Jonathan North
Megapat
Günümüzde hepimizin gerek bilgisayar oyunlarında beğenip kullandığımız, gerek de günümüzün ve geçmişteki bazı ordular tarafından aktif olarak kullanılmış/kullanılan popüler tüfeklerinden biri olan AK-47 ve çalışma prensibi hakkında sizlere kısa bir bilgilendirmede bulunmak istiyorum. AK 47; ilk olarak 2. Dünya Savaşı zamanında Sovyetler Birliğinde Mihail Kalaşnikov tarafından geliştirilip tasarlanmış, yarı otomatik ve tam otomatik modu seçilebilen, barut gazı basıncı ile kendiliğinden ateşe hazır hale gelen (otomatik gaz işlemeli) bir Sovyet saldırı tüfeğidir. Kızıl Ordu'nun kullandığı AVS-36 ve PPSH 41’lerin yerini alması için 1947 yılında orduda tankçı çavuş ve tamirci olarak görev yapmış makine mühendisi Mihail Kalaşnikov tarafından Alman STG 44 tüfeği baz alınarak tasarlanmış ve Izhmash firması tarafından üretimine başlanmıştır Standart tip olarak 7.62 x 39 mm'lik mermi kullanır ve dünya üzerinde geliştirilmiş türevi olan AKM'lerle birlikte 100 milyondan fazla AK-47 var olduğu gibi uzun namlulu silah kategorisinde bir ikon haline gelmeyi başarabilmiştir. AK-47, Soğuk Savaş yılları boyunca birçok çatışmada kullanılarak komünist blok için sembol haline gelmiştir. Hızlı üretilebilmesi, kullanım ve bakım kolaylığı nedeniyle AK-47, 1947 yılında üretilmesine rağmen bugün birçok ülke, direniş, terör ve gerilla grupları tarafından hala büyük miktarlarda kullanılmaktadır. Örneğin Vietnam Savaşı'nda Amerikan askerleri, ellerindeki AR-15 ve M16’ları bırakıp, gerillalardan ele geçirdikleri AK-47 ve AKM’leri kullanmışlardır. Soğuk Savaş yıllarından günümüze Çin ve Varşova Paktı'na bağlı ülkelerce de lisans altında üretilen tüfeğin modifiye edilmiş birçok modeli de çeşitli ülkelerce imal edilmiştir.
AK-47 genel olarak dayanıklılığı ve sağlamlılığı ile tanınır. Sudan, çamurdan, kumdan etkilenmez ve çok nadir tutukluk yapan silahlarda biridir. Ayrıca ucuza ve pek çok farklı şekilde temin edilebilmesinden dolayı özellikle gerilla tarzı gruplar tarafından tercih edilmektedir. Asimetrik savaş koşullarına uygunluğundan dolayı gerillalarla mücadele eden askeri birliklerin genellikle kendi silahları yerine ele geçirdikleri AK 47’leri kullanması silahın başarısını göstermesi açısından önemlidir. Ayrıca kullanılması, sökülüp takılması, bakımı, parçaları ve çalışma mekanizması en basit ve kolay olan piyade tüfeği olarak da bilinir. Ayrıca SSCB Rusya dışında birçok yurt dışı modifikasyonu vardır. Ana üretici Izhmash tüfeğin popülerliğinden istifade etmek için yivli ve yivsiz olarak çeşitli kalibrelerini av ve atıcılık amaçlı versiyonlarını üretmektedir.
Bu silahın geçmişten günümüze tasarlanıp imal edilip aktif halde kullanılan AKM, AKS, IMI Galil, Typer 56, RPK, AK 74, AK 101/103/107/9/12 gibi çeşitli versiyonları da mevcuttur.
Kısaca çalışma prensibi ve atış senaryosunda görev alan mekanik elemanlar
Atıcı arka ve ön görüş yardımı ile nişan alır. Arka görüşü temsil eden yan yaprak 800 ve 1000 metre versiyonlarında mevcuttur. Maksimum etkili menzil 300 ile 400 metre arasındadır. Mermilerin namludan çıkış hızı standart bir AK 47’de 715 m/s olup dipçikli-dipçiksiz toplam uzamsal boyu 675-880 mm aralığında değişkenlik göstermektedir. Standart bir şarjörde 30 mermi vardır ve bu kavisli şekilde bir şarjörün içinde yer aldığı gibi 40 mermilik varyasyonlarının olduğu gibi ayrıca drum (davul) tipi şarjörlerle 75 mermiye kadar taşıma kapasitesine sahip olup dakikada 600 mermi atım potansiyeline sahiptir. Şarjör yapısının kavisli yapıya sahip olmasının sebeplerinden birisi de mermilerinin dibe yakın çok daha geniş ve yavaş yavaş uca doğru incelemesidir. Böylece birlikte küme şeklinde bir yığın haline geldiklerinde doğal olarak eğilim hareketi sergilerler. Tıpkı birikmiş öne eğilmeye başlayan bir dosya yığının yapacağı hareket gibi. Dolayısıyla bu mermiler kavisli şarjörlerde daha verimli bir şekilde aktığı gibi kendi özgün tasarım anlayışına uygun bir atış stabilitesi yakalar. Takılı şarjör, horoz mandalı ile manuel bir şekilde çıkarılabildiği gibi yük kapsülleri ile donatılmış M43 fişeklerini kullanması da tüfeğin sembolitesini belirleyen bir başka unsur. Güvenlik kolu genellikle ateşli silahları güvenli hale getirmek için kullanılır ve silahların bu konumda yüklenmesi mümkün değildir ve AK 47 de buna dahildir. Güvenlik kolu çekice(horoza) yarı otomatik ve tam otomatik ateşleme modu arasında seçim yapma imkanı verir. Orta konumda, emniyet kolu ayırıcıyı bloke eder, en üst konumdaki tetik ve ayırıcı bloke edilir. En alt konumda tetikleyici ve ayırıcı serbestçe hareket edebilir. Tetiğe basıldıkça çekiç (horoz) serbest bırakılır, ateş edildikten sonra da kovan çekme tırnağı çekiciyi yeniden yakalar. Başka bir atış yapmadan önce de tetik serbest bırakılmalı, çekiç hemen tetik tarafından yakalanmalı ve tüfek tekrar ateşlenmeye hazır olmalıdır. Tam otomatik ateşleme modunda, çekiç tetik bırakılana kadar serbestçe hareket edebilir ve boşta durur bir başka anlamıyla. AK 47 ve AKM, döner sürgü kilitleme mekanizmalı saldırı tüfekleridir, sürgü, iki kilitleme yükü ile kilitlenmek ve kilidini açmak için döner. Ateşleme pimi sürgü içinde ileri geri kayabilir, tutma pimi ateşleme piminin geriye kaymasını önler. Tüfeğin ön kısmında yer alan ateşleme muylusu, namluyu ve kubuzu birbirine bağlar. Sürgü kilitleme mandalları için belli ölçülerle açılmış oyuklara sahiptir, temas noktaları ise genellikle kırmızı ile işaretlenmiştir. Sürgü kilit mekanizması açtığında, ileri geri kayabilmesi için, sürgü kısmı, bir çeşit manivela tarzı eğik düzlem mekanizması yardımıyla döndürülerek sürgü taşıyıcının alt bölgesine işlenir ve genellikle kırmızı olarak işaretlenir. Sürgü taşıyıcı hareket ettikçe; içindeki sürgü de beraberinde döner. Tetiğe basıldığında, ateşleme pimini fişeğin astarına doğru iten çekiç(horoz) serbest bırakılır ve barut ateşlenip, mermiyi hızlandırır ve akabinde gaz pistonu gaz basıncı yardımıyla stabil çalışma yönerge doğrultusunun tersi yönü boyunca geriye doğru itilir ve bu tip yükleme tarzına yeniden yüklemeyle çalışan gazlı geri yüklemeli mekanizma denir, biraz daha detaylı bir şekilde incelenirse bu olay; gaz pistonunun sürgü taşıyıcısına bağlandığı ve böylece sürgü taşıyıcısı sürgüyü kilitlemek ve geriye doğru hareket ettirmek için arka konuma itileceği gibi, horoz mandalı yardımıyla, cıvata sürgüsü ana kasayı kilitler ve ejektörden çıkarır, çekiç de sürgü taşıyıcı tarafından aşağı itilir ve daha sonra kovan çekme tırnağı tarafından yakalanır.
Sürgü mekanizmasıyla dipçik bölgesi arasındaki aşırı derecede çekme mukavemetine erişmiş gerilmiş geri tepme yayı ise, sürgü taşıyıcısını ileri konuma doğru iter, bu da sürgünün mermi yatağına yeni bir mermi beslemesini sağlar. En sonunda sürgü yapısı tamamen kilitlenir; tetik tekrardan serbest bırakıldığında tüfek tekrar ateş etmeye hazır bir konuma gelmiş olur, tam otomatik modda ise otomatik tetik tulumbası devreye girer, tetik tulumbası, çekiç ateşleme pimini bastırmadan önce namlunun genelde fişek yatağının da bulunduğu arka ucunu kilitlediğinden emin olur ve yine bu tetik tulumbası tarafından da sürgü taşıyıcı aktif hale gelir. Günümüzün yeni sayılabilecek askeri standartlar gereği atış stabilitesi ve doğruluğunu iyileştirmek ve geliştirmek gibi hizmetleri yerine getirmek adına silahlara uygun amaç ve hedefler doğrultusunda birden fazla modifikasyon yapılabilmektedir.
Örneğin; AKM için namludan gelen bir fren gazı basıncı ile donatılmış, namludan istenmeyen yükselişi önlemek için silahı 22.5-45 derece standartlarında sola doğru itim yapan ayrı muzzle-braker adı verilen aparatla ayrıca takılarak kullanılmaktadır. Tekli atış yaparken oldukça etkili bir performans sunmaktadır.
Yararlanılan Kaynaklar:
onlinebarracks.com
gun.fandom.com
Book of D.F Allsop and M.A Toomey (1999), Brassey’s Land Warfare-Small Arms: General Design.
AK-47 genel olarak dayanıklılığı ve sağlamlılığı ile tanınır. Sudan, çamurdan, kumdan etkilenmez ve çok nadir tutukluk yapan silahlarda biridir. Ayrıca ucuza ve pek çok farklı şekilde temin edilebilmesinden dolayı özellikle gerilla tarzı gruplar tarafından tercih edilmektedir. Asimetrik savaş koşullarına uygunluğundan dolayı gerillalarla mücadele eden askeri birliklerin genellikle kendi silahları yerine ele geçirdikleri AK 47’leri kullanması silahın başarısını göstermesi açısından önemlidir. Ayrıca kullanılması, sökülüp takılması, bakımı, parçaları ve çalışma mekanizması en basit ve kolay olan piyade tüfeği olarak da bilinir. Ayrıca SSCB Rusya dışında birçok yurt dışı modifikasyonu vardır. Ana üretici Izhmash tüfeğin popülerliğinden istifade etmek için yivli ve yivsiz olarak çeşitli kalibrelerini av ve atıcılık amaçlı versiyonlarını üretmektedir.
Bu silahın geçmişten günümüze tasarlanıp imal edilip aktif halde kullanılan AKM, AKS, IMI Galil, Typer 56, RPK, AK 74, AK 101/103/107/9/12 gibi çeşitli versiyonları da mevcuttur.
Kısaca çalışma prensibi ve atış senaryosunda görev alan mekanik elemanlar
Atıcı arka ve ön görüş yardımı ile nişan alır. Arka görüşü temsil eden yan yaprak 800 ve 1000 metre versiyonlarında mevcuttur. Maksimum etkili menzil 300 ile 400 metre arasındadır. Mermilerin namludan çıkış hızı standart bir AK 47’de 715 m/s olup dipçikli-dipçiksiz toplam uzamsal boyu 675-880 mm aralığında değişkenlik göstermektedir. Standart bir şarjörde 30 mermi vardır ve bu kavisli şekilde bir şarjörün içinde yer aldığı gibi 40 mermilik varyasyonlarının olduğu gibi ayrıca drum (davul) tipi şarjörlerle 75 mermiye kadar taşıma kapasitesine sahip olup dakikada 600 mermi atım potansiyeline sahiptir. Şarjör yapısının kavisli yapıya sahip olmasının sebeplerinden birisi de mermilerinin dibe yakın çok daha geniş ve yavaş yavaş uca doğru incelemesidir. Böylece birlikte küme şeklinde bir yığın haline geldiklerinde doğal olarak eğilim hareketi sergilerler. Tıpkı birikmiş öne eğilmeye başlayan bir dosya yığının yapacağı hareket gibi. Dolayısıyla bu mermiler kavisli şarjörlerde daha verimli bir şekilde aktığı gibi kendi özgün tasarım anlayışına uygun bir atış stabilitesi yakalar. Takılı şarjör, horoz mandalı ile manuel bir şekilde çıkarılabildiği gibi yük kapsülleri ile donatılmış M43 fişeklerini kullanması da tüfeğin sembolitesini belirleyen bir başka unsur. Güvenlik kolu genellikle ateşli silahları güvenli hale getirmek için kullanılır ve silahların bu konumda yüklenmesi mümkün değildir ve AK 47 de buna dahildir. Güvenlik kolu çekice(horoza) yarı otomatik ve tam otomatik ateşleme modu arasında seçim yapma imkanı verir. Orta konumda, emniyet kolu ayırıcıyı bloke eder, en üst konumdaki tetik ve ayırıcı bloke edilir. En alt konumda tetikleyici ve ayırıcı serbestçe hareket edebilir. Tetiğe basıldıkça çekiç (horoz) serbest bırakılır, ateş edildikten sonra da kovan çekme tırnağı çekiciyi yeniden yakalar. Başka bir atış yapmadan önce de tetik serbest bırakılmalı, çekiç hemen tetik tarafından yakalanmalı ve tüfek tekrar ateşlenmeye hazır olmalıdır. Tam otomatik ateşleme modunda, çekiç tetik bırakılana kadar serbestçe hareket edebilir ve boşta durur bir başka anlamıyla. AK 47 ve AKM, döner sürgü kilitleme mekanizmalı saldırı tüfekleridir, sürgü, iki kilitleme yükü ile kilitlenmek ve kilidini açmak için döner. Ateşleme pimi sürgü içinde ileri geri kayabilir, tutma pimi ateşleme piminin geriye kaymasını önler. Tüfeğin ön kısmında yer alan ateşleme muylusu, namluyu ve kubuzu birbirine bağlar. Sürgü kilitleme mandalları için belli ölçülerle açılmış oyuklara sahiptir, temas noktaları ise genellikle kırmızı ile işaretlenmiştir. Sürgü kilit mekanizması açtığında, ileri geri kayabilmesi için, sürgü kısmı, bir çeşit manivela tarzı eğik düzlem mekanizması yardımıyla döndürülerek sürgü taşıyıcının alt bölgesine işlenir ve genellikle kırmızı olarak işaretlenir. Sürgü taşıyıcı hareket ettikçe; içindeki sürgü de beraberinde döner. Tetiğe basıldığında, ateşleme pimini fişeğin astarına doğru iten çekiç(horoz) serbest bırakılır ve barut ateşlenip, mermiyi hızlandırır ve akabinde gaz pistonu gaz basıncı yardımıyla stabil çalışma yönerge doğrultusunun tersi yönü boyunca geriye doğru itilir ve bu tip yükleme tarzına yeniden yüklemeyle çalışan gazlı geri yüklemeli mekanizma denir, biraz daha detaylı bir şekilde incelenirse bu olay; gaz pistonunun sürgü taşıyıcısına bağlandığı ve böylece sürgü taşıyıcısı sürgüyü kilitlemek ve geriye doğru hareket ettirmek için arka konuma itileceği gibi, horoz mandalı yardımıyla, cıvata sürgüsü ana kasayı kilitler ve ejektörden çıkarır, çekiç de sürgü taşıyıcı tarafından aşağı itilir ve daha sonra kovan çekme tırnağı tarafından yakalanır.
Sürgü mekanizmasıyla dipçik bölgesi arasındaki aşırı derecede çekme mukavemetine erişmiş gerilmiş geri tepme yayı ise, sürgü taşıyıcısını ileri konuma doğru iter, bu da sürgünün mermi yatağına yeni bir mermi beslemesini sağlar. En sonunda sürgü yapısı tamamen kilitlenir; tetik tekrardan serbest bırakıldığında tüfek tekrar ateş etmeye hazır bir konuma gelmiş olur, tam otomatik modda ise otomatik tetik tulumbası devreye girer, tetik tulumbası, çekiç ateşleme pimini bastırmadan önce namlunun genelde fişek yatağının da bulunduğu arka ucunu kilitlediğinden emin olur ve yine bu tetik tulumbası tarafından da sürgü taşıyıcı aktif hale gelir. Günümüzün yeni sayılabilecek askeri standartlar gereği atış stabilitesi ve doğruluğunu iyileştirmek ve geliştirmek gibi hizmetleri yerine getirmek adına silahlara uygun amaç ve hedefler doğrultusunda birden fazla modifikasyon yapılabilmektedir.
Örneğin; AKM için namludan gelen bir fren gazı basıncı ile donatılmış, namludan istenmeyen yükselişi önlemek için silahı 22.5-45 derece standartlarında sola doğru itim yapan ayrı muzzle-braker adı verilen aparatla ayrıca takılarak kullanılmaktadır. Tekli atış yaparken oldukça etkili bir performans sunmaktadır.
Yararlanılan Kaynaklar:
Online Barracks - Plan Your Adventure
We are dedicated to teaching you how to hunt and choosing the appropriate gear for your adventures. We also cover topics on survival and prepping.
onlinebarracks.com
Quora
www.quora.com
Wiki Index | | Fandom
gun.fandom.com
Son düzenleyen: Moderatör:
. Rusça Kalaş denir kısaca.
