zeroqancertx exploraxb
Femtopat
- Katılım
- 21 Temmuz 2020
- Mesajlar
- 12
Linux sistemlerde en yaygın kullanılan kabuk, bourne-again Shell (bash)'dir. Bir kabuk esas olarak bir kullanıcı arayüzüdür. Çoğu zaman, komut satırı arabirimi (CLI) olarak da adlandırılan metin tabanlı bir arabirime başvurmak için kullanılır. Kernel'in etrafındaki bir kabuk olarak görünebilir.
Bir kabuğun amacı; sistem ile kullanıcı etkileşimine izin vermektir. İlk zamanların Linux veya unix sistemlerinde sadece CLI vardır.
Örneğin bir başka sisteme SSH üzerinden CLI Shell aracılığıyla bağlanmak için, kabukta "ssh KULLANICI_ADI@SUNUCU_ADI -p PORT_NUMARASI" komutu kullanılabilir.
GUI tabanlı editörlere Atom, Sublime Text ve Notepad++; CLI tabanlı editörler ise Nano ve Vim örnek verilebilir.
GUI'de Atom önerilir. Atom GitHub tarafından yapılmıştır. Geniş ölçüde yapılandırılabilir ve genisletilebilir olduğundan, 21.yy'ın hacklenebilir veya kırılabilir metin editörü olarak anılır. Bu nedenle GitHub tarafından entegre edilmeyen özellikler vs de bir uzantı paketi olarak yazılıp daha sonra indirilerek kullanılabilir. Hatta bu ve benzeri uzantılar kullanılarak tamamen kendinize özgü bir metin editörü haline bile getirebilirsiniz. Ayrıca Atom Git veya GitHub ile varsayılan olarak bütünleşik bir yapıdadır.
Git, şu anda kullanılan en popüler versiyon kontrol sistemidir? Versiyon kontrol sistemleri kod veya scripte yazılırken kullanılır. En büyük yararı, birden çok çalışma birimine herhangi bir yük altına girmeden aynı zamanda ve aynı dosyalar üzerinden çalışma imkanı tanımasıdır.
GitHub ise şu anda açık kaynak uygulamaları veya yazılımları için en önde gelen web tabanlı Git sağlayıcısıdır.
Son olarak Atom varsayılan olarak çok fazla script ve programlama dilini destekler. Yani uzantılar vs sayesinde farklı dosya tiplerini daha kolay bir şekilde tanımlayabilir.
Yükleme sonrası Atom'da, CTRL+ kısayolu ile paket yükleme ayarı görüntülenebilir ve buraya "bash" yazılarak bash Script'ı için gerekli paket yüklenebilir. Buradan herhangi bir paket veya uzantı yüklendikten sonra Atom'un yeniden başlatılması önerilir. Yine Atom'da Git görüntüsü CTRL+Shift+9 kısayolu ile değiştirilebilir.
Notepad++ ise Notepad'den daha gelişmiş ve farklı olarak; aynı anda birden fazla dosya açma, kelime vurgulama ve oto tamamlama gibi yeni özellikler içermektedir. Ilk olarak 2003'te sadece Windows için yayımlandı ve basitliğiyle tanımlandı.
CLI text editörlerinden ise genelde VIM ve Nano kullanılmaktadır. Vim metin editörü, Bram Moolenaar tarafından ilk olarak 1991'de oluşturulmuştur ve "Vi Improved"dan türetilmiş olup gelişmiş bir metin editörüdür. Bir nevi Unix'in güncellenmiş ve klonlanmış bir metin editörüdür. Vim öğrenmesi zor ve diğer metin editörlerine göre çalışması farklı bir metin editörüdür. Ama buna rağmen gerçekten de diğer metin editörlerine göre herhangi bir işlemi çok daha hızlı yapabiliyor. Vim editörü, normal ve insert olmak üzere iki farklı modda çalısmaktadır. Normal modda Notepad veya Word'deki gibi yazma imkanı yokken; insert modunda "I" tuşu aracılığıyla yazmaya başlayabiliriz. Normal moda donmek için "ESC" tuşu kullanılıyor. Normal modda yön tuşlarıyla gezinebilir. Örneğin "dd" tuşuyla tüm satırı silip "u" tuşuyla da işlemi geri alabiliriz. Vim'de herhangi bir şeyi kaydetmeden çıkmak için ":Q!" Kodu kullanılırken; kaydederek çıkmak için ise ":X dosya_ismi.txt" kodu kullanır. ":X" aslında ":Wq" kodunun kısa gösteri midir? Buradaki ":W" metni yazdırırken (write); ":Q" ise çıkmak(quite) için kullanılır. Yani bu harfler birleştirilerek kodlandığında ise söylendiği gibi kaydedip çıkış yapar. Normalden Insert moda "I" tuşu aracılığıyla gidilirken; tekrar normal moda dönmek için ise "ESC" tuşu kullanılır. Insert modda iken Vim Notepad veya Word gibi davranır fakat normal modda iken örneğin mevcut tüm satırı silmek gibi daha basit metin manipülasyonlarını gerçekleştirir.
".Vimrc" dosyası, Vim'de bazı kalıcı ayarlar yapmamızı sağlayarak Vim'i ozellestirmemizi sağlar. Örneğin; renk şemasını değıştirme, girinti ve boşluk düzenini ayarlama gibi. Bu dosya "vim. Vimrc" komutu ile oluşturulabilir (Home konumunda olduğunuzdan emin olun). Öndeki noktanın gizli dosyalar için olduğunu biliyoruz. Örneğin bu dosyanın girdileri şunlar olabilirdi;
"Set expandtab ==> Sekmeleri boşluklara çevirir.
Set tabstop=2 ==> Her sekmeyi 2 boşluğa çevirir.
Syntax on ==> Farklı renkler kullanarak kelime vurgulamayı sağlar.
Colo peachpuff ==> Şeftali renk düzenini kullanmayı sağlar.
Set ignorecase ==> Arama yaparken küçük-büyük harf duyarlılığını yok sayar.
Set smartcase ==> Bir veya daha fazla büyük harfle arama yaparken büyük / küçük harfleri dikkate almaz.
Set number ==> satır numaralarını gösterir."
Vim'de bazı yararlı tuş özellikleri ise şunlardır;
1 - ESC ==> Insert modundan çıkmayı sağlar.
2 - I ==> Insert moda girmeyi sağlar.
3 - A ==> Mevcut satırın sonunda iken Insert moda girmeyi sağlar.
4 - o ==> Geçerli satırın altında yeni bir satır başlattığımız zaman Insert moduna girmeyi sağlar.
5 - O ==> Geçerli satırın üstünde yeni bir satır başlattığımız zaman Insert moduna girmeyi sağlar.
6 - DD ==> Geçerli satırı siler.
7 - u ==> Önceki Insert modundaki yapılan değişiklikleri geri alır.
8 - CTRL + r ==> Geri alma işlemini tekrarlar.
9 - YY ==> Mevcut satırı kopyalar.
10 - p ==> Son kopyalanan satırı, geçerli satırın altına yapıştırır.
11 - P ==> Son kopyalanan satırı, geçerli satırın üst kısmına yapıştırır.
12 - H ==> Dosyanın başına gitmeyi sağlar.
13 - M ==> Dosyanın ortasına gitmeyi sağlar.
14 - G ==> Dosyanın ortasına gitmeyi sağlar.
15 - DH ==> Geçerli satır da dahil olmak üzere dosyanın başına kadar tüm satırı silmeyi sağlar.
16 - DG ==> Geçerli satır da dahil olmak üzere dosyanın sonuna kadar tüm satırı silmeyi sağlar.
Diğer bir CLI metin editörü olan "GNU nano" ise çoğu Linux dağıtımlarında varsayılan olarak yüklü gelmektedir. Adından da anlaşılabileceği gibi aynı BASH gibi Nano da GNU projesinin bir parçasıdır. İlk olarak 1999'da Pico text editörünün yerine veya onu geliştirmek adına Unix sistemler için yayımlanmıştır. Nano Vim gibi farklı modlar kullanmayıp "Ne görüyorsanız onu alın" felsefesine dayanır. Notepad veya Word'e benzeyip her zaman ve an yazmaya hazır olan bir editördür. Nano'da:
CTRL+X ==> Çıkmayı sağlar. Bu sırada nano dosyanın kaydedilip edilmemesini soracak. Kaydetmeyi seçtiğimiz durumda, herhangi bir dosya adıyla giriş yapmadığımız için, bu sefer de dosya ismini girmemizi isteyecek.
Nano, Vim'den daha kolay olmakla birlikte ondan daha güçlü değildir. Kısacası; nano basit vim ise güçlüdür. Bu nedenle kişisel tavsiyem Vim'dir.
Bir kabuğun amacı; sistem ile kullanıcı etkileşimine izin vermektir. İlk zamanların Linux veya unix sistemlerinde sadece CLI vardır.
Örneğin bir başka sisteme SSH üzerinden CLI Shell aracılığıyla bağlanmak için, kabukta "ssh KULLANICI_ADI@SUNUCU_ADI -p PORT_NUMARASI" komutu kullanılabilir.
GUI tabanlı editörlere Atom, Sublime Text ve Notepad++; CLI tabanlı editörler ise Nano ve Vim örnek verilebilir.
GUI'de Atom önerilir. Atom GitHub tarafından yapılmıştır. Geniş ölçüde yapılandırılabilir ve genisletilebilir olduğundan, 21.yy'ın hacklenebilir veya kırılabilir metin editörü olarak anılır. Bu nedenle GitHub tarafından entegre edilmeyen özellikler vs de bir uzantı paketi olarak yazılıp daha sonra indirilerek kullanılabilir. Hatta bu ve benzeri uzantılar kullanılarak tamamen kendinize özgü bir metin editörü haline bile getirebilirsiniz. Ayrıca Atom Git veya GitHub ile varsayılan olarak bütünleşik bir yapıdadır.
Git, şu anda kullanılan en popüler versiyon kontrol sistemidir? Versiyon kontrol sistemleri kod veya scripte yazılırken kullanılır. En büyük yararı, birden çok çalışma birimine herhangi bir yük altına girmeden aynı zamanda ve aynı dosyalar üzerinden çalışma imkanı tanımasıdır.
GitHub ise şu anda açık kaynak uygulamaları veya yazılımları için en önde gelen web tabanlı Git sağlayıcısıdır.
Son olarak Atom varsayılan olarak çok fazla script ve programlama dilini destekler. Yani uzantılar vs sayesinde farklı dosya tiplerini daha kolay bir şekilde tanımlayabilir.
Yükleme sonrası Atom'da, CTRL+ kısayolu ile paket yükleme ayarı görüntülenebilir ve buraya "bash" yazılarak bash Script'ı için gerekli paket yüklenebilir. Buradan herhangi bir paket veya uzantı yüklendikten sonra Atom'un yeniden başlatılması önerilir. Yine Atom'da Git görüntüsü CTRL+Shift+9 kısayolu ile değiştirilebilir.
Notepad++ ise Notepad'den daha gelişmiş ve farklı olarak; aynı anda birden fazla dosya açma, kelime vurgulama ve oto tamamlama gibi yeni özellikler içermektedir. Ilk olarak 2003'te sadece Windows için yayımlandı ve basitliğiyle tanımlandı.
CLI text editörlerinden ise genelde VIM ve Nano kullanılmaktadır. Vim metin editörü, Bram Moolenaar tarafından ilk olarak 1991'de oluşturulmuştur ve "Vi Improved"dan türetilmiş olup gelişmiş bir metin editörüdür. Bir nevi Unix'in güncellenmiş ve klonlanmış bir metin editörüdür. Vim öğrenmesi zor ve diğer metin editörlerine göre çalışması farklı bir metin editörüdür. Ama buna rağmen gerçekten de diğer metin editörlerine göre herhangi bir işlemi çok daha hızlı yapabiliyor. Vim editörü, normal ve insert olmak üzere iki farklı modda çalısmaktadır. Normal modda Notepad veya Word'deki gibi yazma imkanı yokken; insert modunda "I" tuşu aracılığıyla yazmaya başlayabiliriz. Normal moda donmek için "ESC" tuşu kullanılıyor. Normal modda yön tuşlarıyla gezinebilir. Örneğin "dd" tuşuyla tüm satırı silip "u" tuşuyla da işlemi geri alabiliriz. Vim'de herhangi bir şeyi kaydetmeden çıkmak için ":Q!" Kodu kullanılırken; kaydederek çıkmak için ise ":X dosya_ismi.txt" kodu kullanır. ":X" aslında ":Wq" kodunun kısa gösteri midir? Buradaki ":W" metni yazdırırken (write); ":Q" ise çıkmak(quite) için kullanılır. Yani bu harfler birleştirilerek kodlandığında ise söylendiği gibi kaydedip çıkış yapar. Normalden Insert moda "I" tuşu aracılığıyla gidilirken; tekrar normal moda dönmek için ise "ESC" tuşu kullanılır. Insert modda iken Vim Notepad veya Word gibi davranır fakat normal modda iken örneğin mevcut tüm satırı silmek gibi daha basit metin manipülasyonlarını gerçekleştirir.
".Vimrc" dosyası, Vim'de bazı kalıcı ayarlar yapmamızı sağlayarak Vim'i ozellestirmemizi sağlar. Örneğin; renk şemasını değıştirme, girinti ve boşluk düzenini ayarlama gibi. Bu dosya "vim. Vimrc" komutu ile oluşturulabilir (Home konumunda olduğunuzdan emin olun). Öndeki noktanın gizli dosyalar için olduğunu biliyoruz. Örneğin bu dosyanın girdileri şunlar olabilirdi;
"Set expandtab ==> Sekmeleri boşluklara çevirir.
Set tabstop=2 ==> Her sekmeyi 2 boşluğa çevirir.
Syntax on ==> Farklı renkler kullanarak kelime vurgulamayı sağlar.
Colo peachpuff ==> Şeftali renk düzenini kullanmayı sağlar.
Set ignorecase ==> Arama yaparken küçük-büyük harf duyarlılığını yok sayar.
Set smartcase ==> Bir veya daha fazla büyük harfle arama yaparken büyük / küçük harfleri dikkate almaz.
Set number ==> satır numaralarını gösterir."
Vim'de bazı yararlı tuş özellikleri ise şunlardır;
1 - ESC ==> Insert modundan çıkmayı sağlar.
2 - I ==> Insert moda girmeyi sağlar.
3 - A ==> Mevcut satırın sonunda iken Insert moda girmeyi sağlar.
4 - o ==> Geçerli satırın altında yeni bir satır başlattığımız zaman Insert moduna girmeyi sağlar.
5 - O ==> Geçerli satırın üstünde yeni bir satır başlattığımız zaman Insert moduna girmeyi sağlar.
6 - DD ==> Geçerli satırı siler.
7 - u ==> Önceki Insert modundaki yapılan değişiklikleri geri alır.
8 - CTRL + r ==> Geri alma işlemini tekrarlar.
9 - YY ==> Mevcut satırı kopyalar.
10 - p ==> Son kopyalanan satırı, geçerli satırın altına yapıştırır.
11 - P ==> Son kopyalanan satırı, geçerli satırın üst kısmına yapıştırır.
12 - H ==> Dosyanın başına gitmeyi sağlar.
13 - M ==> Dosyanın ortasına gitmeyi sağlar.
14 - G ==> Dosyanın ortasına gitmeyi sağlar.
15 - DH ==> Geçerli satır da dahil olmak üzere dosyanın başına kadar tüm satırı silmeyi sağlar.
16 - DG ==> Geçerli satır da dahil olmak üzere dosyanın sonuna kadar tüm satırı silmeyi sağlar.
Diğer bir CLI metin editörü olan "GNU nano" ise çoğu Linux dağıtımlarında varsayılan olarak yüklü gelmektedir. Adından da anlaşılabileceği gibi aynı BASH gibi Nano da GNU projesinin bir parçasıdır. İlk olarak 1999'da Pico text editörünün yerine veya onu geliştirmek adına Unix sistemler için yayımlanmıştır. Nano Vim gibi farklı modlar kullanmayıp "Ne görüyorsanız onu alın" felsefesine dayanır. Notepad veya Word'e benzeyip her zaman ve an yazmaya hazır olan bir editördür. Nano'da:
CTRL+X ==> Çıkmayı sağlar. Bu sırada nano dosyanın kaydedilip edilmemesini soracak. Kaydetmeyi seçtiğimiz durumda, herhangi bir dosya adıyla giriş yapmadığımız için, bu sefer de dosya ismini girmemizi isteyecek.
Nano, Vim'den daha kolay olmakla birlikte ondan daha güçlü değildir. Kısacası; nano basit vim ise güçlüdür. Bu nedenle kişisel tavsiyem Vim'dir.
