delvarto
Hectopat
Daha fazla
- Cinsiyet
- Erkek
Merhaba değerli okuyucular; çoğu zaman eş anlamlı kelimelermişçesine kullanılan fakat aralarında ciddi farklar bulunan üç kelimeyi inceleyeceğiz, bu kelimler şunlar: görünmek, gözükmek ve görülmek.
İlk olarak ''görülmek'' kelimesini anlatalım. ''Görülmek'' fiili, edilgen çatılı bir fiildir. Yani gerçek öznesi belli değildir, kim tarafından yapıldığı bilinmez, görülen vardır fakat görme eylemini kimin yaptığını bilemeyiz. Mesajlaşma uygulamalarında pek çok tartışma yaratan, meşhur ''görüldü'' olayını örnek verelim. ''Görüldü'' dediğimizde görülen mesaj bellidir fakat kimin gördüğü belli değildir, zaten belli olsa ''görüldü'' yerine ''gördü'' ifadesini kullanırız. Kısacası ''görülmek'' eylemini, eylemi kimin yaptığını bilmediğimiz zamanlarda kullanmalıyız.
Sıradaki kelimemiz ''görünmek'' olsun. Bu eylem ise dönüşlüdür. Dönüşlü fiillerde ise özne ve nesne aynı kişidir/varlıktır. Yani görünen de aynıdır görülen de... İlk ''görünen'' kelimesinde görünmek isteyen bir kişi vardır diyebiliriz, ikinci ''görülen'' kelimesinde ise başkaları tarafından ''görülen'' bir nesne vardır diyebiliriz.
Son kelimemize geldik, ''gözükmek''. Bu kelimemiz ise anlam olarak neredeyse ''görünmek'' ile aynı, bu yüzden örnek vererek daha anlaşılabilir kılacağımı düşünüyorum.
Örnekler:
1) ''Kara göründü!''
''Kara gözüktü!''
2) ''Bir daha gözüme görünme''
''Bir daha gözüme gözükme''
Evet, farkındayım; tamamen aynı cümleler gibi fakat öyle değiller. Yukarıda ''görünmek''i anlattığımızda ne demiştik: Dönüşlü fiillerde özne ve nesne aynı kişidir/varlıktır.
Peki, verdiğimiz ilk örneğe bakarsak şu soru açığa çıkar: Kara dilediğinde görünüp dileğinde görünmeyebilir mi? Elbette ki hayır. İşbu sebepten dolayı ''göründü'' dememiz yanlış olur, ''gözüktü'' dememiz gerekir. Fakat ''görüldü'' de diyebiliriz, eğer ki yukarıda anlattığımız gibi kimin gördüğünü bilmiyorsak.
İkinci örnekte ise ''görünme'' dememiz gerekir zira bir kişinin görünüp görünmemesi kendine bağlıdır, dönüşlüdür.
Elimden geldiğince, kalemimin naçizane gücüyle sizlerin kafasını fazla karıştırmamaya çalışarak anlatmaya çalıştım. Umarım hata yapmadan tamamlayabilmişimdir. Unutmayınız, Türkçeye biz sahip çıkacağız. Dilimizi mümkün olduğunca düzgün kullanmaya çalışalım, sağlıklı günler dilerim.
İlk olarak ''görülmek'' kelimesini anlatalım. ''Görülmek'' fiili, edilgen çatılı bir fiildir. Yani gerçek öznesi belli değildir, kim tarafından yapıldığı bilinmez, görülen vardır fakat görme eylemini kimin yaptığını bilemeyiz. Mesajlaşma uygulamalarında pek çok tartışma yaratan, meşhur ''görüldü'' olayını örnek verelim. ''Görüldü'' dediğimizde görülen mesaj bellidir fakat kimin gördüğü belli değildir, zaten belli olsa ''görüldü'' yerine ''gördü'' ifadesini kullanırız. Kısacası ''görülmek'' eylemini, eylemi kimin yaptığını bilmediğimiz zamanlarda kullanmalıyız.
Sıradaki kelimemiz ''görünmek'' olsun. Bu eylem ise dönüşlüdür. Dönüşlü fiillerde ise özne ve nesne aynı kişidir/varlıktır. Yani görünen de aynıdır görülen de... İlk ''görünen'' kelimesinde görünmek isteyen bir kişi vardır diyebiliriz, ikinci ''görülen'' kelimesinde ise başkaları tarafından ''görülen'' bir nesne vardır diyebiliriz.
Son kelimemize geldik, ''gözükmek''. Bu kelimemiz ise anlam olarak neredeyse ''görünmek'' ile aynı, bu yüzden örnek vererek daha anlaşılabilir kılacağımı düşünüyorum.
Örnekler:
1) ''Kara göründü!''
''Kara gözüktü!''
2) ''Bir daha gözüme görünme''
''Bir daha gözüme gözükme''
Evet, farkındayım; tamamen aynı cümleler gibi fakat öyle değiller. Yukarıda ''görünmek''i anlattığımızda ne demiştik: Dönüşlü fiillerde özne ve nesne aynı kişidir/varlıktır.
Peki, verdiğimiz ilk örneğe bakarsak şu soru açığa çıkar: Kara dilediğinde görünüp dileğinde görünmeyebilir mi? Elbette ki hayır. İşbu sebepten dolayı ''göründü'' dememiz yanlış olur, ''gözüktü'' dememiz gerekir. Fakat ''görüldü'' de diyebiliriz, eğer ki yukarıda anlattığımız gibi kimin gördüğünü bilmiyorsak.
İkinci örnekte ise ''görünme'' dememiz gerekir zira bir kişinin görünüp görünmemesi kendine bağlıdır, dönüşlüdür.
Elimden geldiğince, kalemimin naçizane gücüyle sizlerin kafasını fazla karıştırmamaya çalışarak anlatmaya çalıştım. Umarım hata yapmadan tamamlayabilmişimdir. Unutmayınız, Türkçeye biz sahip çıkacağız. Dilimizi mümkün olduğunca düzgün kullanmaya çalışalım, sağlıklı günler dilerim.
Son düzenleme:
