perspektive
Picopat
- Katılım
- 7 Ekim 2020
- Mesajlar
- 205
- Makaleler
- 8
Bilgisayarımızı anakartın üstüne kurarız, temelini o oluşturur. Sistemimizin sağlıklı çalışabilmesi için iyi ve parçalarımızla dengeli bir anakart seçmemiz gerekir. Peki bunu nasıl yaparız? Bunun cevabını öğrenmek AMD anakartlar için adım adım hazırladığım rehberde beni takip edin.
Form faktör seçimi
Anakartınızı kullanım amacınıza uygun olan form faktörde seçmelisiniz: AM4 platformunda (küçükten büyüğe) STX, ITX, DTX, M-ATX, ATX, E-ATX form faktörleri sunulmakta; genel olarak M-ATX ve ATX en yaygınları.
Çipset seçimi
AM4 platformunda şu anda en yaygın olarak A520, B450, B550, X570 çipset bulunmakta ve anakartların özellikleri -özellikle USB ve PCI veriyolları- çipsetlere göre değişkenlik göstermekte. Yukarıdaki tablodan almayı düşündüğünüz anakartın çipsetlerini karşılaştırabilirsiniz. Ben genel olarak oyun sistemlerinde ve karma kullanım sistemlerinde B550, iş ve üst seviye sistemlerde de X570 çipset önermekteyim. Unutmayın ki çipseti yüksek olan her anakart düşük çipsetli olanlardan daha iyi değildir.
VRM elemanları
Anakartınızın VRM elemanlarının güçlü olması stabilite için çok önemli, hız aşırtma için daha da önemli. VRM elemanlarında CPU ve SoC MOSFET`ler bulunmakta, genel olarak çoklu (yüksek taraf-düşük taraf) ve tekli MOSFET`ler görmekteyiz; bağlanmalarına göre de çiftlenmemiş - çiftleyicisiz çiftlenmiş - çiftleyici ile çiftlenmiş olarak ayrılırlar. Buradan sonra CPU VRM için örnekler halinde gidelim.
Yukarıda gayet mütevazı 
bir anakart olan MSI B550M PRO-VDH`yi ve onun çok parçalı MOSFET`ler - çiftlenmemiş bağlama kombinasyonundan oluşan CPU VRM yapısını görmekteyiz. Burada 4 gerçek fazlı (CPU) bir VRM yapısı kullanılmış. PWM kontrolcüsünden sonra ikişer adet OnSemi 4C029N üst taraf ve yine ikişer adet OnSemi 4C024N alt taraf MOSFET`leri bulunmakta, daha sonra da fazlara çıkılmış. Ryzen 5 3600X-5600X`den sonrası ve hız aşırtma için önermediğim bir anakart olsa da CPU MOSFET`lerinin pasif ısı dağıtıcı tarafından soğutması giriş seviyesi için olumlu bir özellik.
Şimdi karşımızda orta-alt seviyede sıkça kullanılan, asi mi asi ruhlu 
Gigabyte B550M Aorus Pro var. Bu anakartta 5 gerçek, 10 sanal fazlı bir CPU VRM dizilimi kullanılmış. PWM kontrolcüsünden sonra faz çoklayıcısı ile karşılaşılan dizaynda her bir faza bir OnSemi 4C10N üst taraf, bir de OnSemi 4C06 alt taraf MOSFET düşmekte. Hem CPU hem de SoC MOSFET`lerinin iri sayılabilecek ısı dağıtıcıya sahip olması önemli bir artı. Bu anakartı bence stok hızda Ryzen 9 3900X-Ryzen 9 5900X, hız aşırtılmış 3600-5600X için kullanabilirsiniz.
Bu sefer hem kaslı 
hem de ponçik 
görüntülü, 4 gerçek 8 sanal CPU fazlı ASRock B550M Steel Legend`i inceleyeceğiz. Bu anakartta Aorus Pro gibi çoklayıcılı dizayn kullanılmış ancak bu sefer tek parçalı MOSFET birimlerini görmekteyiz. 9505s PWM kontrolcüsünden sonra faz çoklayıcılar ile karşılaşıyoruz Ardından CPU tarafında 8 adet Vishay SiC654 50A tek parça MOSFET bulunduran anakartı stok hızda Ryzen 9 3950X-5950X, hız aşırtılmış Ryzen 7 3700X-5700X için önerebilirim.
Sakin ama asaletli B550-F ROG Strix ile birlikteyiz. Bu anakartta 4 gerçek 12 sanal CPU fazı tasarımı kullanımış. ASP1106J PWM kontrolcüsünden sonra tek parça SiC639 50A MOSFET ve fazların çiftleyici olmadan çiftlendiğini pardon üçlendiğini görmekteyiz 
. Bu, nadir karşılaşılan bir tasarım 
. 600A VRM bulunan bu anakartı hız aşırtılmış 3950X-5950X için bile önerebilirim.
Bellek desteği
AM4 platformunda bellek kontrolcüsü işlemcide olsa da burada anakartın da desteklemesi gerekiyor. Mümkün olduğunca hızlı RAM desteğine sahip ve 4 bellek slotlu anakart tercih etmenizi öneririm zira Ryzen işlemcilerde çift kanal ve hızlı bellek önemli.
PCI-E genişleme slotları
Anakartınızın bol ve yüksek hızlı genişleme slotlarına sahip olmasını şiddetle tavsiye ederim zira sonradan depolama, ağ bağlantısı gibi yükseltmelerde etkili olmaktalar. Bu noktada çipset de önemli oluyor. Ayrıca çoklu GPU kullanacaksanız CFX-SLI desteğinin olup olmadığı da sizin için mühim olacaktır. Ağır ekran kartları için slot zırhı iyi bir özellik.
Arka giriş/çıkış slotları
Günümüz standartlarında anakartınızda mutlaka USB 3.1 Gen2 ve USB Type-C slotu bulunmasını öneririm. Thunderbolt 3, hızlı şarj slotu, çift ağ girişi gibi ekstralar da iyi olabilir.
Ses kodeği ve çıkışı
Berrak ve kaliteli ses alabilmeniz için iyi bir ses kodeği çok önemli. Realtek ALC1220, ALC1200 gibi kodekleri, S-PDIF dijital ses çıkışının bulunmasını ve yalıtılmış ses kapasitörlerini tavsiye ederim. DAC yongası da üst seviye anakartlarda önemli bir artı.
Ağ yongası
Kaliteli, hızlı ve kesintisiz ağ bağlantısı için Gigabit Ethernet yongasının ve girişinin bulunması önemli. Intel I serisi LAN da üst seviye anakartlarda bulunursa iyi olur.
Görüntü çıkışları (APU sistemler için)
Özellikle çoklu monitör kullanacaksanız giriş/çıkış sayısına dikkat edin. Mutlaka HDMI ve DVI-D bulunsun, Displayport ve VGA bulunması da iyi birer artı olarak sayılabilir.
Ön panel başlıkları
Kasanızın portlarını ve depolama aygıtlarınızı verimli kullanabilmek için ön panel ve SATA başlıklarının yeterli sayıda ve nitelikte olduğunu kontrol edin.
Soğutucu başlıkları
Anakartınızda yeterli sayıda PWM soğutucu başlığının bulunması zahmetsiz bir şekilde kasa fanı bağlantısı ve kontrolü yapılmasını sağlar. Bunun yanında sıvı soğutma kullanacaksanız pompa için ayrılmış başlık da iyi bir artı olacaktır.
RGB başlıkları
Sisteminizi süsleyecekseniz veya aydınlatmalı bileşenler kullanacaksanız bol sayıda ARGB ve RGB başlığının bulunması sizin için olumlu olacaktır.
Kablosuz bağlantı özellikleri
Gittikçe daha fazla sayıda anakartta kablosuz bağlantı görmeye başladık. Özellikle ITX sistemlerde kesinlikle tavsiye ettiğim kablosuz bağlantının çift antenli, WiFi 6 ve Bluetooth 5 destekler olması mükemmel olur.
BIOS kapasitesi
Anakartlarda BIOS kapasitesine genellikle bakılmaz ancak bu çok yanlış bir şeydir. Özellikle yeni işlemcilerle tam bir BIOS deneyimi yaşamak için kesinlikle 32MB BIOS kullanan anakart seçmenizi öneririm. Ayrıca BIOS Flashback ve işlemcisiz BIOS güncelleme özellikleri de önemli artılar.
Türkçe detaylı AM4 anakart karşılaştırmaları
A520 (@GeistDerTechnik), B550 (@Sylveon), X570 (@Mithat Berhan), A520-B550-X570 ITX (@GeistDerTechnik)
Hazırladığım rehberi okuduğunuz için teşekkür ederim; her türlü yorum, istek, öneri, eleştiri ve sorunuzu bekliyorum.
Form faktör seçimi
Çipset seçimi
VRM elemanları
Anakartınızın VRM elemanlarının güçlü olması stabilite için çok önemli, hız aşırtma için daha da önemli. VRM elemanlarında CPU ve SoC MOSFET`ler bulunmakta, genel olarak çoklu (yüksek taraf-düşük taraf) ve tekli MOSFET`ler görmekteyiz; bağlanmalarına göre de çiftlenmemiş - çiftleyicisiz çiftlenmiş - çiftleyici ile çiftlenmiş olarak ayrılırlar. Buradan sonra CPU VRM için örnekler halinde gidelim.
bir anakart olan MSI B550M PRO-VDH`yi ve onun çok parçalı MOSFET`ler - çiftlenmemiş bağlama kombinasyonundan oluşan CPU VRM yapısını görmekteyiz. Burada 4 gerçek fazlı (CPU) bir VRM yapısı kullanılmış. PWM kontrolcüsünden sonra ikişer adet OnSemi 4C029N üst taraf ve yine ikişer adet OnSemi 4C024N alt taraf MOSFET`leri bulunmakta, daha sonra da fazlara çıkılmış. Ryzen 5 3600X-5600X`den sonrası ve hız aşırtma için önermediğim bir anakart olsa da CPU MOSFET`lerinin pasif ısı dağıtıcı tarafından soğutması giriş seviyesi için olumlu bir özellik. Gigabyte B550M Aorus Pro var. Bu anakartta 5 gerçek, 10 sanal fazlı bir CPU VRM dizilimi kullanılmış. PWM kontrolcüsünden sonra faz çoklayıcısı ile karşılaşılan dizaynda her bir faza bir OnSemi 4C10N üst taraf, bir de OnSemi 4C06 alt taraf MOSFET düşmekte. Hem CPU hem de SoC MOSFET`lerinin iri sayılabilecek ısı dağıtıcıya sahip olması önemli bir artı. Bu anakartı bence stok hızda Ryzen 9 3900X-Ryzen 9 5900X, hız aşırtılmış 3600-5600X için kullanabilirsiniz. hem de ponçik görüntülü, 4 gerçek 8 sanal CPU fazlı ASRock B550M Steel Legend`i inceleyeceğiz. Bu anakartta Aorus Pro gibi çoklayıcılı dizayn kullanılmış ancak bu sefer tek parçalı MOSFET birimlerini görmekteyiz. 9505s PWM kontrolcüsünden sonra faz çoklayıcılar ile karşılaşıyoruz Ardından CPU tarafında 8 adet Vishay SiC654 50A tek parça MOSFET bulunduran anakartı stok hızda Ryzen 9 3950X-5950X, hız aşırtılmış Ryzen 7 3700X-5700X için önerebilirim. . Bu, nadir karşılaşılan bir tasarım . 600A VRM bulunan bu anakartı hız aşırtılmış 3950X-5950X için bile önerebilirim.Bellek desteği
AM4 platformunda bellek kontrolcüsü işlemcide olsa da burada anakartın da desteklemesi gerekiyor. Mümkün olduğunca hızlı RAM desteğine sahip ve 4 bellek slotlu anakart tercih etmenizi öneririm zira Ryzen işlemcilerde çift kanal ve hızlı bellek önemli.
PCI-E genişleme slotları
Anakartınızın bol ve yüksek hızlı genişleme slotlarına sahip olmasını şiddetle tavsiye ederim zira sonradan depolama, ağ bağlantısı gibi yükseltmelerde etkili olmaktalar. Bu noktada çipset de önemli oluyor. Ayrıca çoklu GPU kullanacaksanız CFX-SLI desteğinin olup olmadığı da sizin için mühim olacaktır. Ağır ekran kartları için slot zırhı iyi bir özellik.
Arka giriş/çıkış slotları
Günümüz standartlarında anakartınızda mutlaka USB 3.1 Gen2 ve USB Type-C slotu bulunmasını öneririm. Thunderbolt 3, hızlı şarj slotu, çift ağ girişi gibi ekstralar da iyi olabilir.
Ses kodeği ve çıkışı
Berrak ve kaliteli ses alabilmeniz için iyi bir ses kodeği çok önemli. Realtek ALC1220, ALC1200 gibi kodekleri, S-PDIF dijital ses çıkışının bulunmasını ve yalıtılmış ses kapasitörlerini tavsiye ederim. DAC yongası da üst seviye anakartlarda önemli bir artı.
Ağ yongası
Kaliteli, hızlı ve kesintisiz ağ bağlantısı için Gigabit Ethernet yongasının ve girişinin bulunması önemli. Intel I serisi LAN da üst seviye anakartlarda bulunursa iyi olur.
Görüntü çıkışları (APU sistemler için)
Özellikle çoklu monitör kullanacaksanız giriş/çıkış sayısına dikkat edin. Mutlaka HDMI ve DVI-D bulunsun, Displayport ve VGA bulunması da iyi birer artı olarak sayılabilir.
Ön panel başlıkları
Kasanızın portlarını ve depolama aygıtlarınızı verimli kullanabilmek için ön panel ve SATA başlıklarının yeterli sayıda ve nitelikte olduğunu kontrol edin.
Soğutucu başlıkları
Anakartınızda yeterli sayıda PWM soğutucu başlığının bulunması zahmetsiz bir şekilde kasa fanı bağlantısı ve kontrolü yapılmasını sağlar. Bunun yanında sıvı soğutma kullanacaksanız pompa için ayrılmış başlık da iyi bir artı olacaktır.
RGB başlıkları
Sisteminizi süsleyecekseniz veya aydınlatmalı bileşenler kullanacaksanız bol sayıda ARGB ve RGB başlığının bulunması sizin için olumlu olacaktır.
Kablosuz bağlantı özellikleri
Gittikçe daha fazla sayıda anakartta kablosuz bağlantı görmeye başladık. Özellikle ITX sistemlerde kesinlikle tavsiye ettiğim kablosuz bağlantının çift antenli, WiFi 6 ve Bluetooth 5 destekler olması mükemmel olur.
BIOS kapasitesi
Anakartlarda BIOS kapasitesine genellikle bakılmaz ancak bu çok yanlış bir şeydir. Özellikle yeni işlemcilerle tam bir BIOS deneyimi yaşamak için kesinlikle 32MB BIOS kullanan anakart seçmenizi öneririm. Ayrıca BIOS Flashback ve işlemcisiz BIOS güncelleme özellikleri de önemli artılar.
Türkçe detaylı AM4 anakart karşılaştırmaları
A520 (@GeistDerTechnik), B550 (@Sylveon), X570 (@Mithat Berhan), A520-B550-X570 ITX (@GeistDerTechnik)
Hazırladığım rehberi okuduğunuz için teşekkür ederim; her türlü yorum, istek, öneri, eleştiri ve sorunuzu bekliyorum.
Hardware Unboxed, KitGuru, TechPowerUp, Tom`s Hardware, Ali Güngör, Recep Baltaş
Son düzenleme:
