Merhaba. Hocam, başlıca 2 önemli uygulama yerinden burada kısaca söz edebiliriz;
1- Mini röle devresi ile transistörlerin mutlaka birlikte çalışmasında (ayni anda anahtarlanmalarında) bu esnada oluşan indüktif (self) yükle transistörlerin kolayca bozulmaması için buna önlem olarak paralel ters bağlı diyot koruması transistörlerden hemen önce mini röle kontaklarının oluşturacağı self etkisinden korumak için kullanılır. Burada paralel ters bağlı diyot oluşan self (zıt indüksiyon akımını) kendi üzerinden bloke ederek transistörün bozulmasına kesin olarak engel olur.
2- Akü-platin-indüksiyon bobini (benzinli araçlarda DELCO klasik ateşleme sistemini kullanan) uygulaması olan araçlarda distribütör içindeki platinin kontaklarının açılması esnasında indüktif yolla oluşan kıvılcımı azaltmak, dolayışıyla platinin meme yaparak kısa zamanda devre dışında kalmaması için platinle paralel bağlı meksefe (kutupsuz bir kondansatör) kullanılır. Platinle paralel bağlı meksefe platin kontakları açıldığında oluşan self indüksiyon akımının büyük çoğunluğunu kendi üzerine alır, ayni zamanda ateşleme (indükisyon) bobininin kıvılcımının YG voltunu da olumlu yönden yükseltip buji tırnakları arasındaki kıvılcımın niteliğini benzin-hava karışımını garantili ateşleyecek şekliyle yükseltir. Burada yer alan meksefenin 2 önemli görevinden biri platinin zamanından önce aşınmaması, meme yapmaması diğer önemli 2. görevi ise ateşleme (indüksiyon) bobininin YG voltaj çıkışının istenildiği ölçüde yüksek voltajlara gelebilmesi amacını taşır. (25-30 kV' lar gibi) Kolay gelsin.
3- Çıkış yükü indüktif (self) üreten başka bir uygulama CRT (tüplü) TV'lerin horizantal (yatay) çıkış katı tüp boynundaki saptırma bobinlerinde yaşanır. Bu anahtarlanmaya 2 yoldan anti önlem alınabilir;
1- Anahtarlama işini yapan güç transistörünün iç yapısında ters paralel diyot bulunan tipini saptırma bobini anahtarlamasında kullanarak.
2- Güç transistörlerinin iç yapsında selfi bloke eden ters paralel diyot yoksa transistörün emitter-kollektörüne kutupsuz kondansatörü paralel bağlı tutabilmek.
Her iki yolla da bu güç transistörünün CRT TV'lerde yatay saptırma bobinini çalıştırırken self akımlarla bozulması önlenmiş olur. Saptırma bobini selfinden korunmada tüpün boyun kısmındaki saptırma bobini bağlantılarında eğer zamanla soğuk lehim veya temas bağlantısı sıkıntıları oluşursa tüpte görüntü sağ, sol yanlardan bu durumda daralır ve bu durum uzun sürerse saptırma güç transistörü kendi iç yapısında ters paralel bağlı diyot bulunan yapıda olsa bile ters akımlarla etkileşimde olup yine bozulabilir. Örneğin Arçelik 51 ekran CRT TV'de bu direk olarak başıma gelmiş ve horizantal (yatay) saptırma katındaki güç (bobin anahtarlama) transistörünü yenisiyle değiştirmemle TV çalışır duruma dönmüştü, bir tamir macerası olarak. Bu transistörü yerinden sökmemle TV'nin standby ışığı yeniden yanarak TV besleme katı kısa devreden kurtulup yeniden standby'da iken uzaktan kumandayla çalışmaya hazır duruma gelmişti. Buradan bu transistörünün iç yapısında oluşan selfle içten kısa devre olduğu ve değiştirilmesi gerektiği ortaya çıkmıştı. Kolay gelsin.
Not: Ben profesyonel bir TV tamircisi değilim sadece bir mak. müh.'siyim, o yüzden bu konu asla yanlış anlaşılmasın. Bir osiloskopla, multimetreyle devre takibini TV devre şemasından takip ederek bozulan güç transistörünü adı adım arayarak asla bulmadım. Sadece nette en çok arıza yapan (potansiyel arızayı en çok yapan) elektronik eleman olarak bu adı geçen güç transistöründen şüphelenip onu havyayla bacaklarını eritip yerinden sökmemle "cik cik!" şeklinde öten ses TV'de anında kaybolup standby ışığı yenden yanıp TV besleme katı kısa devreyle korunma durumdan çıkmışve yendien aktif olup uzaktan kumandayla komuta edilir duruma dönmüştü. Sadece deneme-yanılma yoluyla arızalı güç transistörünün bozulduğu bu yolla tesadüfi olarak en çok arzıa yapan adı geçen parçanın netten bu konudaki söylentisi nedeniyle tespit edilmiştir. (Biraz da tevazü gösterelim) Kolay gelsin.
