Amerika Birleşik Devletleri, Vietnam Savaşı'nda daha eğitimli bir orduya ve daha gelişmiş silahlara sahip olmalarına rağmen A.B.D. için işler iyi gitmiyordu. Yoğun bitki örtüsü, Vietnam askerlerinin kullandığı özel taktikler, günümüzdeki gibi GPS ve diğer görüntüleme/haritalama teknolojilerinin olmaması ve yoğun hava koşulları nedeniyle A.B.D.'nin kara kuvvetleri zayıf kalmıştı. A.B.D kendi askerlerinin ihtiyaçlarını karşılamak için hava desteğine odaklandı. A.B.D. askerlerini desteklemek için F-4 Phantom, A-1 Skyraider gibi uçaklar kullanılıyordu.
F-4E Phantom Uçağı Havadayken
F-4 Phantom, hızlı bir uçak olduğundan etkili bir şekilde piyadeye destek amaçlı kullanılamıyordu. O zaman yoğun bitki örtüsü dolayısıyla yer hedeflerini tespit etmek ve vurmak zordu. Günümüzdeki gibi GPS ve haritaları teknolojileri olmamasından dolayı işler daha da zorlaşıyordu. GPS'in olmamasından dolayı kullanılan güdümsüz bombaların isabet oranı düşüktü ve tesir alanları nedeniyle dost piyadelere de ciddi hasarlar verebiliyordu. F-4 Phantom'ların yapıları gereği tek kalkışta en fazla 1.5-2 saat havada kalabilmesi nedeniyle zamanına göre gelişmiş bir uçak olsa da yakın hava desteği için yetersizdi. Düşük hızlarda uçma kabiliyeti yetersiz ve işletme masrafları çok yüksekti. A-1 Skyraider, yakın hava desteği için daha uygun bir uçaktı. 20mm'lik makineli topları ile yakın hava desteği için kullanılıyordu. Ancak pervaneli olması ve zırhının ince olmasından dolayı yeterli değildi. A.B.D, Vietnam Savaşı sırasında 266 A-1 uçağını kaybettiler.
A-1 Skyraider Havadayken
A.B.D, elindeki uçakların bu iş için uygun olmadığını anlayınca yakın hava desteği için özel bir uçak geliştirilmesine karar verdi. 8 Eylül 1966 yılında Amerika Birleşik Devletleri Genelkurmay Başkanı General John P. McConnell, özel bir yakın hava desteği uçağının tasarlanmasını, geliştirilmesini ve satın alınmasını emretti. Aynı sene içinde uçak için gereksinimler belirlendi ve AX(Attack Expertimental) programı başlamış oldu. 6 Mart 1967'de Hava Kuvvetleri, AX projesi için 21 farklı savunma şirketine bilgi için talepte bulundu. 1969 yılında Hava Kuvvetleri Bakanı olan Pierre Sprey, Vietnam'da görev yapan A-1 uçaklarının pilotlarıyla görüşmüş ve bu seviyedeki uçakları incelemişti. Pierre Sprey, bu görüşmelerden ve incelemelerden sonra yakın hava desteği için ideal uçağın daha uzun süre havada kalabilmesine, düşük hızda manevra kabiliyetine, muazzam top ateş gücüne ve aşırı yüksek dayanıklılığa sahip olması gerektiğini gösterdi.
GAU-8 Avenger Topu Sergilenirken
1970 yılında Hava Kuvvetleri, AX programı için değiştirilen gereksinimleri yayınladı. Sovyet zırhlı kuvvetlerinin her türlü hava koşulunda yapabileceği saldırı operasyonlarının tehdidi daha ciddi hale geldi. Artık gereksinimler, uçağın özel olarak 30 mm döner top için tasarlanmasını içeriyordu. Gereksinimlerde uçağın 760 km/saat hıza ulaşması, 1.200 metre pistten kalkış yeteneği, tek kalkışta 7.300 kilogram görev yükü ve 460 kilometre görev yarıçapı ve 1.4 milyon ABD doları(sonradan daha da artıyor) birim maliyeti isteniyordu.
YA-10 Prototipi Yerdeyken
Uçağın prototipini üretmek için 6 şirket seçildi ve bu 6 şirket arasından Fairchild Republic ve Northrop şirketleri AX projesine prototip geliştirmesi için seçildi. Uçağın ana silahı olan GAU-8 topunun prototiplerinin üretimi ve geliştirilmesi için General Electric ve Philco-Ford şirketlerini seçildi. İki adet YA-10 prototipi üretildi ve bu prototipler 10 Mayıs 1972 yılında ilk uçuşunu yaptı. YA-10 prototipi yapılan testlerde YA-9'a göre üstünlük sağladı ve YA-10 prototipinin üretilmesine karar verildi. 1973 yılında uçağın GAU-8 topunun seri üretimi için General Electric firması seçildi. 10 Şubat 1976'da, Savunma Bakan Yardımcısı Bill Clements seri üretime izin verdi ve ilk A-10, 30 Mart 1976'da Hava Kuvvetlerı tarafından kabul edildi. Üretim devam etti ve ayda 13 uçakla zirve oranına ulaştı. 1984 yılına gelindiğinde, iki prototip ve altı geliştirme uçağı da dahil olmak üzere Hava Kuvvetlerine 715 uçak teslim edildi.
GAU-8 Topu Volkswagen Beetle İle Yanyana
A-10 Thunderbolt II'nin ana silahı 30mm çapa sahip, 7 namlulu gatling topuydu. Uçak bu topu en iyi şekilde kullanabilmek ve taşıyabilmek için tasarlanmıştı. Topun ağırlığı mermileriyle beraber 1.8 ton ağırlığa ulaşabiliyordu. Topun büyüklüğü bir binek otomobilinden daha büyüktü. Bu top dakikada 4.200 mermiye kadar atış yapabiliyordu. Pilotun isteğine göre atış hızı azaltılıp arttırılabiliyordu. GAU-8 Avenger topunun en büyük özelliği zırh delebilme kabiliyetiydi. Özellikle zırhlı hedeflere karşı çok etkiliydi. GAU-8 topunun seyreltilmiş uranyum mermileri 300 metre mesafeden 76 mm RHA(Tanklarda zırhlar için kullanılan standart çelik) zırhı delebiliyordu. Topun ateş edildiğinde çıkan kendine has "BRRRRT" sesi vardır. Topun yüksek atış gücü sebebiyle ve sesin gaz çıkarmaya benzemesinden dolayı bu ses "Fart of God" gibi lakaplarla çağrıştırılır. Bu sesi duyan askerler moral kazanır. Uçak yanında tek seferde 1350 adet mermi taşıyabiliyordu. Uçak kendi topunun yanı sıra kanat ve gövde altında bulunan 11 adet silah istasyonunda 7.300 kilograma kadar çeşitli hava-kara mühimmatları, roket podları ve hava-hava füzeleri taşıyabiliyordu.
A-10 Thunderbolt II Uçağı Havadayken
A-10 Thunderbolt II, günümüzde en kalın zırha sahip uçaklardan biridir. Pilotun ve uçuş sistemlerinin korunması için kokpit kısmına küvet şeklinde 38mm kalınlığında titanyum plakalardan zırh örülmüştür. Bu zırh 23 milimetre çapındaki patlayıcı veya zırh delici mermilere karşı koruma sağlamaktadır. Bunun yanı sıra 57 mm'lik mermilere karşı birkaç atışlık direnç sağlamaktadır. Uçakta zırh amaçlı kullanılan titanyumun toplam ağırlığı 540 kilogramdır. Uçakta yerden atışta hidroliklerin kaybolmasına karşı çift hidrolik sistem bulunmaktadır. Uçağın motorları düşman ateşinden uzak tutmak için arkada üst kısma konumlandırılmıştır. Uçak tek motorla, bir adet kuyruğunu kaybetmiş veya kanadının yarısını kaybettiği durumlarda dahi uçmak için tasarlanmıştır. Bunun yanı sıra uçağın ön camı ve kanopi kısmı tabanca veya saldırı tüfeği gibi elde taşınan silahların mermileri için dayanıklılık ve kurşun geçirmezlik özelliğine sahiptir.
A-10 Thunderbolt II'nin Kullandığı General Electric Üretimi TF34 Motorları
A-10 Thuderbolt II uçağında General Electric TF34-GE-100A turbofan motorları kullanılmaktadır. Bu motorlar düşük sıcaklıktaki egzoz gazlarıyla ısı güdümlü sensörler ve füzelerden korunmak için özel olarak tasarlanmıştır. Motorlar uçağın üst-arka kısmına yerleştirilerek düşman ateşinde motorların vurulma şansı düşürülmüştür. Bu motorların her biri 9.065 lbf(40 kN) güç üretebilmektedir.
A-10 Thunderbolt II GAU-8 Topunu Kullanırken
A-10 Thunderbolt II uçakları ilk savaş deneyimlerini Körfez Savaşı'nda elde etmişlerdir. Körfez Savaşı sırasında Irak'a ait 900 adet tankı, 2000 adet zırhlı aracı yok etmiştir. A-10, bu savaşta kendi GAU-8 topuyla iki Irak'a ait helikopteri de düşürmeyi başarmıştır. 4 adet A-10 SAM sistemleri tarafından düşürülmüştür. İki adet A-10 yoğun düşman ateşine rağmen üsse geri dönmeyi başarmıştır. A-10 Thunderbolt bu savaşta 95% oranında çok yüksek bir harbe hazırlık oranı belirlemiştir. Amerika'nın bu savaştan sonra üstün performansı nedeniyle A-10'ları modifiyeli F-16'lar ile değiştirme kararından vazgeçilmiştir.
A-10 Thunderbolt II Uçağı Görevdeyken
Uçak aynı zamanda Afganistan, Libya, Irak ve çeşitli savaşlarda yoğun bir şekilde kullanılmış ve yüksek başarı sağlamıştır. Uçağın çeşitli modernizasyonlar ile 2040 yılına kadar ABD Hava Kuvvetlerinde yer alması planlanıyor. Uçağın gelecekteki alternatifleri F-35 olacağı düşünülse de şu andaki hiçbir Amerikan uçağı A-10'un işini layıkıyla yerine getiremektedir. A-10 gerek zırhı gerek topuyla mükemmel bir yakın hava desteği uçağı olmuş ve onu kullanan A.B.D. tarafından çok sevilmiştir. Gerek oyunlarla gerek filmlerle birçok insanın aklına kazınmış bir uçaktır.
Teknik Özellikleri(A-10A):
F-4E Phantom Uçağı Havadayken
F-4 Phantom, hızlı bir uçak olduğundan etkili bir şekilde piyadeye destek amaçlı kullanılamıyordu. O zaman yoğun bitki örtüsü dolayısıyla yer hedeflerini tespit etmek ve vurmak zordu. Günümüzdeki gibi GPS ve haritaları teknolojileri olmamasından dolayı işler daha da zorlaşıyordu. GPS'in olmamasından dolayı kullanılan güdümsüz bombaların isabet oranı düşüktü ve tesir alanları nedeniyle dost piyadelere de ciddi hasarlar verebiliyordu. F-4 Phantom'ların yapıları gereği tek kalkışta en fazla 1.5-2 saat havada kalabilmesi nedeniyle zamanına göre gelişmiş bir uçak olsa da yakın hava desteği için yetersizdi. Düşük hızlarda uçma kabiliyeti yetersiz ve işletme masrafları çok yüksekti. A-1 Skyraider, yakın hava desteği için daha uygun bir uçaktı. 20mm'lik makineli topları ile yakın hava desteği için kullanılıyordu. Ancak pervaneli olması ve zırhının ince olmasından dolayı yeterli değildi. A.B.D, Vietnam Savaşı sırasında 266 A-1 uçağını kaybettiler.
A-1 Skyraider Havadayken
A.B.D, elindeki uçakların bu iş için uygun olmadığını anlayınca yakın hava desteği için özel bir uçak geliştirilmesine karar verdi. 8 Eylül 1966 yılında Amerika Birleşik Devletleri Genelkurmay Başkanı General John P. McConnell, özel bir yakın hava desteği uçağının tasarlanmasını, geliştirilmesini ve satın alınmasını emretti. Aynı sene içinde uçak için gereksinimler belirlendi ve AX(Attack Expertimental) programı başlamış oldu. 6 Mart 1967'de Hava Kuvvetleri, AX projesi için 21 farklı savunma şirketine bilgi için talepte bulundu. 1969 yılında Hava Kuvvetleri Bakanı olan Pierre Sprey, Vietnam'da görev yapan A-1 uçaklarının pilotlarıyla görüşmüş ve bu seviyedeki uçakları incelemişti. Pierre Sprey, bu görüşmelerden ve incelemelerden sonra yakın hava desteği için ideal uçağın daha uzun süre havada kalabilmesine, düşük hızda manevra kabiliyetine, muazzam top ateş gücüne ve aşırı yüksek dayanıklılığa sahip olması gerektiğini gösterdi.
GAU-8 Avenger Topu Sergilenirken
1970 yılında Hava Kuvvetleri, AX programı için değiştirilen gereksinimleri yayınladı. Sovyet zırhlı kuvvetlerinin her türlü hava koşulunda yapabileceği saldırı operasyonlarının tehdidi daha ciddi hale geldi. Artık gereksinimler, uçağın özel olarak 30 mm döner top için tasarlanmasını içeriyordu. Gereksinimlerde uçağın 760 km/saat hıza ulaşması, 1.200 metre pistten kalkış yeteneği, tek kalkışta 7.300 kilogram görev yükü ve 460 kilometre görev yarıçapı ve 1.4 milyon ABD doları(sonradan daha da artıyor) birim maliyeti isteniyordu.
YA-10 Prototipi Yerdeyken
Uçağın prototipini üretmek için 6 şirket seçildi ve bu 6 şirket arasından Fairchild Republic ve Northrop şirketleri AX projesine prototip geliştirmesi için seçildi. Uçağın ana silahı olan GAU-8 topunun prototiplerinin üretimi ve geliştirilmesi için General Electric ve Philco-Ford şirketlerini seçildi. İki adet YA-10 prototipi üretildi ve bu prototipler 10 Mayıs 1972 yılında ilk uçuşunu yaptı. YA-10 prototipi yapılan testlerde YA-9'a göre üstünlük sağladı ve YA-10 prototipinin üretilmesine karar verildi. 1973 yılında uçağın GAU-8 topunun seri üretimi için General Electric firması seçildi. 10 Şubat 1976'da, Savunma Bakan Yardımcısı Bill Clements seri üretime izin verdi ve ilk A-10, 30 Mart 1976'da Hava Kuvvetlerı tarafından kabul edildi. Üretim devam etti ve ayda 13 uçakla zirve oranına ulaştı. 1984 yılına gelindiğinde, iki prototip ve altı geliştirme uçağı da dahil olmak üzere Hava Kuvvetlerine 715 uçak teslim edildi.
GAU-8 Topu Volkswagen Beetle İle Yanyana
A-10 Thunderbolt II'nin ana silahı 30mm çapa sahip, 7 namlulu gatling topuydu. Uçak bu topu en iyi şekilde kullanabilmek ve taşıyabilmek için tasarlanmıştı. Topun ağırlığı mermileriyle beraber 1.8 ton ağırlığa ulaşabiliyordu. Topun büyüklüğü bir binek otomobilinden daha büyüktü. Bu top dakikada 4.200 mermiye kadar atış yapabiliyordu. Pilotun isteğine göre atış hızı azaltılıp arttırılabiliyordu. GAU-8 Avenger topunun en büyük özelliği zırh delebilme kabiliyetiydi. Özellikle zırhlı hedeflere karşı çok etkiliydi. GAU-8 topunun seyreltilmiş uranyum mermileri 300 metre mesafeden 76 mm RHA(Tanklarda zırhlar için kullanılan standart çelik) zırhı delebiliyordu. Topun ateş edildiğinde çıkan kendine has "BRRRRT" sesi vardır. Topun yüksek atış gücü sebebiyle ve sesin gaz çıkarmaya benzemesinden dolayı bu ses "Fart of God" gibi lakaplarla çağrıştırılır. Bu sesi duyan askerler moral kazanır. Uçak yanında tek seferde 1350 adet mermi taşıyabiliyordu. Uçak kendi topunun yanı sıra kanat ve gövde altında bulunan 11 adet silah istasyonunda 7.300 kilograma kadar çeşitli hava-kara mühimmatları, roket podları ve hava-hava füzeleri taşıyabiliyordu.
A-10 Thunderbolt II Uçağı Havadayken
A-10 Thunderbolt II, günümüzde en kalın zırha sahip uçaklardan biridir. Pilotun ve uçuş sistemlerinin korunması için kokpit kısmına küvet şeklinde 38mm kalınlığında titanyum plakalardan zırh örülmüştür. Bu zırh 23 milimetre çapındaki patlayıcı veya zırh delici mermilere karşı koruma sağlamaktadır. Bunun yanı sıra 57 mm'lik mermilere karşı birkaç atışlık direnç sağlamaktadır. Uçakta zırh amaçlı kullanılan titanyumun toplam ağırlığı 540 kilogramdır. Uçakta yerden atışta hidroliklerin kaybolmasına karşı çift hidrolik sistem bulunmaktadır. Uçağın motorları düşman ateşinden uzak tutmak için arkada üst kısma konumlandırılmıştır. Uçak tek motorla, bir adet kuyruğunu kaybetmiş veya kanadının yarısını kaybettiği durumlarda dahi uçmak için tasarlanmıştır. Bunun yanı sıra uçağın ön camı ve kanopi kısmı tabanca veya saldırı tüfeği gibi elde taşınan silahların mermileri için dayanıklılık ve kurşun geçirmezlik özelliğine sahiptir.
A-10 Thunderbolt II'nin Kullandığı General Electric Üretimi TF34 Motorları
A-10 Thuderbolt II uçağında General Electric TF34-GE-100A turbofan motorları kullanılmaktadır. Bu motorlar düşük sıcaklıktaki egzoz gazlarıyla ısı güdümlü sensörler ve füzelerden korunmak için özel olarak tasarlanmıştır. Motorlar uçağın üst-arka kısmına yerleştirilerek düşman ateşinde motorların vurulma şansı düşürülmüştür. Bu motorların her biri 9.065 lbf(40 kN) güç üretebilmektedir.
A-10 Thunderbolt II GAU-8 Topunu Kullanırken
A-10 Thunderbolt II uçakları ilk savaş deneyimlerini Körfez Savaşı'nda elde etmişlerdir. Körfez Savaşı sırasında Irak'a ait 900 adet tankı, 2000 adet zırhlı aracı yok etmiştir. A-10, bu savaşta kendi GAU-8 topuyla iki Irak'a ait helikopteri de düşürmeyi başarmıştır. 4 adet A-10 SAM sistemleri tarafından düşürülmüştür. İki adet A-10 yoğun düşman ateşine rağmen üsse geri dönmeyi başarmıştır. A-10 Thunderbolt bu savaşta 95% oranında çok yüksek bir harbe hazırlık oranı belirlemiştir. Amerika'nın bu savaştan sonra üstün performansı nedeniyle A-10'ları modifiyeli F-16'lar ile değiştirme kararından vazgeçilmiştir.
A-10 Thunderbolt II Uçağı Görevdeyken
Uçak aynı zamanda Afganistan, Libya, Irak ve çeşitli savaşlarda yoğun bir şekilde kullanılmış ve yüksek başarı sağlamıştır. Uçağın çeşitli modernizasyonlar ile 2040 yılına kadar ABD Hava Kuvvetlerinde yer alması planlanıyor. Uçağın gelecekteki alternatifleri F-35 olacağı düşünülse de şu andaki hiçbir Amerikan uçağı A-10'un işini layıkıyla yerine getiremektedir. A-10 gerek zırhı gerek topuyla mükemmel bir yakın hava desteği uçağı olmuş ve onu kullanan A.B.D. tarafından çok sevilmiştir. Gerek oyunlarla gerek filmlerle birçok insanın aklına kazınmış bir uçaktır.
Teknik Özellikleri(A-10A):
- Mürettebat: 1
- Uzunluk: 16.26 m
- Kanat açıklığı: 17.53 m
- Yükseklik: 4.47 m
- Kanat alanı: 47 m^2
- Boş ağırlık: 11.321 kg
- Yüklü ağırlık: 13.782 kg
Yakın Hava Desteği Görevlerinde: 21.361 kg
Anti-Zırhlı Görevlerinde: 19.083 kg - Maksimum Kalkış Ağırlığı : 22.700 kg
- Dahili yakıt kapasitesi: 4.490 kg
- Motorlar : 2 × General Electric TF34-GE-100A turbofan motoru, her biri 9,065 lbf(40 kN) güç üretiyor.
- Maksimum hız: 706 km/sa
- Seyir hızı: 560 km/sa
- Stall hızı: 220 km/sa
- Savaş yarıçapı:
- Yakın Hava Desteği Görevinde: 460 km
- Anti-Zırhlı Görevinde: 467 km
- Maksimum Menzil: 4.150 km
- Servis tavanı: 13.700 m
- Tırmanma Sürati: 30 m/s
- Top: 1 × 30 mm (1.18 inç) GAU-8/A Avenger gatling topu, yanında 1.350 mermi taşıyabiliyor.
- Silah İstasyonları:Kanat ve gövde altındaki 11 silah istasyonunda 7.300 kg'a kadar çeşitli mühimmat taşıyabiliyor:
- Roketler:
- 4 × LAU-61 / LAU-68 roket podları
- 6 × LAU-131 roket podları (her birinde 7 adet Hydra 70 tipi roket bulundurabiliyor)
- Füzeler:
- 2 × AIM-9 Sidewinder hava-hava füzesi(Savunma Amaçlı)
- 6 × AGM-65 Maverick havadan yüzeye füzeler
- Bombalar:
- Mark 80 serisi güdümsüz bombalar
- Mk 77 yangın çıkarıcı bombaları
- BLU-1, BLU-27 / B, CBU-20 Rockeye II, BL755 ve CBU-52/58/71/87/89/97 misket bombaları
- Paveway serisi lazer güdümlü bombalar
- JDAM güdümlü bombaları
- Wind Corrected Munitions Dispenser bombası
- Diğer:
- SUU-42A/A flare podu veya chaff podu
- AN/ALQ-131 veya AN/ALQ-184 elektronik saldırı podu
- Lockheed Martin Sniper XR veya LITENING lazer işaretleyicileri
- 2 × 2.300 L harici yakıt tankı
- Roketler:
