Evrim nedir? Kanıtları nelerdir?

Katılım
15 Ağustos 2020
Mesajlar
11.267
Makaleler
6
Çözümler
31
Yer
Bursa
Bilim kategorisinde evrim ve evrim kuramı hakkında yazılanları görünce şunu fark ettim, konu hakkında inanılmaz bir bilgi kirliliği var. Kısaca evrimin ve evrim kuramının ne olduğundan, ardından evrim kuramına yönelik sunulan sayısız kanıt içerisinden birkaç tanesini aktaracağım.

Evrim nedir?

Evrim, en kısa tanımıyla; popülasyon içi gen ve özellik dağılımlarının nesiller içerisindeki değişimidir.

Not: Evrim modern biyolojinin olmazsa olmazı, temel taşıdır.
Evrim kuramı/teorisi nedir?

Bilimsel teoriler, doğa yasalarının "neden" ve "nasıl" olduğunu açıklamak için sağlam kanıtlar ile ortaya atılırlar.
  • Doğadaki örnek ve olgular incelenir.
  • Daha sonra bu gözlemleri açıklayabilecek teoriler üretilir.
  • Sonra bu teoriler denenir.
  • Eğer bir teori denemede başarısız olursa aksi kanıtlanmış demektir ve bırakılır.
  • Eğer bir teori denemeyi geçerse başka bir denemeyi de geçmelidir.
  • Eğer denemeleri geçmeye devam ederse, bilim insanları bu teorinin doğruluğunun gittikçe daha muhtemel olduğunu düşünürler.
  • Eğer bir teori bütün denemeleri geçer ve daha fazla gözlemle desteklenirse, bir noktadan sonra bu teorinin doğrulandığını rahatlıkla söyleyebiliriz.
Ve evet, evim teorisinin doğruluğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Yanlış anlaşılmasın, evrim teorisi (veya herhangi bir bilimsel teori) tamamen eksiksizdir demiyorum, diyemem de zaten. Bilimsel bilgi zamanla yeni keşifler ve deneyler sonucunda değişebilir. Ancak bu teori tamamen çöpe atılmaz, açıklaması değişir.

Not: Teori, yasa ve hipotezler arasında hiyerarşi yoktur.
  • Doğa yasaları doğada gerçekleşen olgulardır.
  • Teoriler bu olguların "neden" ve "nasıl" gerçekleştiğini açıklamak için ortaya atılan açıklamalardır.
  • Kanıtlanan hipotezler teoriler tarafından kullanılır. Yani hipotezler, teoriler ve yasalar arasında köprü görevi görüyor diyebiliriz.
  • Sanılanın aksine hipotezler kanıtlanınca teori, teoriler kanıtlanınca da yasa olmazlar.
  • Teori ve hipotez arasındaki fark nedir?
Bu noktadan sonra artık "teori/kuram" dediğimiz şeyin, gündelik hayattaki "teori" kelimesi ile eş anlamlı olmadığını, aksine sağlam kanıtlar ile ortaya atıldığını anlamışsınızdır.

Evrimin kanıtları nelerdir?

Türler arası benzerlik:

Türler arası benzerlik doğrudan evrime işaret eder, ortak atadan gelme durumundan dolayı. Uzun uzun yazmak ve terimlerle kafanızı karıştırmak istemiyorum. Ancak şu yazılar yardımcı olacaktır.
Örneğin insan evrimi, insanın maymunlardan evrimleştiğini duymuşsunuzdur. Çoğumuzun gülüp geçtiği bu cümle esasında doğrudur. Buna dair en belirgin kanıtlar ise insanın 2.kromozomu ve genetik benzerliğimizdir.

Not: "Maymunlardan evrimleşmek" kısmını biraz daha açayım, insan Hominidae familyasına mensup bir kuyruksuz maymun türüdür.


İnsanın 2.kromozomu ile şempanzenin 2A ve 2B kromozomları:

1653508262841.png


Şempanzelerde, gorillerde ve orangutanlarda 2A ve 2B olarak isimlendirilen iki ayrı kromozom, insanda birbirine kaynamıştır ve tek bir kromozomdur. Bizdeki bu kromozom, "2. Kromozom" olarak bilinir. Bu öyle hikayeden bir bulgu ya da evrimi doğru gibi göstermek için uydurulan bir iddia değildir!
"Tesadüfe bakın" ki 2. kromozomumuz hariç! 2. kromozomumuz, görselde sağ tarafta verdiğimiz gibi "anormal" (ancak evrim tarafından öngörülen) şekildedir: Atalarımızdaki iki kromozomun evrimsel süreçte kaynaşmasıyla oluşan bu kromozomun uçlarında telomerler vardır, her iki uç ile orta kısım arasında, hiç olmaması gereken yerde bir çift sentromer (maviler) vardır. Dahası, orta kısımda hiç olmaması gereken bir yerde, kaynaşmadan ötürü yaklaşık 2 kat uzun bir telomer bölgesi vardır!

