttu. Windows 7 ile bunlar düzeltiliyor ve sürüm numarası 6.1'e yükseliyor. Windows 7'nin Vista'dan en önemli farkı bu. Çünkü kendisi Vista'nın tüm kararlılık sorunlarını çözüyor ve üzerine yeni özelliklerde ekleyerek tarihe adını altın harflerle yazdırıyor.

Windows 7'nin temel amacı sadelik. Vista'ya baktığımız da daha ağır duruyor 7'ye göre. Windows 7 fazla performans, az özellik mantığı ile geliştirilmiştir. Ayrıca DirectX 11 ile oyunlar açısından da Windows 10 ile DirectX 12 çıkana kadar bir numara olmuştur. Hakkında daha fazla şey yazarım ama başka bir yazıya saklayalım.

>Yıl 2012: Windows 8

26 Ekim 2012'de piyasaya çıkmıştır. Kendisi büyük haksızlığa uğramıştır bence. Windows 7 ile çalışan neredeyse her bilgisayarda çalışıyordu çünkü. Ve stabildi. Ancak başlat menüsü yoktu bu sürümde. Kullanıcı alışkanlıklarından biri olan başlat menüsü gidince haliyle çok tercih edilmedi. Ayrıca büyük beğeni toplayan Aero temasının olmamasından ötürü arayüzü de çok beğenilmemiştir. Ancak kendisi birçok yenilik getirmektedir. UEFI desteği, yenilenmiş bir görev yöneticisi, yeni bir arayüz gibi yenilikler getirmiştir.

Microsoft'un aslında tabletler için oluşturduğu bir sürüm. 2010 yılında Apple tablet dünyasında iPad ile büyük çıkış yapmıştı. Kullanım kolaylığı ile büyük beğeni toplamıştı iPad. İşte Microsoft zamanında böyle tablet girişimleri zaten yapmıştı ve başarısız olmuştu. Apple ise başarılı olunca Microsoft bir daha şansını denemek için Windows 8'de tabletlere uygun bir arayüz oluşturmaya çalıştı. Ki tabletler için fena olmayan bir arayüzü vardı. Ancak iPad daha pratik bir cihazdı daha az özelliği olmasına rağmen. O yüzden çok tutulmadı.

NT 6.2 çekirdeğini kullanmaktadır. Yine kendisi aslında bir Vista sayılır aynı 7 gibi. Aero bulunmasa da simgeleri kullanılmaktadır.

>Yıl 2013: Windows 8.1



17 Ekim 2013 tarihinde piyasaya çıkmıştır. Windows 8'de bulunmayan başlat düğmesi bu sürüm ile birlikte geri gelmiştir. Ancak tıklandığında hala Metro arayüzüne gönderiyor sizi. Bana soracak olursanız Windows 8.1 şu an güncelleme alan en stabil Windows sürümü. Çünkü hem 8'in performansını artırıyor, hem de Windows 10 gibi ağır bir arayüzü yok. Windows 8.1 daha çok performans odaklı bir sürümdür. NT 6.3 sürümüne yükselmiştir sürüm numarası. O yüzden tam olarak bir Windows 8 değildir. Ayrı bir sürümdür. Yani servis paketi tarzı bir şey değil kendisi. Bugün HDD kullanan birçok kişinin ilacıdır.

>Yıl 2015: Windows 10 RTM



29 Temmuz 2015 tarihinde yayınlanmıştır. Microsoft tarihinde bir ilki yaparak Windows 10'a geçişi ücretsiz yapmıştır. Ancak Windows 10'un bu ilk RTM sürümü çok iyi bir sürüm değildir. Eski sistemlerde fazlasıyla sorun çıkarmıştır. Windows 10 ile zamanında Longhorn için planlanan bildirimler sekmesi, çoklu masaüstü gibi özellikler eklenmiştir. Windows 10 şu an en çok kullanılan işletim sistemidir.

>Günümüz (2020): Windows 10 20H2



Ve günümüzde Windows artık böyle görünmektedir.