Amerika, F-35'i Tek Başına Geliştirseydi Ne Olurdu?

VTOL ve çok fonksiyonluluk bütçeyi arttırmış olabilir. Tabii bir de lojistik kısmı da var. F 22 ve F117, ciddi anlamda komple uçaklar olsalar da, temelleri ABD ekonomisinin en güçlü zamanlarından birinde atılmıştı. Şu an ise, o zamanlara göre daha farklı bir ekonomi var.

SideWinder dedi:

VTOL ve çok fonksiyonluluk bütçeyi arttırmış olabilir. Tabii bir de lojistik kısmı da var. F 22 ve F117, ciddi anlamda komple uçaklar olsalar da, temelleri ABD ekonomisinin en güçlü zamanlarından birinde atılmıştı. Şu an ise, o zamanlara göre daha farklı bir ekonomi var.

Genişletmek için tıkla...

O yıllardaki dolar ile bu yıldaki dolar arasında değer olarak kaç kat var biliyor musunuz? Biraz araştırma yaptım ama pek bir sonuç bulamadım. Sonuç çok yüksek çıksa dahi bu kadar büyük bir paraya ulaşmadı kanaatimce.

Tam olarak bilmiyorum. Ancak 80 ve 90'larda daha değerliydi diye biliyorum. Tabii bunu ABD'nin kendisi ile karşılaştırıyorum, yoksa hâlâ güçlü bir ekonomisi var.

Belki kendi başına üretse daha az sorunlu olurdu fakat yeni nesil bir teknoloji olduğu için kesinlikle maliyeti daha fazla ve üretim süreci daha uzun olurdu.

@mrtcN0 teknoloji ve tasarımın %80'i ABD tarafından sanırım, belki daha fazlası. Ki, bunu Lockheed Martin tek başın yapıyor düşün.

Dolandırılmamış olurduk. Giderken motora sopa falan soksaydık keşke

mrtcN0 dedi:

Belki kendi başına üretse daha az sorunlu olurdu fakat yeni nesil bir teknoloji olduğu için kesinlikle maliyeti daha fazla ve üretim süreci daha uzun olurdu.

Genişletmek için tıkla...

Zamanında F-35'den daha iyi uçaklar geliştirmişler. RAM boyaları ve özel kompozit malzemeler ilk kez kullanılıyor. Bunların sıfırdan geliştirilmesi gerekli. İlk kez yapmana rağmen tüm maliyetleri toplasan bile F-35 programının çeyreği bile değil.

SideWinder dedi:

@painkiller evet, aslında fuselage denen kısımları dışarıya yaptırdılar, bu bazı noktalarda kâr olarak döndü tabii ki. Ancak işin kilit tarafları yine Amerikan'larda kaldı

Genişletmek için tıkla...

Asla vermezler kilit noktaları. İpleri her zaman elinde tutmayı sever Amerika.

SideWinder dedi:

2. Dünya Savaşı'nın sonlarından, Vietman Savaşı bitimine, oradan da 80'lerin ortasına kadar yaptıklarını bayağı araştırmıştım ben. Hani insan, o zamanlardaki endüstriyel çarkı nasıl işlettiklerini görünce, neden nirvanaya ulaştıklarını anlıyor.

Genişletmek için tıkla...

Aynen zaten sıçrama dönemi oydu. Ayrıca savaş hiç Amerika topraklarına gelmediği için rahatça üretim ve geliştirme yapma imkanı buldular. En sonunda kontrolü ele aldılar. Ama tabii günümüz ekonomisi buna müsaade etmiyor. O zamanlar zaten mecbursun. Başkası sana uçağını vermez savaş halinde.

F-35 en başında F-15, F-16, F-18 ve Harrier uçaklarının yerine geçmesi için tasarlanan ve ABD'nin demesiyle en gelişmiş multi role uçaktır. Bu bilgi kalsın, devamı geliyor.

ABD eskiden her rol için bir uçak tasarlardı. Örneğin hava - yer taarruzları için F-15 kullanırken, hava - hava taarruzları için F-15, F-16, F-18 kullanırdı. Uçak gemisinde kullanılan ve yine benzer görevlere çıkan uçak da F-18 idi.

F-35 ile birlikte ABD bu 3 uçağın yapabildiklerini tek uçakta toplamak istedi. Böylece farklı farklı uçaklar için geliştirme, AR-GE ve yapım maliyetleri düşerek tek uçakta her şey çözülecekti. Gelelim yapılan hataya. Projenin bu kadar uzayıp, hayvani maliyetlere ulaşmasındaki sebep tek uçağa deli gibi görev yüklemek ve ABD'nin sürekli ''şunu da ekleyelim, bak burası da iyi olsun'' demesidir.

Bu felsefeyle ilerlediler ve uçağa zorlama getirdikleri birçok şey hem sırıtıp hem de istenileni vermedi. İngiltere gibi projeye 1. dereceden ortak olan ülkeler F-35'in gidişatı hakkında büyük kuşkulara girdi. Birkaç NATO ülkesinin (Hollanda) maliyetler yüzünden uğradığı şüpheler ülkede siyasi olarak iç karışıklıklar getirdi ve projenin sonunu sorgulayacak duruma geldiler.

Bizde böyle bir olay yoktur. Biz uçağın fiyat/performansını sorgulamayız, tartışmayız. Ancak yurt dışında bu projeye deli gibi para bağlayan ülkeler yapıyor ve ABD'yi, Lockheed'i sıkıştırıyor.

@SideWinder ABD F-35B'de STOVL teknolojisini daha ileriye taşımak için Yakovlev'den know how satın aldı. Lockheed, Boeing, Northrop, GE gibi şirketler ne kadar büyük ve sağlam olsa da eksik kaldıkları noktalar oluyor, bunu da gerek Avrupa'dan gerek de doğu bloğundan tamamlıyorlar.

Amerikalılar Vietnam'da topsuz avlanan F-4 uçaklarından da ders çıkarmayıp yine bu uçakta başarısız bir top girişiminde bulundular. Füzesi biten veya Migler'in önüne geçen F-4'ler topları olmadığı için sinek gibi avlanmıştı...

F-35 her ne kadar sorunlu ve birim fiyatları tavana vurmuş/vuracak bir silah olsa da sahip olunan ülkeyi üst seviyeye taşıyacaktır. Özellikle Türkiye gibi her görev için farklı uçak alamayan ülkelere tek platform ve sistem üzerinden avantaj sağlayacaktır.

F’35’in maliyetine en büyük etkisi 3 kuvvetinde isterlerini karşılamaya çalışması. Bu 3 kuvvetin isterlerini tek platformda birleştirmeye çalışmak hemen zamansal olarak hemde maddi olarak süreci zora sokuyor. Donanma F-35C istiyor, USMC F-35B istiyor, hava kuvvetleri F-35A istiyor hepsi farklı kriterlerde uçak istiyor. En basitinden uçak gemisine inecek uçağın yapısal dayanımı daha yüksek olması lazım bu da ayrı mühendislik ayrı metalurji bilimi vs demek. İşin içinde çok değişik etkenler var ama bu Amerika’nın parayı cukkaladığı gerçeğini değiştirmiyor.