- Katılım
- 2 Haziran 2015
- Mesajlar
- 14.191
- Makaleler
- 110
- Çözümler
- 120
Bildiğiniz gibi Dünya gündemi, birkaç gündür Çin'in bilerek ve isteyerek başı boş bıraktığı devasa kullanılmış roket parçası ile meşgul ediliyor.
Öncelikle söylemem gerekir ki roketlerin, Uzay'a gönderdikleri araçla ile birlikte yörüngeye oturması gayet olağandır, hele ki Düşük Dünya Yörüngesi (LEO)'ne gönderiyorsanız ve gönderdiğiniz yükün kütlesi fazla ise.
Bu büyük kütleli ve düşük yörüngeye giden yükleri taşıyan roketler, genelde iki kademeli olur. İlk kademe boosterlar ile birlikte ikinci kademeyi belirli bir irtifaya çıkartır. Bu, önceden belirlenmiş biri irtifadır. Öyle ki bu irtifada ayrılan ilk kademe, yörüngeye girmeye yetecek kadar irtifaya da ve Delta-V'ye sahip değildir. Bu nedenle geri düşer.
Sonrasında ikinci kademe yükü yörüngeye ulaştırır. Yük, yörüngeye ulaştıktan sonra ikinci kademe de ayrılır. Burada iki ihtimal olur. Ya ikinci kademe ters çevrilir, motorları ters yönde ateşlenir ve Delta-V değeri düşürülür, bu sayede kontrollü bir şekilde yörüngeden çıkartılır ve Dünya atmosferine girerek parçalanır. Ya da yük ile ikinci kademe arasında belirli bir mesafe açıldıktan sonra, ikinci kademe motorları tekrar ateşlenir ve "Uydu Mezarlığı" denen yörüngeye gönderilir.
Ancak her zaman çift kademe kullanamazsınız. Mesela Uzay Mekiğini hatırlayalım. Uzay mekiğinin devasa bir yakıt tankı vardır. Bu tank, mekiğin 3 ana motoru için gerekli yakıtı sağla. Mekik, yörüngeye çıkmak için bu üç ana motora ihtiyaç duyar, ama yakıt tankı takılıyken de yörüngeye çıkamaz. Zira yakıt tankının yörüngeye oturmaması gerekir. Bu nedenle mekik, yakıt tankını yörüngeye oturmadan hemen önce bırakırdı. Kalan yolu da üstündeki hipergolik OMS itki motorları ile alırdı. Yörüngeye oturacak kadar Delta-V kazanamayan tank ise kontrollü bir biçimde atmosfere girer, parçalanır ve okyanusa çakılırdı.
Aslında Çin roketinde de benzer bir durum var. Çin roketi de tek kademeden oluşuyor. İkinci kademe yok, direkt istasyon var. Bu nedenle ilk kademenin yörüngeye kadar istasyonu itmesi gerekirdi. Onlar, Amerikalılar gibi çevreyi düşünen bir çözüm değil, kendilerini düşünen bir çözüm geliştirdiler. Yani ilk kademeyi bilerek ve isteyerek başı boş bırakmayı seçtiler.
Demem o ki bu ilk değil, son da olmayacak. Kendinizi hazırlayın derim. Çinlilerden hayır gelmeyecek. Long March 4B roketinin de parçalarının, kendi kasabalarının üstüne düşmesine izin vermişlerdi:
Öncelikle söylemem gerekir ki roketlerin, Uzay'a gönderdikleri araçla ile birlikte yörüngeye oturması gayet olağandır, hele ki Düşük Dünya Yörüngesi (LEO)'ne gönderiyorsanız ve gönderdiğiniz yükün kütlesi fazla ise.
Bu büyük kütleli ve düşük yörüngeye giden yükleri taşıyan roketler, genelde iki kademeli olur. İlk kademe boosterlar ile birlikte ikinci kademeyi belirli bir irtifaya çıkartır. Bu, önceden belirlenmiş biri irtifadır. Öyle ki bu irtifada ayrılan ilk kademe, yörüngeye girmeye yetecek kadar irtifaya da ve Delta-V'ye sahip değildir. Bu nedenle geri düşer.
Sonrasında ikinci kademe yükü yörüngeye ulaştırır. Yük, yörüngeye ulaştıktan sonra ikinci kademe de ayrılır. Burada iki ihtimal olur. Ya ikinci kademe ters çevrilir, motorları ters yönde ateşlenir ve Delta-V değeri düşürülür, bu sayede kontrollü bir şekilde yörüngeden çıkartılır ve Dünya atmosferine girerek parçalanır. Ya da yük ile ikinci kademe arasında belirli bir mesafe açıldıktan sonra, ikinci kademe motorları tekrar ateşlenir ve "Uydu Mezarlığı" denen yörüngeye gönderilir.
Ancak her zaman çift kademe kullanamazsınız. Mesela Uzay Mekiğini hatırlayalım. Uzay mekiğinin devasa bir yakıt tankı vardır. Bu tank, mekiğin 3 ana motoru için gerekli yakıtı sağla. Mekik, yörüngeye çıkmak için bu üç ana motora ihtiyaç duyar, ama yakıt tankı takılıyken de yörüngeye çıkamaz. Zira yakıt tankının yörüngeye oturmaması gerekir. Bu nedenle mekik, yakıt tankını yörüngeye oturmadan hemen önce bırakırdı. Kalan yolu da üstündeki hipergolik OMS itki motorları ile alırdı. Yörüngeye oturacak kadar Delta-V kazanamayan tank ise kontrollü bir biçimde atmosfere girer, parçalanır ve okyanusa çakılırdı.
Aslında Çin roketinde de benzer bir durum var. Çin roketi de tek kademeden oluşuyor. İkinci kademe yok, direkt istasyon var. Bu nedenle ilk kademenin yörüngeye kadar istasyonu itmesi gerekirdi. Onlar, Amerikalılar gibi çevreyi düşünen bir çözüm değil, kendilerini düşünen bir çözüm geliştirdiler. Yani ilk kademeyi bilerek ve isteyerek başı boş bırakmayı seçtiler.
Demem o ki bu ilk değil, son da olmayacak. Kendinizi hazırlayın derim. Çinlilerden hayır gelmeyecek. Long March 4B roketinin de parçalarının, kendi kasabalarının üstüne düşmesine izin vermişlerdi:
