İ
İbrahim TAPU
Ziyaretçi
Laptop pilleri, sonsuz bir ömre sahip değiller; en fazla dört-beş sene içinde ömürlerini tüketiyorlar.
Bilgisayar yazılımlarının zamanla yavaşlaması veya bir telefonun zamanla çizilmesi gibi piller de zamanla deformasyona uğrar ve kullanılmaz hale gelir. Peki, pillerin ömrünün tükenmesinde sorumlu kim ve piller neden zamanla güçlerin kaybediyorlar?
Tüm elektronik cihazlar gibi dizüstü bilgisayarların pilleri de zaman içinde kullanım ömürlerin tamamlıyorlar ve güçlerini kaybederek artık bilgisayarı çalıştırmak için yeterli gücü depolayamaz hale geliyorlar.
Şarj edilebilir piller nasıl çalışıyor?
Cihazlarda kullandığımız pillerden bahsettiğimizde, büyük çoğunlukla lityum-iyon pilleri veya benzerini kastediyoruz.
Kısaca lityum-iyon piller şu şekilde çalışırlar: Ametal lityumdan meydana gelen pozitif elektrot (anot), karbon negatif elektrota(katot) bağlıdır. Pili şarj etmek için iyonlar (elektrik yüklü atomlar) lityum katot üzerinden iyonların biriktirildiği karbon anota itilir.
Bu iyonların serbest bırakılması, yani lityum katoda doğru olan akım sayesinde ise dizüstü bilgisayarınız veya cep telefonunuz güce kavuşur.
Hemen hemen her tür pil bu prensiple çalışmaktadır. Lityum-iyon piller ise tüketici elektroniğine daha uygun olduğu için bu alanda daha sık kullanılmaktadır. Bu tür piller hafif ve taşınabilir olmasının yanı şarj olabilme seviyesi de yüksektir. Lityum-iyon pillerin en önemli özelliği ise önemli bir bozulmaya uğramadan yüzlerce kere şarj edilebilmesidir.
Bunchman, genel olarak katottun zamanla kimyasal değişiklikler nedeniyle bozulmaya uğramasından bahsediyor. İyonların tekrar tekrar yüklenmesi ve boşaltılması aslında lityum maddesinin yapısını değiştirir ve ilerideki değişimleri daha zor hale getirir.
Tekrarlanan kimyasal reaksiyonlar, pilin içeresindeki katottun üzerinde çözünmüş metal artıkları bırakır (bu, anotta daha az meydana gelir). Pillerini içerisinde bulunan elektrolitler de bozulmaya eğilimlidir, zamanla katot üzerinde oksitlenerek iyonların yolunu tıkarlar.
Bütün bunların yanında, aslında en değerli elektronik eşyalarımızın bile ömrü oldukça kısa. Kullanıcılar yaklaşık iki senede bir kere telefonlarını yenisiyle değiştiriyorlar.
Örneğin, iki senelik iPod'unuz şu an hala çalışıyor olabilir, ama yine de yenisini daha çok tercih edeceksinizdir. İşte bu nedenle pil ömrü çok ciddi bir konu olsa da, insanoğlunun teknolojik seviyesi henüz bu soruna kalıcı bir çözüm bulabilmiş değil. Mobil cihazların gücü tükenen piller nedeniyle ömrünün kısalmaması için kullanıcılara yapılan en sık tavsiye, bir telefon, müzik çalar, dizüstü bilgisayarın pilinin rahatsız edici boyutta güçten düşmesi durumunda, yeni bir pil satın almalarıdır. Böylece, söz konusu elektronik cihazın modeline ait yedek parçalar piyasadan çekilmeden, yeni bir pille cihazınızı dört-beş sene daha kullanma fırsatı yakalarsınız.
Nasıl daha iyi hale getirilebilir?
Bunchman, lityum-iyon pillerin sınırlarına bugün neredeyse ulaşıldığını, yeni teknolojilerinse kapıda olduğunu söylüyor ve ekliyor: "Araştırmaların çoğu katot üzerinde yoğunlaşıyor. Anot ise karbondan meydana geliyor. Anotta daha yüksek enerji yoğunluğu kazandırmak için silikon eklemeye yönelik çalışmalar da var". Buncman, kısaca pil yapımcılarının daha iyi bir pili üretmek için çalıştıklarını dile getiriyor.
Elektrikli arabaların geliştirilmesi de pil araştırmalarına bağlı bulunuyor. Araba şirketlerinin birkaç sene sonra kullanılmaz hale gelen bir araç üretme şansı olmadığından, daha güçlü ve uzun ömürlü piller geliştirmek için ciddi boyutta para ve zaman harcıyorlar.
Kısacası, insanoğlu bu sorunun çözümü için şu anda bilim insanların araştırmalarını başarıyla sonuçlandırmasını bekliyor ve ömrü tükenmeyecek piller yaratılmasını umut ediyor.
KAYNAK
