Program genel hatlarıyla olumlu ve aslında çevreye yönelik de epey olumlu değişimler vaadederken AKP'nin yeni nükleer felaketlere yol açacak, gizli moleküler nükleer reaktörler yaratma projesine de yer verilmiş. Bu durum programın amacıyla çelişiyor.
Çevre İhtisas Mahkemeleri kuracak, Türk Ceza Kanunu'ndaki çevre suçlarının kapsamını genişletip, cezalarını artıracağız.
Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) ve Stratejik Çevre Etkisel Değerlendirmesi (SÇD) süreçlerini katılımcı ve etkili hale getireceğiz.
Plastik atık ithalatını bir takvim doğrultusunda kaldıracağız.
Koruma-kullanma dengesini gözeterek ekokırım projelerinin karşısında duracağız.
Siyanür, sülfürik asit, silika gibi zehirli toksik kimyasal maddelerin kullanımını içeren ayrıştırma tekniklerini yasaklayacağız.
Fabrika bacalarının çevreye yaydığı gazları filtrelemeyen, atıksuları ile çevreyi kirleten, ölçüm cihazı takmayan işletmelere ağır idari ve cezai yaptırımlar getireceğiz.
ZURNANIN ZIRT DEDİĞİ YER: KÜÇÜK MODÜLER REAKTÖRLER
Mutabakat Metni'nde verilen sözlerden en sorunlu olanı ise nükleer santrallere dair bölümde yer alıyor. İlgili bölümüm maddeleri şöyle:
Nükleer enerjide yerli teknolojilerin geliştirilmesinin önünü açacak insan kaynağının yetiştirilmesi için, yeni nesil nükleer teknolojilere dayalı Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi kurarak 'Türkiye Nükleer Ekosistemi' geliştireceğiz.
Nükleer Enerji Düzenleme Kurumu'nu daha bilimsel ve aktif çalışan bir kurum haline getireceğiz.
Akkuyu Nükleer Santral Projesi'nin mevcut durumunu ve sözleşme detaylarını, anlaşma dışında verilmiş olan hakları veya üstlenilen yükümlülükleri gözden geçireceğiz.
Daha güvenli ve daha hızlı inşa edilebilir yeni nesil 'Küçük Modüler Reaktörler" kuracağız. Zurnanın zırt dediği yer tam da o son maddede yer alan küçük modüler reaktörler (SMR) kısımında...
Türkiye'nin sıcak siyasi ve ekonomik gündemi içinde muhtemelen kayboldu ancak daha 2022'nin son günlerinde AKP'nin ve bazı şirketlerin, küçük modüler nükleer reaktörlerin satın alınması için ABD ile görüşmeler yürüttüğü ortaya çıktı. ABD Dışişleri Bakanlığı Nükleer Enerji Kıdemli Danışmanı Justin Friedman, Bloomberg'e yaptığı açıklamada, Türkiye'ye 35 adet küçük modüler reaktör satılabileceğini söyleyerek, "Şimdi esas soru bu ticaretin hükümetler arası bir şekilde mi yoksa şirketler arası olarak mı yapılacağı" dedi.
Friedman, Anadolu Ajansı'na verdiği demeçte, küçük modüler nükleer reaktör inşaatlarında Türk şirketlerinin önemli rol oynayabileceğini belirterek, "Büyük projeler, otoyollar, köprüler inşa etme konusunda önemli deneyime sahip Türk şirketleri, bu beceriyi önce Türkiye'de sonra diğer ülkelerde nükleer inşaat projeleri yapmak için kullanabilir. Burada büyük bir fırsat var" ifadelerini kullandı. Friedman'ın açıklamalarından kısa bir süre sonra Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, "müjdeyi" verdi. Dönmez, "Konvansiyonel nükleer santrallerin yanı sıra SMR adıyla bilinen küçük ve orta ölçekli modüler reaktörler de artık gündemimizde. İnşallah inşası süren ve planladığımız nükleer santrallerimizin yanı sıra SMR'ları da enerji portföyümüze ekleyeceğiz" açıklamasında bulundu.
Bilindiği üzere Türkiye, Rusya'ya ait devlet şirketi Rosatom'un Mersin Akkuyu'da inşaatı süren nükleer santral projesinin dışında Sinop'ta da yine Rosatom ile bir nükleer santral daha inşaa etme planı mevcut. Bloomberg'in haberiyle öğreniyoruz ki, yeni bir nükleer tehdit meğerse gelmiş kapımıza kadar dayanmış, Türkiye, ABD ile 35 tane küçük nükleer reaktör alma pazarlığı yapıyormuş.
Dünyanın önde gelen zenginlerinden Bill Gates'e ait TerraPower nükleer enerji firması ile Warren Buffett'ın Berkshire Hathaway şirketinin sahibi olduğu PacifiCorp, 2020'de güçlerini birleştirerek Natrium projesine start verdi. Projeye konu olan küçük nükleer reaktörün 2030 itibarıyla ticarete uygun hale geleceği hesaplanıyor.
ABD Nükleer Düzenleme Komisyonu, ABD'nin ilk küçük modüler nükleer reaktörüne onay verdi. ABD onay vermiş olabilir ancak bu reaktörler henüz küresel anlamda lisanslanmış değil.
Türkiye özeline dönecek olursak, milyonlarca dolara mal olacak bu santraller için görüşmelerin ticari bir anlaşmayla sonuçlanması halinde sistemin, finansmanın ve sahipliğin nasıl işleyeceği belirsizliklerle dolu.
Çernobil ve Fukushima felaketlerinin yarattığı yıkımların etkiler hala günümüzde devam ederken, Akkuyu'da santral faaliyete geçmeden inşaat sahasında yaşanan onlarca olumsuzluk önümüzdeyken, Altılı Masa'nın kendilerince son derece iddialı mutabakat metninde bu ifadenin neden yer aldığı anlaşılır gibi değil. Üstelik, çok yakında zamanda ABD'li bir yetkilinin kapalı kapılar ardından devam eden alışverişlere işaret ettiği, AKP'nin bunu kamuoyuna bir müjde gibi lanse ettiği günlere bu meselenin metne girmiş olmasını anlamlandıramadım.
Nükleer enerji, iklim kriziyle ilgili yaşadığımız çöküşün çözümü değildir. Nükleer enerjinin her türlüsü tehlikelidir. Son zamanlarda nükleer enerjinin gündemde tutulmaya çalışılması, çöküş halindeki bir sektörün lobilerinin sermayeye erişimdeki zorluklarından ibaret.
Altılı Masa'nın buna alet olmadan, metinde yer alan bu maddeden hızlı bir vazgeçiş başlatması gerekiyor. Bize vaat ettiğiniz şey yeni Çernobiller, yeni Fukushimalar olamaz.
Önümüzdeki seçimler çok kritik, hepimiz bunun farkındayız. Politik, ekonomik, ekolojik ve toplumsal krizlerden geçtiğimiz bir dönemde Altılı Masa'yı nükleerle ilgili olarak tekrar düşünmeye, sorumluluk almaya, nükleerden radikal şekilde vazgeçişe davet ediyorum... (Pelin CENGİZ)
Politik, ekonomik, ekolojik ve toplumsal krizlerden geçtiğimiz bir dönemde Altılı Masa'yı nükleerle ilgili olarak tekrar düşünmeye, sorumluluk almaya, nükleerden radikal şekilde vazgeçişe davet ediyorum...
artigercek.com
Bir kere tüm devlet dairelerini sen kontrol edeceksin. Yargı, yürütme gibi her şey sana bağlı. Polis teşkilatı, medya. Hepsi senin. Yani burada anlatmaya yetmez.