Hem de şempanze, goril ve orangutanlardaki 2A ve 2B kromozomları daha yakından incelendiğinde, gerçekten de bunların üzerinde bulunan genlerin görevlerinin, bizim 2. kromozomumuzdakiyle tıpatıp aynı olduğu görülmüştür; yani bizdeki 2. kromozomun, başka bir kaynaşma ya da hatanın ürünü olması mümkün değildir! Hem de bu kromozomdaki hatalı sentromerler ve ortadaki telomerler, yine evrimin öngördüğü gibi, işlevsiz hale geldikleri için körelmişlerdir ve artık iş göremezler! Yani tek bir kromozom, evrimin neredeyse tüm öngörülerini doğrulamaktadır!

1653508354262.png

İnsan ve şempanze genomunun %98.77 genetik benzerliği:

Biz insanlar ile şempanzelerin genleri %98.77 oranında aynıdır. İnsanı şempanzeden ayıran yalnızca %1.23'lük genetik farklılıktır! Tabii kulağa az bir sayı gibi gelse de yüz binlerce nükleotide denk geliyor.

İnsanlar ve şempanzelerin genomlarının tamamı yan yana dizildiğinde ve hizalandığında, genomlarının %1.23'üne karşılık gelen sayıda tekil nükleotit mutasyonlarına rastlanmaktadır. Bunu %100 sayısından çıkaracak olursanız, nükleotitlerin birebir aynı olma oranı %98.77'dir. Bir diğer deyişle, şempanzelerin genomunun %98.77'lik bu kısmını alıp, insandaki %98.77'lik kısımla yer değiştirmeniz ve insana zarar vermemeniz mümkün olurdu. İşte o meşhur %98 veya %99 sayısı bu yalın gerçekten gelmektedir.
Bu yazı bu kadardı. Bilgi kirliliğini biraz bile olsa azaltmak için kabaca temel bilgileri derleyip toparlayıp yazdım.

Son olarak şunu da belirteyim: Evrim bir inanç meselesi değildir. Bilimsel bir gerçektir. Evrimi reddetmek, kabaca modern biyolojiyi reddetmek demektir, zira evrimden bahsetmeden modern biyolojide herhangi bir olayı tam anlamıyla açıklamak mümkün değildir. Dini inancınız veya ideolojiniz doğrultusunda söylediğiniz herhangi bir şeyin, bilim açısından hiçbir önemi yoktur. Bunun bilincinde olarak mesaj yazarsanız daha seviyeli ve dogmadan uzak bir tartışma ortamı olur.

Yararlandığım kaynaklar:
 
Bilim kategorisinde evrim ve evrim kuramı hakkında yazılanları görünce şunu fark ettim, konu hakkında inanılmaz bir bilgi kirliliği var. Kısaca evrimin ve evrim kuramının ne olduğundan, ardından evrim kuramına yönelik sunulan sayısız kanıt içerisinden birkaç tanesini aktaracağım.

Evrim nedir?

Evrim, en kısa tanımıyla; popülasyon içi gen ve özellik dağılımlarının nesiller içerisindeki değişimidir.

Not: Evrim modern biyolojinin olmazsa olmazı, temel taşıdır.
Evrim kuramı/teorisi nedir?

Bilimsel teoriler, doğa yasalarının "neden" ve "nasıl" olduğunu açıklamak için sağlam kanıtlar ile ortaya atılırlar.
  • Doğadaki örnek ve olgular incelenir.
  • Daha sonra bu gözlemleri açıklayabilecek teoriler üretilir.
  • Sonra bu teoriler denenir.
  • Eğer bir teori denemede başarısız olursa aksi kanıtlanmış demektir ve bırakılır.
  • Eğer bir teori denemeyi geçerse başka bir denemeyi de geçmelidir.
  • Eğer denemeleri geçmeye devam ederse, bilim insanları bu teorinin doğruluğunun gittikçe daha muhtemel olduğunu düşünürler.
  • Eğer bir teori bütün denemeleri geçer ve daha fazla gözlemle desteklenirse, bir noktadan sonra bu teorinin doğrulandığını rahatlıkla söyleyebiliriz.
Ve evet, evim teorisinin doğruluğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Yanlış anlaşılmasın, evrim teorisi (veya herhangi bir bilimsel teori) tamamen eksiksizdir demiyorum, diyemem de zaten. Bilimsel bilgi zamanla yeni keşifler ve deneyler sonucunda değişebilir. Ancak bu teori tamamen çöpe atılmaz, açıklaması değişir.

Not: Teori, yasa ve hipotezler arasında hiyerarşi yoktur.
  • Doğa yasaları doğada gerçekleşen olgulardır.
  • Teoriler bu olguların "neden" ve "nasıl" gerçekleştiğini açıklamak için ortaya atılan açıklamalardır.
  • Kanıtlanan hipotezler teoriler tarafından kullanılır. Yani hipotezler, teoriler ve yasalar arasında köprü görevi görüyor diyebiliriz.
  • Sanılanın aksine hipotezler kanıtlanınca teori, teoriler kanıtlanınca da yasa olmazlar.
  • Teori ve hipotez arasındaki fark nedir?
Bu noktadan sonra artık "teori/kuram" dediğimiz şeyin, gündelik hayattaki "teori" kelimesi ile eş anlamlı olmadığını, aksine sağlam kanıtlar ile ortaya atıldığını anlamışsınızdır.

Evrimin kanıtları nelerdir?

Türler arası benzerlik:

Türler arası benzerlik doğrudan evrime işaret eder, ortak atadan gelme durumundan dolayı. Uzun uzun yazmak ve terimlerle kafanızı karıştırmak istemiyorum. Ancak şu yazılar yardımcı olacaktır.
Örneğin insan evrimi, insanın maymunlardan evrimleştiğini duymuşsunuzdur. Çoğumuzun gülüp geçtiği bu cümle esasında doğrudur. Buna dair en belirgin kanıtlar ise insanın 2.kromozomu ve genetik benzerliğimizdir.

Not: "Maymunlardan evrimleşmek" kısmını biraz daha açayım, insan Hominidae familyasına mensup bir kuyruksuz maymun türüdür.


İnsanın 2.kromozomu ile şempanzenin 2A ve 2B kromozomları:

Eki Görüntüle 1399610





Eki Görüntüle 1399613
İnsan ve şempanze genomunun %98.77 genetik benzerliği:

Biz insanlar ile şempanzelerin genleri %98.77 oranında aynıdır. İnsanı şempanzeden ayıran yalnızca %1.23'lük genetik farklılıktır! Tabii kulağa az bir sayı gibi gelse de yüz binlerce nükleotide denk geliyor.


Bu yazı bu kadardı. Bilgi kirliliğini biraz bile olsa azaltmak için kabaca temel bilgileri derleyip toparlayıp yazdım.

Son olarak şunu da belirteyim: Evrim bir inanç meselesi değildir. Bilimsel bir gerçektir. Evrimi reddetmek, kabaca modern biyolojiyi reddetmek demektir, zira evrimden bahsetmeden modern biyolojide herhangi bir olayı tam anlamıyla açıklamak mümkün değildir. Dini inancınız veya ideolojiniz doğrultusunda söylediğiniz herhangi bir şeyin, bilim açısından hiçbir önemi yoktur. Bunun bilincinde olarak mesaj yazarsanız daha seviyeli ve dogmadan uzak bir tartışma ortamı olur.

Yararlandığım kaynaklar:
Ellerinize sağlık hocam.
 
Evrimi daha iyi tanıyabilmek, öğrenebilmek için hangi kitapları önerebilirsiniz?
Ve ayrıca teşekkür ederiz.


Kendi tavsiyelerim:







 
Evrimi daha iyi tanıyabilmek, öğrenebilmek için hangi kitapları önerebilirsiniz?
Ve ayrıca teşekkür ederiz.
Sadece evrimi değil genel olarak çoğu bilgiyi öğrenmek için Encyclopædia Britannica'yı önerebilirim. Zaten okuduğunuzda neleri okumanız gerektiğini de kendiniz anlarsınız. :)

İlla ki evrim için isterseniz de Darwin'in Türkçe ismi sanırsam "Türlerin Kökeni" kitabını okumanızı tavsiye ederim.

Mümkünatınız varsa hepsini İngilizce okuyun. Eğer ki bulabilirseniz Britannica'nın 11. baskısını (1911) okumanızı öneririm.
 
"Türlerin Kökeni" kitabını okumanızı tavsiye ederim.

Açıkçası Türlerin Kökeni başlangıçta okunursa güncel evrimsel biyoloji ile çelişkili düşüncelere sokabilir, zira Darwin'in doğal seçilim yoluyla evrim kuramı hatalar barındırıyordu.

Tavsiyem güncel evrimsel biyoloji hakkında temel kurmanız, ardından Darwin'in Türlerin Kökeni ve Seksüel Seçme kitaplarını okumanız yönünde.

İşin tarihçesini merak edenler Evrimin Dört Boyutu kitabını da okuyabilir ancak başlangıç için ağır kaçar.

 

Geri
Yukarı